ایران تابه‌حال چهار گام را برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود برداشته است، اما چرا اقدامات تهران تاکنون نتوانسته است طرف مقابل را به بازگشت به تعهدات وادار کند؟

ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه روز چهارشنبه ششم آذر (۲۷ نوامبر) در سخنرانی خود در پارلمان این کشور از احتمال بهره گرفتن از سازوکار پیش‌بینی شده در توافق هسته‌ای برای حل اختلافات احتمالی سخن گفته است. در این سازوکار که به «مکانیسم ماشه» شهرت یافته است، احتمال ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت سازمان ملل و تجدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران پیش‌بینی شده است.

رئیس جمهور فرانسه یک ملاقات با ترامپ را حلّال همه مشکلات ایران دانسته بود که باید بگوییم این شخص یا خیلی ساده است و یا همدست آمریکایی‌ها است."

رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های کلیوی هشدار داد: در کشور ما به اندازه کل کشور‌های اروپا یی تصویربرداری پزشکی انجام می‌شود که باعث تحمیل هزینه به مردم و جامعه می‌شود؛ اجرای گایدلاین‌های درمانی بیماران را از قرار گرفتن در معرض "اشعه‌های مضر" حفظ می‌کند.

اروپا ی بدهکار و تهدید توخالی با «مکانیسم ماشه»

تغییر رفتار ایران در برابر عدم تعهدات سه کشور اروپا یی طرف برجام و برداشتن چهار گام اقدام متقابل در کاهش تعهدات برجامی هرچند قوی و اساسی نبوده است، اما همین سطح از اقدام متقابل و تغییر راهبرد نیز موجب تغییر محاسبات طرف‌های اروپا یی شده است. ادراک شکل‌گرفته تروئیکای اروپا یی از رفتار ایران در پسابرجام این بود که افزایش فشار بر ایران جواب می‌دهد و بدون هزینه خواهد بود؛ اما از ۱۸ اردیبهشت ۹۸ و برداشتن گام‌های اقدام متقابل، محاسبات اروپا دچار اختلال شد.

با توجه به تصریح قطعنامه ۲۰۱۵ شورای امنیت به ایفای تعهدات کشور‌های امضا کننده برجام، در واقع این آمریکا و اعضای اروپا یی برجام بوده‌اند که به تعهدات خود در برجام عمل نکرده‌اند.

نخست وزیر روسیه گفت: سیاست خارجی آمریکا صرفاً براساس منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی آنهاست و تمایل واشنگتن برای تسلط بر جهان، ازجمله بر اروپا و منطقه بالکان آسیب زیادی برجای گذاشته و اروپا یی‌ها هم دیگر از این سیاست خسته شده‌اند.

شنبه ۲۳ شهریورماه انصارالله یمن با یک حمله پهپادی موفق شد بزرگ‌ترین پالایشگاه عربستان را هدف قرار دهد. این مسئله تبدیل به بهانه‌ای برای واردکردن فشار بر ایران شد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی پنج‌شنبه هفته گذشته در دیدار منتخبان ملت در مجلس خبرگان ضمن ارائه تحلیل جامع از شرایط کشور و گسترش شعار‌ها و اقتدار انقلابی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی و امتداد آن در منطقه، بهره‌گیری از درس‌های دوران دفاع مقدس و تعمیق آن را در جامعه بسیار ضروری و مهم خواندند و تأکید کردند: لازمه و اساس استمرار پیشرفت کشور، «توکل بر خدا»، «ایستادگی و مقاومت»، «امید به آینده»، «اعتماد به جوانان به‌ویژه جوانان انقلابی»، «وحدت و انسجام آحاد مردم بخصوص در میان نیرو‌های انقلاب»، «حمایت واقعی از تولید داخلی» و «قطع امید کامل از بیگانگان» است.

هفته گذشته اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با حضور سران کشور‌های جهان برگزار شد و از ایران نیز رئیس‌جمهور و هیئت همراه در این اجلاس شرکت کردند. دولت آمریکا از ابتدا در مسیر شرکت هیئت ایرانی سنگ‌اندازی کرد و به تعداد قابل‌توجهی از تیم ایرانی ویزا نداد.

در همان حال که کاخ سفید و متحدان اروپا یی‌اش به متهم‌سازی تهران در حمله به آرامکو روی آورده و تروئیکای اروپا یی با صدور بیانیه‌ای اتهامات بی‌اساس را در سندی مکتوب علیه ایران منتشر کردند، برخی گمانه‌زنی‌ها به مذاکره مجدد بر روی برجام و حتی دیدار مقامات ایرانی و آمریکایی در حاشیه اجلاسیه عمومی سازمان ملل اشاره داشتند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه وعده‌های اروپا پوچ است فرمودند: مطلقاً نباید به کشور‌هایی که دشمنی علنی می‌کنند اعتماد کنیم.

فرانسه که همواره در طی مذاکرات برجام نقش پلیس بد راه به عهده داشته و اکنون باید ناتوانی اوضاع آشفته انگلیس را هم بر دوش بکشد، وظیفه پهن کردن «دام» دیدار با چاشنی نسیه پول نفت را عهده‌دار است.

در پایان هفته گذشته، مهلت ۶۰ روزه سوم جمهوری اسلامی ایران به اروپا برای عمل به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایان یافت. و عدم انجام اقدامی در راستای عمل به تعهدات طرف مقابل باعث شد تا دولت ایران سومین گام کاهش تعهدات برجامی را نیز بردارد.

مقاومت فعال ایران و در پی صبر استراتژیک آن، راهبردحریفان غربی برای مهار ایران را خنثی کرد بطوری که در نشست اخیر کمیسیون برجام نیز مشاهده شد غربی‌ها از سیاست‌های تندی که پیشتر اعلام کرده بودند، کوتاه آمدند و به نوعی ایران موفق به مهار غربی‌ها شد.

معاون وزیر امور خارجه روسیه روز شنبه گفت که در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین مکانیزم پرداخت اینستکس و رآکتور آب سنگین اراک مطرح خواهند شد.

روز یکشنبه هفته گذشته مهلت ۶۰ روزه ایران به اروپا درباره عمل به تعهدات برجامی خود پایان یافت. در کنفرانس خبری مشترک علی ربیعی سخنگوی دولت، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصمیمات ایران برای گام دوم این مسیر بیان شد. در این نشست عنوان شد که ایران ازاین‌پس به غنی‌سازی ۳/۶۷ پایبند نخواهد بود و سطح غنی‌سازی افزایش پیدا خواهد کرد. یک روز بعد کمالوندی اعلام کرد سطح جدید غنی‌سازی ۴/۵ خواهد بود.

بخش عمده هزینه‌های کنونی کشور ناشی از اعتماد به اروپا ست؛ زیرا به دنبال خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، ایران به‌صورت رسمی اعلام کرد مایل به حفظ برجام با همکاری سایر طرف‌های برجام به‌خصوص اروپا ست.

مطابق بند ۳۶ برجام، جمهوری اسلامی ایران حق دارد در صورت نقض تعهدات طرف مقابل، تعهدات برجامی خود را به صورت کلی یا جزئی متوقف کند.