یادداشت روزنامه‌های شنبه ۹ اردیبهشت‌ماه

استیضاح فردا  ان‌شاء‌الله که «حاشیه» نباشد

فردا وزیر صمت استیضاح می‌شود. مردم- با آن‌همه اخبار حاشیه‌ساز- منتظرند ببینند مجلس و دولت چگونه این استیضاح را برگزار می‌کنند و به سرانجام می‌رسانند که یک «متن» موقعیت‌ساز باشد، نه یک «حاشیه» فرصت‌سوز. انجام درست کار که در ذهن مردم یک خاطره خوب و یک نقطه قوت باقی بگذارد، مراتبی دارد.  استیضاح یا رأی می‌آورد یا نه. اگر رأی نیاورد، مجلس باید بتواند تبیین کند که چرا استیضاح را برگزار کرد.

صرف اینکه گفته شود استیضاح در کمیسیون حد نصاب رأی را آورد، کافی نیست که آن را توجیه کنیم. موافقان استیضاح برای پرهیز از وقت‌کشی و کار حاشیه‌ای باید نظر نمایندگان را استمزاج و آنان را نسبت به دلایل استیضاح توجیه کنند و اگر اطمینان یافتند که استیضاح رأی کافی دارد و اکثریت نمایندگان با دلیل و برهان این تغییر را به نفع مردم و دولت می‌دانند، اقدام کنند. اگر چنین نباشد و استیضاح رأی نیاورد، یعنی استیضاح همان است که الان دهان همه مجازی را پر کرده است: ترساندن و سپس بی‌خیال‌شدن و آن ماجرا‌های میانی!

ممکن است گفته شود مواردی در گذشته بوده است که نمایندگان دلایل کافی برای استیضاح داشته‌اند، اما بعد از شنیدن دفاع وزیر و رئیس‌جمهور، از استیضاح برگشته‌اند. اولاً آن موارد مورد تاریخی عطاءالله مهاجرانی، محل تردید بوده است. ثانیاً اگر با شنیدن سخنان دفاعی وزیر قرار است رأی شما عوض شود، چرا قبل از استیضاح با او جلسه نمی‌گذارید و حرف او را نمی‌شنوید؟! مگر قرار است دوطرف در صحنه و پشت‌صحنه دوگونه حرف داشته باشند؟! اما اگر استیضاح رأی آورد، دو وظیفه برعهده دولت و مجلس است.

مجلس باید تبیین کند که وزیر جدید قرار است چه تغییرات عمده‌ای و با چه امکاناتی ایجاد کند؟ بیشتر نمایندگان با وزیر صمت از منظر وظایف معدن و تراز تجارت خارجی و امور بازرگانی مشکلی ندارند و همه روی خودرو متمرکز شده‌اند که چرا یک خودروی بی‌کیفیت که باید ۲۰۰ میلیون باشد، یک میلیارد شده است. مجلس باید توضیح دهد یا اطمینان دهد که با وزیر جدید این کاهش قیمت خودرو رخ خواهد داد یا همه آنچه قرار است با برکناری این وزیر و آمدن وزیر جدید رخ دهد، در دسترس خواهد بود. اگر به این تغییرات عمده امیدی نیست، تغییر وزیر چه دردی را درمان می‌کند و شما دنبال چه هستید؟

اگر استیضاح رأی آورد دولت نیز فقط وظیفه ندارد که وزیری جدید معرفی کند، بلکه باید با احترام به نظر مجلس انتظاراتی را که مجلس (و مردم) از وزیر جدید دارند، تضمین کند وگرنه یک خانی رفت و یک خان دیگری آمد. دولت همچنین باید بتواند توضیح دهد که چرا وزیری را که مجلس او را ناتوان و ضعیف و مقصر تشخیص داده و دولت دفاع خوبی از او نداشته، تاکنون در مسند وزارت حفظ کرده است.  بدون این تبیین‌ها و شفاف‌سازی‌ها کار استیضاح حاشیه‌سازی است؛ و شما در خطبه عید فطر فرمان «حاشیه‌ها را ر‌ها کنید» دریافت کردید. آن فرمان به‌معنی اینکه مجلس «کارکرد قانونی استیضاح» را کنار بگذارد، نبود، اما بدون مراتب بالا کار حاشیه‌ای صورت گرفته است که هم مجلس و هم دولت باید از وقوع آن جلوگیری کنند و وقت و انرژی مردم را هدر ندهند.

نوبت پایان ادعاهایی با پایان باز !

در کش و قوس ماجرای استیضاح وزیر صمت، به ناگاه ادعایی تمام نگاه ها را به سمت خود جلب کرد. توزیع ۷۰ تا ۷۵ خودرو بین کارکنان و نمایندگان مجلس برای رهایی فاطمی امین از استیضاح! ادعایی که بیگی نماینده مردم تبریز در مجلس بر آن تاکید داشته و حتی اعلام کرد که ادعایش بدیهی و روشن است. اظهاراتی که با تکذیب سخنگوی هیئت رئیسه مجلس همراه شد و دادستان کل کشور اعلام کرد که این  نماینده مجلس یا اسناد ومدارک ادعایش را ارائه کند یا تحت تعقیب قضایی قرار می گیرد. ورودی به موقع و موضعی شفاف و البته با چاشنی نگرانی. نگرانی از این که نتیجه این ادعا نیز به فراموشی سپرده شود.

این وضعیت تا همین جا تمام نمی‌شود، مشکل اساسی و خطر حقیقی دقیقا از زمانی آغاز می‌ شود که رواج این ادعاها سبب می شود اعتماد عمومی جامعه به شدت خدشه‌دار شود؛ چراکه این اولین باری نیست که ادعایی مطرح شده و بی پاسخ رها می شود. به عنوان نمونه همین چند وقت قبل ، ماجرای فساد ۹۲ هزار میلیارد تومانی فولاد مبارکه توسط یکی از نمایندگان مجلس به رسانه ها درز پیدا کرد و حسابی خبرساز شد. اما بعد تر معاون اول قوه قضاییه اعلام کرد که  اگرچه تخلف بوده ولی عدد اعلامی درست نبوده و رئیس دستگاه قضا نیز به انتشار این خبر نادرست انتقاد کرد.

ادعایی که برای چندین روز کاربران فضای مجازی از آن سخن می گفتند و  افکار عمومی را تحت الشعاع قرار داده  اما نه هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان و نه  قوه عدلیه هیچ کس نماینده ای را که این اعداد و ارقام نادرست را منتشر کرده بود ،مواخذه نکرد تا برای دیگران بازدارنده و درس عبرت باشد.تقریبا همین سرگذشت بقیه افراد و چهره‌هایی است که برای جلب نظر مردم  به جنگ با اعتماد اجتماعی می‌روند. سخن بر سر آن نیست که فساد در کشور رخ نمی‌دهد، مسئله  نمایاندن چهره‌ای سراسر سیاه و تاریک از کشور و مدیران و تباه  ساختن اعتماد عمومی است.

مثال برای این جنس سخنان وادعاها زیاد است.نماینده ای در صحن علنی بهارستان گزارشی از فساد 730 میلیون دلاری در زیر مجموعه وزارت جهاد  کشاورزی ارائه کرد که بعدتر معلوم نشد آیا این ادعا درست بوده و فسادی به این بزرگی رخ داده یا نماینده محترم از پیش خود با افکار عمومی بازی کرده است؟ یا نماینده دیگر مدعی می شود که دولت گذشته برای سفر رئیس جمهور به نیویورک به همراه صد نفر همراه، 2 میلیون دلار هزینه می کند، دولت روحانی تکذیب و اعلام می کند که پیگیری های حقوقی در این زمینه را انجام می دهد. اما در نهایت کسی متوجه نمی شود که آیا دولت سابق چنین خرج های فضایی می کرده ؟ماجرا اما فقط به این جا ختم نمی شود؛ چندی قبل و در جریان مسمومیت های سریالی مدارس به ناگاه تصاویری منتشر شد  از خشونت  نیرویی‌ لباس شخصی علیه خانمی مقابل یکی از مدارس.

اگرچه کمی بعد مقامات از دستگیری آن فرد خبر دادند‌ و  ارتباطش  با پلیس و نیرو‌های انتظامی را تکذیب کردند اما آخرسر افکار عمومی نفهمید که این عامل خود سر  پرونده اش به کجا رسید و...  نگرانی دقیقا همین است، یعنی رها کردن یک مسئله واضح و روشن که نتیجه قضایی اش از دو حالت منطقی خارج نیست ولی آخر سر افکار عمومی متوجه نمی شود اگر آن ادعا درست است چرا پیگیری و برخورد نمی شود و اگر درست نیست و شخص از روی دلش با جامعه بازی کرده چرا با او برخورد نمی شود! این ها همه درحالی است که رئیس دستگاه قضا خود بیش از هر کس دیگری متوجه افکار عمومی و پیامدهای شایعه پراکنی و انتشار اخبار نادرست است و خود بارها و بارها در مبارزه با فساد پیش قدم بوده والبته در موارد مختلف به کارکنان و قضات دستگاه قضا دستور اکید داده که با ادعاها و شایعات بی سند برخورد شود. 

حالا اما موعد آزمون دیگری برای بخش قضایی فرا رسیده است البته با حفظ مولفه گردش آزاد اطلاعات، تا نتیجه را شفاف سازی و اعلام کند. از دو حالت خارج نیست یا ادعای نماینده تبریز درست است که در این صورت آن ۷۵ نفر نماینده‌ای که شاسی بلند دریافت کرده‌اند باید پاسخگو باشند و به افکار عمومی معرفی شوند، اما اگر آن نماینده بدون سند و بی‌رحمانه به سرمایه اجتماعی کشور و اعتماد مردم تاخته است، لازم است برخوردی مناسب وبازدارنده شود تا دیگران هم حساب کار دست‌شان بیاید،خلاصه اکنون نوبت زدن مهر پایان بر ادعاهایی با پایان باز است !