پیشنهاد شورای همکاری برای مذاکرات صلح یمن؛ چرا انصارالله محتاط است؟

یمن در آستانه ورود به هشتمین سال تجاوز کشور‌های ائئلاف عربی به رهبری عربستان سعودی قرار دارد. در طول این سال‌ها علی‌رغم جنایات بزرگی که ائتلاف با محاصره و بمباران گسترده شهر‌های یمنی رغم زده است فشار‌های بین‌المللی به دلیل حمایت‌های آشکار و پنهان دولت‌های غربی از متجاوزان به حدی نبوده است که بتواند سعودی و امارات را وادار به توقف این جنگ خونین کند. در این میان تنها امید مردم یمن برای واداشتن متجاوزان به توقف حملات و برداشتن محاصره غیرانسانی علیه این کشور تداوم مقاومت و تلاش برای شکست جبهه دشمنان در عرصه میدانی جنگ و تحت فشار قرار دادن آن‌ها از این طریق بوده است؛ به صورتی که از زمان شروع عملیات‌های بازدارندگی در سال ۲۰۱۹ علیه مراکز مهم و حساس اقتصادی و نظامی دولت‌های متخاصم، گرایشات توجه به میز مذاکره و اتخاذ رویکرد دیپلماسی به طور قابل ملاحظه‌ای در گفتار رهبران سعودی مشاهده می‌شود.

اکنون نیز در شرایطی که موفقیت یمنی‌ها در دست یافتن به اهداف خود در آخرین دور از حملات موشکی و پهبادی به خاک سعودی و هدف قرار گرفتن تأسیسات نفتی عربستان، ناکامی کامل ریاض را در ایجاد سپر حفاظتی در آسمان در برابر موشک‌ها و پهباد‌های انصارالله علیم رغم صرف هزینه‌های فراوان برملا ساخت، شورای همکاری خلیج فارس در اقدامی قابل تأمل نسبت به تشکیل نشست مذاکرات صلح با حضور تمامی طرف‌های جنگ در ریاض طی هفته‌های آینده اعلام آمادگی کرده است. طبیعتاً اعلام «دعوت از تمامی گروه‌ها» بیش از هرچیز پیامی به صنعا در مورد دعوت از انصارالله برای حضور در نشست ریاض می‌باشد، زیرا سعودی‌ها به خوبی از این امر آگاه هستند که عدم حضور انصارالله، نشست ریاض را به یک نشست از پیش شکست خورده تبدیل خواهد کرد.

با این حال انصارالله در مورد پیشنهاد برگزاری این نشست تاکنون واکنش سردی نشان داده است و با توجه به سوابق عملکرد سعودی‌ها در دستاویز قرار دادن طرح شعار مذاکرات برای گرفتن ژست صلح‌طلبی و کاهش فشار‌های بین‌المللی بر خود، بدون آنکه اراده واقعی برای توقف جنگ و محاصره داشته باشد، بر عدم صلاحیت ریاض برای برگزاری چنین نشستی تأکید دارد.

در میان بدبینی صنعا، حال باید دانست انگیزه و دلیل اصلی طرح شورای همکاری برای تشکیل نشست مذاکراتی با حضور انصارالله چیست و چه چشم‌اندازی را می‌توان از تأثیرات آن بر وضعیت بحران و جنگ ترسیم کرد؟



اعتراف به شکست

طبیعتاً درک این واقعیت که بازیگر اصلی طرح شورای همکاری برای تشکیل نشست مذاکرات صلح، عربستان سعودی می‌باشد و علت جلو انداختن شورای همکاری توسط ریاض برای حفظ وجهه ظاهری این کشور می‌باشد تا طرح این پیشنهاد به منزله پذیرش شکست برداشت نشود، چندان سخت نیست؛ لذا در وهله اول اهداف و انگیزه‌های اقدام سعودی‌ها برای تشکیل نشست مذاکراتی با حضور انصارالله را باید به عنوان بازتابی از وضعیت جنگ و باتلاق بوجود آمده برای ریاض در نظر گرفت که این کشور را وادار کرده تا برای نجات از این باتلاق به هر ریسمانی چنگ بزند؛ چنانکه در ماه‌های گذشته مهمترین خواسته سعودی‌ها در مذاکرات تنش‌زدایی با ایران مسئله یمن بوده است. از این رو باید گفت: جبهه فروپاشیده ائتلاف سعودی ناامید از کسب موفقیت در میدان جنگ و وحشت زده از تداوم حملات موشکی و پهبادی انصارالله به عمق راهبردی متجاوزان، اکنون تنها چاره کار را در نوشیدن جام زهر و قبول نشستن بر پای میز مذاکره با انصارالله دیده است.

همزمان با بالا رفتن مشروعیت منطقه‌ای و بین‌المللی انصارالله، درخواست حضور برای مذاکره در مورد آینده یمن در خاک سعودی، هم مشروعیت سیاسی قطعنامه‌های شورای امنیت، بویژه ۲۲۱۶، که انصارالله را متهم به کودتا کرده‌اند مخدوش می‌شود و هم ادعای مشروعیت دولت مستعفی و وابسته منصور هادی در عدن نیز کاملاً به زیر سوال می‌رود.



پیش‌زمینه‌های لازم شکل‌گیری مذاکرات

در ماه‌های اخیر حملات هوایی جبهه ائتلاف و حتی محاصره اقتصادی علیه صنعا شدیدتر شده است، تا کمتر کسی انتظار پیشنهاد طرح تشکیل مذاکرات صلح را از سوی سعودی‌ها داشته باشد. اما واقعیت آن است که عربستان و امارات با پشتیبانی دولت‌های آمریکا و انگلیس تلاش کردند تا به هر صورت ممکن با حملات شدید هوایی و زمینی، محاصره مأرب را بشکنند و با عقب راندن انصارالله از مناطق آزاد شده، صنعا را وادار به آمدن بر پای میز مذاکره با پذیرش شرایط تحمیلی متجاوزان کنند.

اما در این میان شکست در عقب راندن گسترده انصارالله از مواضع آزاد شده و ناتوانی از دفع حملات هوایی صنعا موجب شد تا شرایط متفاوتی بر پیشنهاد نشست مذاکراتی ریاض حاکم باشد و این انصارالله است که با داشتن دست برتر در تحولات میدانی جنگ، می‌تواند شرایط مذاکره را تعیین کند. در حالی که طرف سعودی تلاش می‌کند تا از اهرم تداوم فشار‌های اقتصادی و تحریم به عنوان تنها کارت بازی خود در مذاکرات استفاده کند، انصارالله با خواندن دست سعودی‌ها نسبت به حضور در نشست ریاض اعلام بی‌میلی کرده است تا ابتدا کاهش فشار‌های تحریمی و توقف حملات هوایی را در برابر توقف حملات بازدارنده به دست آورد و سپس در شرایطی که کارت فشار سعودی‌ها از میان رفت حضور در مذاکرات را برای حفظ منافع یمنی‌ها در پیش گیرد.