در دنیای امروز، دوگانهای که همواره ذهنها را مشغول کرده است، جنگ و صلح است. هرکدام از این شرایط پیامدهای خاص خود را دارند و بر زندگی ملتها تأثیرات عمیقی میگذارند. اما در حقیقت، هیچکدام از این دو بهطور ذاتی منجر به سعادتمندی ملتها نمیشود. گاهی جنگ میتواند به نجات یک کشور منجر شود و در مقاطعی دیگر، صلح تنها راه برونرفت از بحرانهاست. بنابراین، آنچه که در تصمیمگیری میان جنگ یا صلح اهمیت دارد، زمانبندی و شرایط خاص آن است.
جنگ و صلح؛ انتخابهای بهموقع
جنگ و صلح دو وضعیت کاملاً متفاوت هستند که قواعد حقوقی خاص خود را دارند و پیشینهای بهاندازه تاریخ بشر دارند. اما نکتهای که در این میان باید به آن توجه داشت این است که نه جنگ و نه صلح بدون در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی نمیتوانند ارزشی ذاتی داشته باشند. جنگ در ذات خود نه شجاعت به همراه دارد و نه صلح به خودی خود به معنای ترس است. در حقیقت، اگر این دو در زمان مناسب خود انتخاب شوند، میتوانند به نفع ملتها باشند.
جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل؛ مصداق مقاومت و همبستگی
در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، بدون توجه به شعارهای رایج، توانمندیهای کشورمان و قدرتهای دشمن در میدان عمل به وضوح به نمایش درآمد. این جنگ مصداقی از همبستگی ملی ایران و قدرت مقاومت در برابر تهدیدات خارجی بود. بر اساس تاریخ ایران، در برخی شرایط، مانند جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، انتخاب جنگ بهعنوان یک گزینه برای حفظ منافع ملی کشور ضروری به نظر میرسید. اگر در آن زمان ایران از ترس ارتش بعث تسلیم میشد، ممکن بود بغداد به تهران برسد و تاریخ ایران به شکلی دیگر رقم میخورد.
صلح؛ نه تسلیم، بلکه راهی به سوی فتح
صلح نیز در برخی شرایط میتواند گامی مهم به سوی تحقق اهداف ملی باشد. برای نمونه، پس از ۸ سال جنگ در سال ۱۳۶۷، ایران تصمیم به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل گرفت که در نهایت منجر به خاتمه جنگ شد. این تصمیم، در زمان مناسب خود، از سوی رهبر انقلاب اتخاذ شد و نشان داد که نه جنگ و نه صلح، بهخودی خود و بهصورت ذاتی ارزشی ندارند بلکه ارزش آنها به موقعیت و نیاز زمانی وابسته است.
صلح در اندیشه اسلامی
اسلام بهطور کلی به صلح توصیه کرده است، اما صلح در معنای تسلیم نیست. قرآن کریم در آیات مختلفی به مسأله صلح پرداخته است، از جمله آیهای که به مسلمانان توصیه میکند اگر دشمن به صلح تمایل دارد، شما نیز به آن تمایل نشان دهید. اما این صلح همیشه و در همه شرایط مطلوب نیست. گاهی اوقات صلح تنها به معنای تسلیم و از دست دادن قدرت و عزت است. بنابراین، صلح باید در زمانی که منافع ملی ایجاب میکند و در شرایطی که از دست رفتن عزت ملی و استقلال به همراه نداشته باشد، انتخاب شود.
قدرت ملی؛ عامل تعیینکننده در جنگ یا صلح
در دنیای امروز، قدرت ملی یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده در جنگها و صلحهاست. جنگها زمانی رخ میدهند که توازن قدرت از بین برود و یک طرف تصور کند که میتواند با هزینهای پایین پیروز شود. کشورهای قدرتمند مانند ایران، که در یک منطقه ژئوپلیتیکی و استراتژیک قرار دارند، همواره مورد توجه قدرتهای جهانی بودهاند. این کشورها بهویژه زمانی که در برابر فشارهای خارجی مقاومت میکنند، دشمنان را مجبور به بازنگری در محاسبات خود میکنند.
مردم؛ نقش اساسی در تصمیمگیری جنگ یا صلح
در نهایت، آنچه که مسیر جنگ یا صلح را تعیین میکند، مردم یک کشور هستند. جنگها همیشه از شلیک گلوله آغاز نمیشوند؛ بلکه از یک روایت شروع میشوند. دشمن در آغاز جنگ به این تصور میرسد که میتواند بدون هزینه زیاد پیروز شود. اما اگر مردم یک کشور در زمان خطر متحد شوند و برای دفاع از میهن خود آماده باشند، جنگ برای دشمنان به گزینهای پرهزینه تبدیل میشود و احتمالاً آنها به سمت صلح حرکت میکنند.
نتیجهگیری
در نهایت، انتخاب میان جنگ و صلح باید با توجه به شرایط و زمانبندیهای مناسب انجام شود. نه جنگ همیشه نشانه شجاعت است و نه صلح همیشه به معنی ترس. اگر در زمان درست تصمیمات بهموقع اتخاذ شوند، میتوانند به حفظ منافع ملی و امنیت کشور منجر شوند. اما اگر این تصمیمات در زمان مناسب اتخاذ نشوند، ممکن است به ضرر ملتها تمام شوند.
ارسال نظرات