اروپا تسلیم در برابر آمریکا یا مستقل

بخش عمده هزینه‌های کنونی کشور ناشی از اعتماد به اروپاست؛ زیرا به دنبال خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، ایران به‌صورت رسمی اعلام کرد مایل به حفظ برجام با همکاری سایر طرف‌های برجام به‌خصوص اروپاست. به همین دلیل، فضای سیاسی کشور در آن زمان به‌شدت تحت تاثیر دیدار‌ها و مواضع ایران و اروپا قرار گرفت. از همان زمان، اروپایی‌ها سعی کردند ایران را در برجام نگه‌دارند؛ اگرچه به‌صراحت اعلام می‌کردند که قادر به ارائه تضمین نیستند. رهبر معظم انقلاب در همان مقطع، در دو نوبت، سیاست‌های مهمی را در مورد نحوه تعامل جدید با اروپایی‌ها اعلام و تأکید فرمودند که حتماً در این شیوه جدید، باید از اروپایی‌ها تضمین‌های عینی گرفته شود.

ایشان در دیدار با کارگزاران نظام در دوم خردادماه ۹۷ برای ادامه‌ی برجام با اروپایی‌ها ۷ شرط را تعیین نمودند:

۱-سه کشور اروپایی باید ثابت کنند که بدعهدی مذاکرات سال ۸۳ را نخواهند داشت؛

۲-اروپا باید علیه آمریکا به خاطر نقض برجام قطعنامه صادر کند؛

۳-اروپا نباید بحث موشکی و منطقه‌ای ایران را مطرح کند؛

۴-اروپا باید با تحریم‌های آمریکا علیه ایران مقابله کند؛

۵- اروپا باید فروش کامل نفت ایران را تضمین کند؛

۶-بانک‌های اروپایی باید تجارت با ایران را تضمین کنند؛

۷-در صورت تعلل اروپا، حق ایران برای آغاز فعالیت‌های هسته‌ای محفوظ است.

همچنین معظم له در تاریخ سوم خرداد ۹۷ فرمودند: «اگر اروپایی‌ها در پاسخگویی به این مطالبات تعلّل کردند، حقّ ما برای آغاز کردنِ فعالیت‌های تعطیل‌شده‌ی هسته‌ای محفوظ است....» طی ۱۴ ماه گذشته، اروپا بدون آنکه به دیگر وعده‌ها عمل کند، تنها به سازوکار اینستکس بسنده کرد و این در حالی بود که در یک سال گذشته، اروپا نقش مهمی را در همراهی با جریان سازی آمریکا علیه ایران و باهدف مهار قدرت موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران انجام داد. کارشناسان معتقدند، برخی واقعیت‌ها در مورد اروپا مانند اینکه اروپا جزئی از غرب است، احساس دین به آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، فرایند جهانی‌شدن و ... غیرقابل کتمان است. بااین‌وجود، همین اروپا در درون خود، دارای درک و احساسات متفاوت نیز هست. به‌عنوان‌مثال، اروپایی‌ها فکر می‌کنند شناخت بیشتر و دقیق‌تری نسبت به منطقه غرب آسیا در مقابل درک آمریکا از این منطقه دارند و همچنین به دلیل برخی تغییرات نسلی در اروپا، آن‌ها با رویکرد انتقادی به رابطه با آمریکا می‌نگرند. با توجه به این موارد و شناخت از ظرفیت و توان اروپایی‌هاست که رهبر معظم انقلاب پس از خروج آمریکا از برجام، این شروط هفتگانه را برای اروپا گذاشتند. چراکه کشور‌های اروپایی برخی ظرفیت‌های عملیاتی خوبی برای عمل به تعهدات برجامی و حفظ آن داشته و دارند که اگر بخواهند، می‌توانند در مقابل آمریکا بایستند و از امضای خود پای سند برجام صیانت کنند که البته تا کنون به هیچ‌کدام از آن‌ها عمل‌نکرده‌اند. درعین‌حال، فرآیند طی شده در ۱۴ ماه اخیر و قبل از آن، اگرچه هزینه‌هایی را بر ملت ایران تحمیل کرده است، اما واجد درس‌ها و عبرت‌هایی نیز هست که در آینده باید به آن توجه داشت:
۱-برجام و مذاکرات هسته‌ای ماهیت غرب را برای مردم ایران روشن کرد و دیگرکسی از ضرورت مذاکره با غربِ بدعهد سخن به میان نمی‌آورد؛ ۲-عقب‌نشینی اروپایی‌ها و نگرانی آن‌ها نسبت به اقدام ایران در بازیابی فعالیت‌های تعطیل‌شده هسته‌ای، ناشی از عمل ایران به راهبرد مقاومت فعال است. تداوم موفقیت ایران همان‌گونه که در دو گامی که تاکنون برداشته‌شده است، منوط به استمرار این رویه و تعمیم آن به دیگر عرصه‌هاست.