نبرد در ونزوئلا

تاریخ سیاسی کشور‌های منطقه آمریکای جنوبی پر است از سلطه گری وقدرت طلبی واشنگتن و این مسئله منجر به حرکت‌های مبارزاتی و انقلابی در مسیر تاریخ کشور‌های آمریکای لاتین شده است. از کوبا تا بولیوی. از پرو تا مکزیک و نیکاراگوئه. شیلی. آرژانتین. ونزوئلاو... وهریک سرگذشتی از تاریخ دوران مبارزه علیه امریکایی‌ها دارند؛ که بادخالت‌های امنیتی، نظامی آمریکا طرح‌های گوناگون کودتا برای سرنگونی دولت‌ها به اجرا در آمده است.
اکنون بار دیگر خبر کودتا در ونزوئلا در صدر اخبار قرارگرفته است.

مقدمات شروع بحران در ونزوئلا از سال ۲۰۱۴ کلید خورد، زمانیکه انریکه کاپریلس راندوسکی، سیاستمدار راست گرا و حامی امریکا، نامزد شکست خورده که با اختلاف کمی بیش از ۲۵۰ هزار رای پیروزی مادورو را در این انتخابات به رسمیت نشناخت و با استقبال آمریکا و اروپا روبرو شد.. وخواستار بازشماری آرا شد. چون نتوانست هیچ گونه مدرک معتبری در مورد احتمال تقلب انتخاباتی ارائه دهد. خواستار برگزاری راهپیمایی به سمت مقر شورای ملی انتخابات در کاراکاس شد... تاجایی که مشکلات اقتصادی و فشار‌های تحریمی بر دولت مادورو، وضعیتی بی‌سابقه در این کشور ایجاد کرد. به طوری که همزمان با وقوع بحران اقتصادی و سیاسی، نرخ تورم در این کشور در سال گذشته میلادی به بالای یک میلیون درصد رسیده و به جز مکزیک تمامی ۱۳ کشور عضو گروه لیما ارتباط دیپلماتیک خود با دولت کاراکاس را قطع کردند. نا آرامی‌ها و درگیری میان اپوزیسیون و دولت مادورو ادامه داشت تا اینکه در ژانویه ۲۰۱۹ مادورو بی اعتنا به توصیه بسیاری از کشور‌های آمریکای لاتین مسیر مراسم تحلیف خود برای دومین دوره شش ساله ریاست جمهوری را پیش گرفت. در ادامه خوان گوایدو نماینده مجلس و فردی تقریبا ناشناخته که به تازگی رهبری مجلس ملی ونزوئلا را از خود کرده بود مادورو را غاصب خواند وی که از سال ۲۰۱۷ تاکنون خود را رئیس جمهور موقت ونزوئلا می‌داند. از ژانویه ۲۰۱۹ با حمایت آمریکاو متحدانش تظاهرات و راهپیمای‌های مخالفان دولت را رهبری می‌کند.

حوالی ظهر روز سه‌شنبه دهم اردیبهشت (به وقت محلی)، «خوان گوایدو» رهبر مخالفان دولت ونزوئلا، با اعلام اینکه بخشی از ارتش ونزوئلا با او همراهی می‌کند از مردم این کشور خواست برای پایان دادن به حکومت «نیکلاس مادورو» رئیس جمهوری ونزوئلا، به خیابان‌ها بیایند. تصاویر تلویزیونی که از آغاز تظاهرات منتشر شده بود، خوان گوآیدو را در کنار پایگاه هوایی لا کارلوتا نشان می‌داد که از نظامیان دعوت می‌کند به مخالفان دولت بپیوندند و برای «دفاع از قانون اساسی» دست به کار شوند. پس از انتشار ویدیو، دولت ونزوئلا اقدام به برخورد با کودتاچیان در این کشور کرد و از مردم خواسته شد برای حمایت نیکلاس مادورو در برابر مخالفان به خیابان‌ها بیایند. صف‌کشی‌های خیابانی نشان داده که گروه کثیری از مردم وبخش عمده‌ای از نیرو‌های نظامی از دولت وی حمایت می‌کنند. نیکلاس مادورو پس از تظاهرات، اقدام گوآیدو را تلاش برای کودتایی خواند که به شکست انجامیده است. مادورو گفت که ارتش ونزوئلا بر کودتاگران پیروز شده است و نظامیانی که از خوان گوایدو حمایت کرده بودند را تروریست خواند وآنان را به تلاش برای کودتا متهم کرد و تهدید کرد که این افراد بدون مجازات نخواهند ماند.

به گفته «خورخه آریزا» وزیر خارجه ونزوئلا، با وجود همه تلاش‌های مخالفان و واشنگتن برای براندازی نظام سیاسی حاکم بر ونزوئلا، مادورو همچنان با تکیه بر حمایت نیرو‌های مسلح، بر امور کشور مسلط است. رییس جمهور ونزوئلا همچنین سفارت آمریکا در کاراکاس را عامل اصلی تحت فرمان قرار دادن خوان گوایدو، سرکرده خشونت‌ها و شلعه ور کردن درگیری متهم کرد. وی گفت: «سفارت امریکا حامی مالی خشونت‌ها در اینجا بوده است. مقامات واشنگتن به استفاده از آخرین گزینه‌ها برای تصاحب ونزوئلا حتی استقرار نیرو‌های بلک واتر برای ایجاد آشوب و بلوای بیشتر در ونزوئلا و جنگ افروزی فکر می‌کنند. در چنین شرایطی روس‌ها که میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری نفتی و تسلیحاتی در ونزوئلا انجام داده‌اند و نگران هستند که در صورت سقوط احتمالی مادورو، دولت بعدی با قرارداد‌های دوجانبه چگونه برخورد می‌کند. به گفته تحلیلگران، آینده سیاسی ونزوئلا به میزان زیادی تحت‌الشعاع مذاکره و توافق میان روسیه و آمریکا قرار دارد.

کشور‌های اروپایی عمدتا در واکنش به اقدامات مسلحانه اخیر مخالفان در ونزوئلا موضعی محتاطانه در پیش گرفته و با وجود اعلام حمایت از رهبر این مخالفان، خواستار خویشتنداری و همچنین برگزاری انتخابات جدید در این کشور به منظور حل بحران شده‌اند کشور‌های ایتالیا، یونان، قبرس و اسلواکی. در ماه فوریه از خوآن گوآیدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا به هنگام اعلام ریاست جمهوری موقت خودخوانده او حمایت نکردند. در همین راستا اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد، هر شکل از خشونت را رد کرده و به تلاش‌هایش برای اجرای یک «انتخابات آزاد و عادلانه» در ونزوئلا ادامه می‌دهد. در عین حال دولت چپ میانه رو اسپانیا جزو اولین کشور‌های مطرح اروپا بود که از گوآیدو حمایت کرده است. روسیه از حضور نظامیانش در ونزوئلا، دفاع و به آمریکا توصیه کرد این کشوری را که با بحران عمیق سیاسی و اجتماعی مواجه است، تهدید نکند.

به هر حال، در حالی که دولت کنونی آمریکا راهبرد تهاجمی تری را در سیاست خارجی در پیش گرفته است، با ناکامی چشمگیری در «نبرد ونزوئلا» مواجه شده است. با این حال، «مایک پومپئو» وزیر خارجه آمریکا بیان کرد: آمریکا برای تصاحب بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت در جهان، به طور قطع تمامی گزینه‌های روی میز را بکار خواهد برد و یکی از این گزینه‌ها، اقدام نظامی است. شاید یکی از سرنوشت‌سازترین مسائل در بحران کنونی ونزوئلا به وزن‌کشی میان آمریکا و روسیه مربوط شود؛ جایی که واشنگتن با تمام قوا در حال تلاش برای ساقط کردن مادورو بوده و در سوی مقابل مسکو ضمن محکوم کردن اقدامات آمریکایی‌ها، از دولت مادورو حمایت می‌کند.

در چنین حالتی به گفته تحلیلگران بهترین وضعیت برای مادورو برگزاری انتخابات زودهنگام است به فرض اینکه در این انتخابات شکست هم بخورد، اما همچنان جناح بولیواری او می‌تواند در مجلس حضور داشته و چشم به آینده بدوزد، اما در اثر سقوط احتمالی ممکن است برای همیشه خودش و جریانش صحنه سیاست ونزوئلا را ترک کنند.