بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود افزایش حجم تخصیص ارز در سال جاری، طرح واردات خودروهای کارکرده با قیمت اقتصادی به نتیجه نخواهد رسید، در این بین چاره‌ای جز اصلاح نرخ حقوق ورودی خودروهای بنزینی وجود ندارد.

تبیین:

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، به‌تازگی از سیاست‌های موجود در حوزه واردات خودرو انتقاد کرد و اشاره کرد که با وجود اختلاف قابل توجه بین نرخ ارز قطعات وارداتی خودرو (۶۵ هزار تومان داخل کشور و ۹۵ هزار تومان خارج)، سود ۳۰ هزارتومانی برای واردکنندگان ایجاد شده است.

وی با اشاره به تبلیغات گسترده و عدم ارائه خدمات پس از فروش، از سیاست‌های فعلی انتقاد کرد و پرسید:
" چرا مردم نباید بتوانند ماشین خارجی دست‌دوم با عمر حداکثر ۵ ساله بخرند و در واقع به‌قیمت یک پراید، تویوتا سوار شوند؟ "

با این حال، حتی با وجود صدور مجوز‌های لازم برای واردات خودروی کارکرده و تخصیص ۳ میلیارد دلار ارز وارداتی، به‌نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۴ مانند سال قبل پیشرفتی در این حوزه مشاهده نشود.

چرا واردات خودروی کارکرده ارزان‌قیمت امکان‌پذیر نیست؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل متعددی باعث شده‌اند واردات خودروی کارکرده با قیمت مناسب عملی نشود، این عوامل شامل نرخ محاسباتی ارز، تعرفه‌های سنگین و هزینه‌های جانبی می‌شود.

۱. نرخ محاسباتی ارز در گمرک و تأثیر آن بر قیمت خودرو

فرض کنید ارزش یک خودروی کارکرده حدود ۱۰ هزار دلار باشد. با نرخ دلار ۱۰۰ هزارتومانی، قیمت پایه خودرو به یک میلیارد تومان می‌رسد، اما این تنها بخشی از هزینه واردات  است.

حقوق ورودی:
با اعمال نرخ محاسباتی ارز در گمرک که به‌تازگی به ۷۰ هزار تومان رسیده است (بعد از جهش سه‌برابری نسبت به سال قبل) و تعرفه ۱۰۰ درصدی، حقوق ورودی این خودرو حدود ۷۰۰ میلیون تومان خواهد شد.

مالیات ارزش افزوده:
۱۰ درصد مالیات ارزش افزوده نیز باید به این مبلغ اضافه شود که حدود ۸۰ میلیون تومان افزایش هزینه خواهد داشت.

در مجموع، عوارض و مالیات‌ها به حدود ۸۰۰ میلیون تومان می‌رسد، بنابراین، قیمت نهایی خودرو حداقل به ۱.۸ میلیارد تومان می‌رسد.

۲. هزینه‌های حمل‌ونقل و خدمات جانبی

علاوه بر عوارض و مالیات، هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه و سایر هزینه‌های جانبی نیز باید محاسبه شوند، این هزینه‌ها معمولاً حدود ۲۰۰ میلیون تومان بر قیمت خودرو اضافه می‌کنند.

بنابراین، قیمت نهایی یک خودروی کارکرده خارجی به ۲ میلیارد تومان می‌رسد که این رقم بسیار بیشتر از حد انتظار مردم و سیاست‌گذاران است.

چرا این طرح به نتیجه نمی‌رسد؟

به‌رغم تصمیمات اتخاذشده برای تسهیل واردات خودروی کارکرده، این طرح به‌دلایل زیر به نتیجه نرسیده است:

نرخ محاسباتی ارز بالا:
افزایش نرخ محاسباتی ارز در گمرک از ۲۸,۵۰۰ تومان به ۷۰ هزار تومان، قیمت تمام‌شده خودرو‌های وارداتی را به‌طور چشمگیری افزایش داده است.

تعرفه‌های سنگین:
اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خودرو‌های کارکرده، باعث شده است این خودرو‌ها از لحاظ قیمتی غیرقابل رقابت با خودرو‌های داخلی باشند.

راهکار‌ها برای حل این مشکل

برای اینکه طرح واردات خودروی کارکرده به نتیجه برسد و مردم بتوانند به‌قیمت مناسب خودرو‌های خارجی خریداری کنند، اقدامات زیر ضروری است.

کاهش نرخ محاسباتی ارز یا حقوق ورودی:
نرخ محاسباتی ارز در گمرک باید به‌میزان معقولی کاهش یابد تا قیمت خودرو‌های وارداتی کاهش پیدا کندتعرفه‌های سنگین وارداتی باید کاهش یابد تا خودرو‌های کارکرده به‌قیمت مناسب وارد بازار شوند. پیشنهادی که در این حوزه مطرح این است که حقوق ورودی خودرو‌های بنزینی مانند خودرو‌های هیبریدی به ۱۵ درصد کاهش یابد.

شفافیت در فرآیند واردات:
ایجاد شفافیت در فرآیند واردات و جلوگیری از انحصار و سودجویی در این حوزه، می‌تواند به کاهش قیمت‌ها کمک کند.

بدون شک، تنها راه برای موفقیت طرح واردات خودروی کارکرده، اصلاح عوارض و مالیات‌های وارداتی است، در غیر این صورت، این طرح به نتیجه نخواهد رسید و مردم همچنان با قیمت‌های غیرمنطقی مواجه خواهند بود.

"اگر می‌خواهیم مردم بتوانند به‌قیمت یک پراید، تویوتا سوار شوند، باید سیاست‌های فعلی را اساساً تغییر دهیم. "