رؤسای جمهور ایالات متحده آمریکا از همان آغاز تأسیس این کشور، تحریمهایی را علیه کشورهای دیگر در حوزه تجارت خارجی وضع کردند. مثلا توماس جفرسون در سال ۱۸۰۷ میلادی، که بنادر ایالات متحده را به روی صادرات و واردات کالا با بریتانیا محدود کرد و برای اولین بار انگلستان را تحریم اقتصادی کرد. حمله صدام به کویت در سال ۱۹۹۰ شکل جدیدی از این ابزار فشار را به وجود آورد که عملاً محاصره بین المللی صادرات به عراق بود. پس از جنگ خلیج فارس، تحریمهای همه جانبه علیه واردات نفت عراق و صادرات کالا به این کشور، عملا بازسازی سیستمهای آب و برق تخریب شده را غیرممکن کرد و بیماریهایی مانند وبا و حصبه در عراق افزایش پیدا کرد و افراد زیادی بر اثر آن از بین رفتند.
آمریکا در قدم بعدی تصمیم گرفت تمام کشورهای جهان که مدیریت اقتصادی و سیاسی خودشان را به آمریکا نمیسپردند مانند کوبا و کره شمالی و ویتنام را تحت تحریمهای شدید اقتصادی قرار دهد. وزارت خزانهداری آمریکا از دیرباز مسئول اجرای تحریمهای اقتصادی کمرشکن آمریکا بود؛ از زمانی یکی از مسئولیتهای اصلی آن جلوگیری از فروش سیگارهای کوبایی در آمریکا بود تا همین امروز که تحریهای فلجکننده علیه کشورهای مختلف وضع میکند.
زخم پنجه شیطان در کشورهای مختلف
برخلاف تصور عموم، ایالات متحده غیر از ایران در خصوص کشورهای بسیار زیاد دیگری هم تحریمهای فلج کننده، آزاردهنده و زورگویانه لحاظ کرده است. ایران، سوریه، ونزوئلا و کره شمالی به دلیل مسائل سیاسی پس از تلاش برای عدم تسلط آمریکا در منطقه آنها مورد تحریمهای سخت قرار گرفتند.
تحریمهای با شدت متوسط بر یمن به دلیل تلاش برای حفظ استقلال کشور خود و روسیه و افغانستان نیز پیشتر مورد تحریمهای نوع متوسط قرار گرفتند. تحریمهای با شدت متوسط و کم دیگر در سطح تجاری و صادرات کالا بر چین، سودان، برمه، بلاروس و لیبی همچنان اثرات خود را دارند؛ کشورهایی که با تحریمهای کم شدت مواجه هستند نیز عبارتند از لبنان به دلیل حمایت از گروه مقاومتی حزبالله، نیکاراگوئه، مالی، سومالی، اتیوپی، جمهوری دموکراتیک کنگو و زیمبابوه.
تحریم تجهیزات پزشکی و مواد غذایی توسط آمریکا بعضاً یک جنایت بزرگ شمرده میشود که چند باری هم توسط سازمانهای بهداشت جهانی و بینالمللی مورد محکومیت قرار گرفته است.
برخی ترسها و انتقادها در مورد پیامدهای بالقوه تحریمها وجود دارد که میگوید اکثر این تحریمها در نتیجه حاصل عکس داشته و باعث تضعیف موقعیت دلار آمریکا شده و باعث شده است که دلار نتواند جایگاه خود را حفظ کند.
شکست آمریکا در تحریم روسیه
پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، ایالات متحده آمریکا، تحریمهای اقتصادی سنگین و کمسابقهای را علیه روسیه وضع کرد و مدعی شد میتواند با این تحریمها اقتصاد روسیه را به سمت فروپاشی برده و او را وادار به پایان جنگ کند. اقتصاد روسیه بهرغم تحریمها، توانسته است خود را با شرایط جدید وفق دهد و حتی در برخی موارد بهبود پیدا کند. همچنین، حمایت داخلی از جنگ و رهبری روسیه همچنان قوی باقی مانده است. در ابتدا به نظر میرسید که روسیه در سال ۲۰۲۲ آماده است در برابر تحریمهای غرب عقبنشینی کند ولی با حضور رئیسکل جدید بانک مرکزی روسیه و آغاز سیاستهای جدید ارزی این کشور توانست ارزش و اعتبار روبل را حتی بیشتر از زمان آغاز جنگ افزایش دهد. معمولاً اندازه اقتصاد و تنوع بازار، شاخصهای خوبی برای ارزیابی میزان آسیبپذیری در برابر تحریمها به شمار میآیند که نشان میدهد روسیه در این زمینه شرایط خوبی دارد.
شانگهای و افول دلار
سازمان همکاری شانگهای با ۹ کشور عضو اصلی، سه کشور عضو ناظر، ۹ کشور شریک گفتگو، چهار کشور و نهاد بینالمللی به عنوان اعضای میهمان، بزرگترین سازمان منطقهای در جهان تعریف میشود. اضافه شدن جمهوری اسلامی ایران به جمع اعضای رسمی این سازمان منطقهای، کف ترازوی این سازمان را در معادلات گوناگون بینالمللی بیش از پیش سنگینتر خواهد کرد.
حضور قدرتهای بزرگ و نوظهور اقتصادی، نظیر چین، هند و روسیه در سازمان همکاری شانگهای و به تازگی هم پیوستن ایران به منزله یکی از مهمترین قطبهای نفت و گاز جهان به این سازمان، سبب شده است تا سازمان همکاری شانگهای قدرتی برتر در عرصه اقتصادی در جهان شناخته شود.
حضور قدرتمند اقتصاد کشورهای شانگهای و شوق این کشورها برای انجام تبادلات مشترک با هم، نوید این را میدهد که در آینده نزدیک این مجموعه اقتصادی نقش شگفتی در دلارزدایی از تجارت منطقه آسیا داشته باشد.
بریکس و پول مشترک
ماجرای اجلاس بریکس و علاقه کشورهای عضو این مجموعه به استفاده از پول واحد در مبادلات تجاری، مسئله تجارت بر مبنای پول محلی را دوباره داغ کرد که میتواند لطمه زیادی بر اعتبار دلار وارد کند. قبل از اینکه موضوع استفاده از ارزهای ملی برای صادرات و واردات را برجسته کنیم، باید به این موضوع بسیار مهم اشاره شود که فراهم نبودن زیرساختهای تجارت خارجی، مانع توفیق ما در تجارت میشود، حتی اگر در تبادلات بینالمللی از ارزهای ملی استفاده شود.
وقتی زیرساختهای صادرات آماده نباشد، به این معناست که زیرساختهای تولید با کیفیت نیز آماده نشده است؛ چرا که صادرات در صورتی رشد میکند که جهش تولید رقم بخورد. در غیر این صورت، حتی به فرض فراهم شدن شرایط صادرات ما کالایی برای صادرات نخواهیم داشت.
امروز روسیه در تبادلات تجاری با کشورهای دوست و عضو در سازمانهای همکاری اقتصادی از ارز ملی خود استفاده میکند؛ به گونهای که میتوان گفت ۳۰ تا ۴۰ درصد تبادلات تجاری روسیه با روبل انجام میشود. ضمن اینکه چین نیز تا جای ممکن از یوان استفاده میکند و خواستار گسترش این نوع تبادلات تجاری است.
ارسال نظرات