نتایج پنج روز مذاکره یمنی ها با عربستان

پایگاه رهنما:

هیئت ملی یمن یا همان هیئت انصارالله پس از یک دور مذاکره پنج‌روزه برای صلح که با میانجیگری عمان میان عربستان و یمن انجام شد، از ریاض به صنعا بازگشت، مذاکراتی که دو طرف با تعابیری مثل «جدی»، «مثبت» و «امیدوارکننده» از آن استقبال کرده‌اند و از سال 2014 یعنی 9 سال  جنگی که در یمن شروع شده، جدید‌ترین مذاکرات دو طرف به حساب می‌آید. ریاض در ژانویه 2021، به محاصره چهارساله قطر پایان داد، در مارس 2023، روابط دیپلماتیک با ایران را پس از هفت سال از سر گرفت و حالا هم در حال مذاکره با یمنی‌ها برای صلح بعد از 9سال جنگ است. ریاض تلاش‌هایی بلندپروازانه ای داشت که نشان از توهّم بود اما اکنون نشانه‌های یک سیاست خارجی متوازن‌تر از قبل  در رفتار او دیده می شود.

مذاکره‌کنندگان یمنی روز سه‌شنبه 28 شهریور پس از پنج روز مذاکره با مقامات سعودی درباره توافق احتمالی که راه را برای پایان دادن به جنگ ۹ ساله در یمن هموار می‌کند، ریاض را ترک کردند. این مذاکرات که با میانجیگری دولت عمان برگزار شده، پراحتمال‌ترین مذاکره در مسیر پایان جنگ در یمن است. مقام‌های سعودی و یمنی، هر دو چشم‌انداز مذاکرات را مثبت می‌دانند. «محمد عبدالسلام» مذاکره‌کننده ارشد دولت نجات ملی یمن و سخنگوی انصارالله طی پستی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی «ایکس» (توئیتر سابق) نوشت: «در چارچوب تلاش‌های قابل‌تقدیر برادران در سلطنت عمان برای حمایت از صلح و پایان دادن به بحران انسانی، هیئت ما پس از ورود به ریاض، دیدار‌های گسترده‌ای با طرف سعودی برگزار کرد و در آن در خصوص برخی گزینه‌ها و جایگزین‌ها برای غلبه بر مسائل مورد اختلاف که در دور قبل رخ داد، بحث کردیم.» او افزود: «این مسائل را که به تسریع روند پرداخت حقوق و رسیدگی به وضعیت انسانی که مردم ما از آن رنج می‌برند، کمک می‌کند برای مشورت به رهبری ارائه خواهیم کرد تا به یک راهکار عادلانه، جامع و پایدار منجر شود.» چیزی که حالا وزارت امور خارجه عربستان سعودی نیز آن را تأیید می‌کند. وزارت خارجه عربستان بامداد چهارشنبه 29 شهریور  از نتایج مثبت گفتگو‌های جدی درباره نقشه راه برای حمایت از روند صلح در یمن و دیدار با هیئت مذاکره‌کننده صنعا به ریاست محمد عبدالسلام در ریاض استقبال و تأکید کرد: «این نقشه راه را تیم ارتباط و هماهنگی عربستان ارائه کرد که ریاست آن بر عهده «محمد بن سعید آل جابر» سفیر عربستان در یمن است.»

عبور از اتکای صرف به آمریکا

«آنا جاکوبز» تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران در قطر، تلاش‌های عربستان برای صلح با یمن را در زمینه گسترده‌تری از سیاست خارجی عربستان  می داند. او می‌گوید: «سعودی‌ها به محاصره تقریباً چهارساله قطر در ژانویه ۲۰۲۱ پایان دادند، روابط دیپلماتیک با ایران را در ماه مارس پس از هفت سال قطع روابط از سر گرفتند و حالا هم در حال مذاکره با حوثی ها در تلاش برای پایان دادن به مداخله نظامی پادشاهی در یمن هستند.» او می‌گوید که عربستان «تلاش قابل‌توجهی برای حل و فصل اختلافات با همسایگان و تثبیت خود به عنوان یک وزنه سنگین دیپلماتیک منطقه‌ای و جهانی انجام می‌دهد.» جاکوبز به شواهد دیگری هم در این رابطه اشاره می‌کند: «آن‌ها (سعودی‌ها) شورای دریای سرخ را در سال ۲۰۲۰ تأسیس کردند که شامل همه کشور‌های همسایه است و در سال ۲۰۲۳ شریک گفتگو با سازمان همکاری شانگهای، یک سازمان امنیت منطقه‌ای اوراسیا شامل چین، روسیه و هند شدند. عربستان سعودی در حال مذاکره برای عضویت در « بریکس»  گروهی از اقتصاد‌های نوظهور متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی  و ... تا ژانویه ۲۰۲۴ است. شاید بلندپروازانه‌ترین آن‌ها این باشد که طی چند ماه گذشته مذاکرات را با هدف تسهیل انجام داده است.» او همه این تلاش‌ها را برای یک سیاست خارجی متوازن‌تر به تغییر وضعیت مناسبات عربستان با امریکا مرتبط می‌داند» بخشی که سعودی‌ها آن را به‌ویژه نگران‌کننده دانستند، زمانی بود که ایالات متحده از نظر آنها به حمله بزرگ به تأسیسات آرامکو در سال ۲۰۱۹ که حدود نیمی از تولید نفت این کشور را موقتاً متوقف کرد، پاسخ کافی نداد. این تحولات در کنار انتقادات گاه‌و‌بیگاه بایدن از عربستان باعث شده که بخش قابل‌توجهی از تلاش‌های عربستان سعودی برای دور شدن از اتکای سنتی خود به ایالات متحده، تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی با قدرت‌های رقیب مانند چین و روسیه و همچنین قرار دادن خود به عنوان رهبر اصلی اقتصادی منطقه به اصطلاح جنوب جهانی متمرکز شود. بنابراین به نظر می رسد تلاش عربستان برای مصالحه با انصارالله یمن بخشی از کوشش محمد بن‌سلمان برای بازسازی وجهه بین‌المللی خودباشد. چراکه از نگاه امروز سعودی ها، مداخله نظامی عربستان در یمن، منجر به تقویت حمایت ایران از حوثی ها شد و به دنبال آن ، منجر به حملات به خاک عربستان سعودی و کشتیرانی آنها و شرکای اقتصادی شان که برای رفاه اقتصادی این کشور حیاتی است، گردید.

محورهای مذاکره بین عربستان و هیئت یمنی
آن طور که منابع خبری و رسانه‌ای مطرح کرده‌اند، گفت‌وگوهای دو طرف بر همان محورهای قبل پیش رفته که بر بازگشایی کامل بنادر و فرودگاه صنعا تحت کنترل انصارالله، پرداخت دستمزد کارکنان دولتی، تلاش‌های بازسازی و تعیین جدول زمانی برای خروج نیروهای خارجی از یمن ، غرامت، آزادی اسرا و دستیابی به توافق متمرکز شده  است. به باور ناظران سیاسی ، این محورها به سازمان ملل هم اجازه می‌دهد روند صلح سیاسی گسترده‌تری را از سر بگیرد.
پیرو این توافقات بود که  محمد عبدالسلام، سخنگوی گروه انصارالله یمن در مورد سفر هیأت صنعا به ریاض و دیدار آن با مقامات سعودی از جمله شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع یمن اظهار نظر کرد. رئیس هیأت ملی مذاکره کننده یمنی ، همچنین گفت که پرونده بشردوستانه، پرونده اصلی ای است که هیأت ملی در حال کار روی آن است که پرداخت حقوق همه کارکنان، بازگشایی فرودگاه و بنادر و آزادی همه زندانیان و بازداشت شدگان را شامل می‌شود. وی افزود: دور جدیدی از مذاکرات در دستور کار است اما زمان و مکان برگزاری آن مشخص نشده است. وی همچنین درباره مذاکرات ریاض گفت که این مذاکرات جدی، مثبت‌ و امیدوار کننده بود. 
نشست موازی در نیویورک
به موازات مذاکرات ریاض - صنعا، وزیران خارجه عربستان، امارات و آمریکا هم نشست مشترکی در نیویورک برای حل اختلافات بین ابوظبی و ریاض درباره بحران یمن برگزار کردند. در این نشست از میزبانی عربستان از هیأتی از انصارالله یمن با هدف تشویق طرف‌های یمنی به مذاکره برای دستیابی به نقشه راهی برای پایان درگیری در این کشور از طریق فرایند سیاسی به رهبری یمنی‌ها و تحت نظر سازمان ملل صورت گرفته ، استقبال شد. این نشست پس از آن صورت گرفت که تیم «لندرکینگ» ، فرستاده آمریکا به یمن، پس از بروز نشانه‌هایی مبنی بر بروز اختلافات بین عربستان و امارات به عنوان دو متحد در یمن گفت که کشورش برای آشتی دادن ابوظبی و ریاض تلاش می‌کند. علی قنادیان