پلی به آن سوی نادیده‌های ایران

پایگاه رهنما:

برگزاری چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو به میزبانی «ریاض» عربستان دستاورد قابل‌توجهی برای کشورمان داشت و آن هم ثبت «کاروانسراهای ایران» به عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران در فهرست جهانی یونسکو است.

کاروانسرای «خواجه نظر» آذربایجان شرقی یا «باغ شیخ» استان مرکزی، کاروانسرای «آجری انجیره» استان یزد و «افضل» استان خوزستان و «نیستانک» اصفهان تا «ده محمد» خراسان جنوبی و «چاه کوران» کرمان تنها بخشی از همه زیبایی ها و جاذبه‌هایی است که از شرق تا غرب و شمال تا جنوب ایران، هر منطقه و هر روستا و شهری که روی نقشه ایران جایی داشته باشد را فرا گرفته و ایران را به عنوان منطقه و سرزمینی منحصر به فرد در میان سایر کشورهای توریستی تبدیل کرده است.

در کنار قطب های گردشگری مطرح کشور که شاید نیازی به معرفی نداشته باشند، اما بسیاری از مناطق بکر و زیبایی‌های دست‌نخورده و جاذبه‌های ناشناخته هستند که می‌تواند مقصد سفر بسیاری از گردشگران و جهانگردان باشد؛ روستای «ماخونیک» به عنوان جواهری پنهان در اطراف کوه‌های «بیرجند»، روستای «زرگر» با مردمان خاص و گویش اروپایی مردمانش که این روستا را به عنوان روستایی منحصر به فرد معرفی کرده، روستای «میمند» با معماری صخره‌ای و جذابیت‌های اسرارآمیز و ... بسیاری دیگر از مناطق ایران با ویژگی‌های فرهنگی، قومی، مذهبی و طبیعی در واقع گنجینه‌ای هستند که در کنار جهانگردی تفریحی، می‌تواند و باید ایران را به عنوان کانون توریسم درمانی، جهانگردی ورزشی و گردشگری قومی و فرهنگی و حتی گردشگری سیاسی در منطقه و جهان معرفی کند.

• ظرفیت گسترده فضای مجازی

شناسایی مسیرهای جدید گردشگری، تدوین روش‌های جذب گردشگران خارجی و رونق گردشگری داخلی، تسهیل ورود گردشگران خارجی کشورهای بازار هدف، جلب همکاری و حمایت مؤسسات و تشکل‌های بخش خصوصی در توسعه گردشگری و ... وظایفی هستند که دفتر توسعه گردشگری داخلی و یا اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری به عنوان دفاتر زیر مجموعه وزارت «میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری» متولی اصلی برنامه‌ریزی و اجرای آن هستند اما بدون شک فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ظرفیتی عظیم و اثرگذار در معرفی جاذبه‌های گردشگری داخلی است که نباید از آن غفلت نمود.

بسیاری از شهرهای مهم دنیا با استفاده هوشمندانه از همین ظرفیت توانستند در معرفی جاذبه‌های توریستی خود بسیار موفق عمل کرده و نتایج خارق‌العاده‌ای در رشد صنعت گردشگری به دست آورند. افزایش 50 درصدی سفر جهانگردان به «کاپادوکیا» شهر باستانی ترکیه یا رشد چندین برابری سفر به جزایر زیبای «بالی» اندونزی نمونه کوچکی از نتیجه توجه به ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و دعوت از توریسم بلاگرها و اینفلوئنسرها برای معرفی جاذبه‌های گردشگری است.

• فم تریپ چیست؟

برگزاری رویدادهایی با هدف معرفی مقاصد گردشگری تحت عنوان سفر آشنایی با به اصطلاح " Familiarization trip" که به اختصار «فم تریپ» نامیده می‌شود، نمونه تقریباً موفق استفاده از این ظرفیت است که مجریان گردشگری در سراسر دنیا با هدف آشنایی مردم جهان با مقاصد گردشگری کشورشان به اجرا می‌گذارند.

فم‌تریپ در حقیقت یک تکنیک بازاریابی در صنعت گردشگری و یک سفر تجاری برای فعالان و متصدیان حوزه گردشگری و هتلداری است که برای معرفی، بازاریابی و برندینگ یک مقصد گردشگری از یک جاذبه و هتل گرفته تا یک روستا، شهر، منطقه یا کشور برگزار می‌شود.

افرادی که برای این دست سفرهای اغلب رایگان یا ارزان‌قیمت دعوت می‌شوند؛ اغلب روزنامه‌نگارها، خبرنگارها، فوتوژورنالیست‌ها، بلاگرها و اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی و چهره‌های معروف فضای مجازی هستند که ضمن سفر به مقصد موردنظر، تجربیات و احساسات شخصی خود را با فیلم و عکس در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند و به نوعی سبب می‌شوند مقاصد گردشگری در کشورهای مختلف بین مردم جهان معرفی و بیش‌ازپیش شناخته شود.

ارتقاء آگاهی و بهبود و گسترش شبکه‌ ارتباطات افراد در دنیای گردشگری با اطلاعات دست اولی که افراد دعوت‌شده به این سفرها ارائه می‌دهند، مهم‌ترین هدف فم تریپ‌ها در سطح داخلی یا بین‌المللی است که می‌تواند از طریق خدماتی نظیر شرکت در مراسم فرهنگی خاص، استفاده از خدمات تفریحی یک منطقه، یک تور طراحی شده توسط آژانس مسافرتی، استفاده از خدمات یک هتل و ... صورت گیرد.

در ایران و طی سال‌های اخیر پروژه‌ای تحت عنوان  Feel Iran" توسط فعالان عرصه گردشگری و با دعوت از چهره‌های مشهور جهان اعم از عکاسان، آهنگسازان، چهره‌های مطرح فضای مجازی و اینفلوئنسرهای مشهور کشورهای مختلف آسیا و اروپا در قالب یک تور ایران‌گردی کوتاه‌مدت به راه افتاد تا تصویر متفاوتی از ایران توسط این افراد به طرفدارانشان و به جهان معرفی شود.

• هدف آشناسازی رسانه‌ای

از همان دور ابتدایی این سفر و رسانه‌ای شدن محتواهای چند بلاگر خارجی از تجربه گردشگری در ایران و مشاهداتشان، عدم تطابق واقعیت موجود مناطق گردشگری با آنچه این بلاگرها ارائه داده‌اند، نوع پوشش گردشگران و تفاوت ماهوی آن با واقعیت جامعه ایرانی، تخریب چهره ایران با نمایش تصاویری از فقر و فلاکت در ایران و همچنین اشکالات فنی به لحاظ اصول بازاریابی گردشگری، انتقادات بسیاری را متوجه این پروژه کرد.

ایجاد تصویری مثبت از مقصد در ذهن مخاطبان عمومی و گردشگران، ارائه شفاف و صادقانه پیام برند مقصد، مهم‌ترین هدف و وظیفه سفرهای آشناسازی رسانه‌ای است و برگزارکننده باید در صدد آن باشد که همراهان این سفر، بهترین تجربه را داشته باشند و تجربه واقعی خودشان را به مخاطبان‌شان منتقل کنند.

همچنین صاحبان شبکه‌های اجتماعی گردشگری باید به این اصل مهم و کلیدی توجه داشته باشند که محتوای تولید شده برای مقاصد گردشگری آنچنان به واقعیت نزدیک باشد که هر مسافری که به آن مقصد می‌رود، باید بتواند مانند همان بلاگر، خبرنگار و یا اینفلوئنسر، آن عکس، ویدیو یا فعالیت را تهیه و تجربه کند.

علاوه بر این شیوه برگزاری و فرد برگزارکننده چنین رویدادهایی نیز اهمیت بسیاری دارد. چهره‌های شاخص مجازی تنها به سبب توان فردی و مهارت حرفه‌ای نمی‌توانند گزینه مناسبی برای برگزاری این دست سفرهای رسانه‌ای به ایران آن هم در سطح بین‌المللی باشند.

• جمع بندی

استفاده از ظرفیت فضای مجازی نیاز برای رونق صنعت گردشگری، غیر قابل انکار است و رویدادهایی همچون فم‌تریپ حرکت بسیار لازم و تاثیرگذاری در این زمینه است. با در نظر گرفتن این نکته که برگزارکننده و شیوه اجرای آن باید توسط افراد و سازمان‌های حرفه‌ای یا با مشاوره آن‌ها شکل بگیرد. قواعد بازی درست رعایت شود و در نهایت ارزیابی دقیق شرکت‌کنندگان و بررسی نتایج آنچه به عنوان اهداف کمی و کیفی رویداد تعریف شده می‌تواند از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به عنوان پلی برای تماشای آن‌سوی دیگر ایران بسازد.