بازگشت جنگ به یمن؛ خط و نشان انصارالله در میانه وحشت ریاض و متحدان

با تمدید نشدن آتش بس 6 ماهه در یمن از یکشنبه شب (دوم اکتبر) دور جدید درگیریها بلافاصله بین دو طرف شروع شد. منابع خبری اعلام کردند که درگیری‌ها در استان تعز و الحدیده از سر گرفته شده است. آنگونه که منابع محلی اعلام کرده‌اند حجم درگیری در تعز شدیدتر است و در این درگیری‌ها از سلاح‌های سبک و سنگین استفاده شده است. درگیری‌هایی نیز در چند روستا در جنوب الحدیده میان نیروهای مسلح یمن و دولت مستعفی شکل گرفت. این دو استان پیش از آتش بس، صحنه اصلی درگیریها بین نیروهای یمنی و مزدوران سعودی و اماراتی بودند.

دور جدید عملیات نظامی پس از آن شروع شد که عربستان سعودی به وعده‌هایی که در مفاد آتش‌بس داده بود عمل نکرد و در این مدت صدها بار با حملات پراکنده به مناطق مختلف یمن، آتش بس را نقض کرد.

رهبران انصارالله همواره نسبت به ماجراجوییها و نقض توافقات آتش بس هشدار داده بودند و به سازمان ملل نیز گوشزد می‌کردند که اگر ائتلاف متجاوز به جنایاتش ادامه دهد و به تعهداتش عمل نکند، آتش بس را تمدید نخواهند کرد اما با وجود این هشدارها، حاکمان ریاض به آن بی‌اعتنا بودند و در نهایت انصارالله نیز با تمید آتش بس موافقت نکرد.

حتی سازمان ملل هم که فقط در لحظات آخر وارد عمل می‌شد تا آتش‌بس را تمدید کند گوش شنوایی برای هشدارهای انصارالله نداشت و در نهایت همین بی‌توجهی به منافع یمنی‌ها و حمایت یکجانبه از منافع رژیم سعودی، به آتش بس پایان داد و مقصر اصلی آن عربستان و حامیان غربی آن و سازمان ملل بودند.

بر اساس توافقات انجام شده با میانجیگری سازمان ملل، قرار بود فرودگاه صنعاء برای اعزام بیماران به خارج برای مداوا بازگشایی شود، با لغو محاصره دریایی کشتی‌های حامل سوخت و مواد غذایی به بندر الحدیده ارسال شود اما سعودیها اجازه ندادند تا یمنی‌ها از دستاوردهای آتش بس بهره‌مند شوند.  

رهبران انصارالله بارها گفته بودند که به آتش‌بسی که هیچ دستاوردی برای ملت یمن نداشته باشد، تن نخواهند داد. عبدالمجید الحنش، عضو انصارالله در مذاکرات صلح، پیش از پایان آتش‌بس گفته بود که صنعاء با تمدید آتش‌بس مخالف نیست؛ اما یک آتش بس صوری و غیرواقعی را نمی‌پذیرد. کشورهای عضو ائتلاف متجاوز و نیز جامعه جهانی اگر واقعا به دنبال یک منطقه امن و آتش‌بس و صلح واقعی هستند، باید ابتدا حسن نیت خود را اثبات کنند. یمنی‌ها بارها اعلام کرده بودند که دهها کشتی حامل سوخت توسط ائتلاف سعودی توقیف شده و اجازه ورود به بنادر یمنی را ندارند و این مسئله زمانی که یمنی‌ها به شدت به سوخت نیاز داشتند، بحرانهای زیادی را برای مردم یمن ایجاد می‌کرد و با ادامه این وضعیت در فصل زمستان، بحران سوختی به مراتب گسترده‌تر می‌شد. توقیف نفتکشهای سوختی یمن درحالی است که عربستان و امارات با تصرف مناطق نفتی و گازی یمن، این منابع را غارت کرده و درآمدهای زیادی را از طریق فروش آن به دست آورده‌اند.

عربستان در شش ماه گذشته با آتش بس خیالش از عملیات موشکی و پهپادی انصارالله راحت بود و بدون ترس و نگرانی از یمنی‌ها، برنامه‌هایش را به پیش می‌برد و از آنجا که دست و بال انصارالله بسته بود، سعودیها احساس می‌کردند که دست بالا را در تحولات یمنی در اختیار دارند اما در نبود آتش‌بس، یمنی‌ها دیگر دست بسته نیستند و با فراغ بال می‌توانند حملات خود را به هر گوشه از خاک عربستان و امارات انجام دهند.

سازمان ملل و آمریکا هم که به هر حربه‌ای متوسل می‌شدند تا بتوانند نظر مساعد انصارالله را به تمدید آتش‌بس جلب کرده و رژِیم سعودی را از بحران خود ساخته نجات دهند تا آبرومندانه از یمن خارج شود، اما در دیپلماسی خود شکست خوردند. این درحالی است که عملا در هشت سال گذشته از جنگ یمن، ائتلاف متجاوز برخلاف ادعاهای سعودی و ابوظبی هیچ دستاوردی برای دشمنان نداشته است و حتی هزینه‌های سرسام آور جنگ و خروج سرمایه‌گذاران خارجی از عربستان و امارات به خاطر ترس از عملیات انصارالله، بحرانهای جدیدی را برای متجاوزان به وجود آورده است.   

آمادگی نظامی انصارالله برای جنگ

هشدارهای مکرر انصارالله و برگزاری رزمایش‌های متعدد در دو ماه گذشته گویای این واقعیت بود که یمنی‌ها برای آینده‌ای متفاوت خود را آماده می‌کنند و رونمایی از تسلیحات جدید در عرصه‌های مختلف زمینی، هوایی و دریایی بر این اساس بود که آتش‌بس در پایان راه خود قرار دارد. درحالی که ابتدای جنگ یمن از نظر توازن قوا و قدرت تسلیحاتی، به نفع ائتلاف سعودی بود اما رفته رفته انصارالله و ارتش یمن با اتکا به توان بومی، تسلیحات جدیدی را در داخل تولید کردند که به مرور زمان توانست معادلات میدانی را به نفع یمنی‌ها تغییر دهد. اکنون یمنی‌ها دست برتر را در عرصه میدانی دارند و به چنان سلاحهای قدرتمندی دست پیدا کرده‌اند که خواب را برای حاکمان ریاض و ابوظبی حرام کرده‌اند.

انصارالله در رژه نظامی خود در سالگرد انقلاب یمن در ماه سپتامبر، از قایق‌های موشک‌انداز "عاصف ۱" ساخت داخل که از سرعت بالا و قدرت مانور بالایی برخوردار هستند، چند نوع موشک بالستیک با بُردهای چندگانه از کوتاه تا متوسط و برد بلند و نیز چند نوع پهپاد جدید رونمایی کرد. همچنین، در این رژه، سلاح‌ها و پدافند هوایی پیشرفته‌ تولید صنایع جنگی یمن در دوره جنگ که قادر به شناسایی هواپیماهای متخاصم هستند، سه نسل از موشک‌های هدایت‌شونده «قدس» ساخت صنایع نظامی یمن که بُرد آنها فراتر از عنق خاک عربستان و امارات به اراضی اشغالی فلسطین نیز می‌رسد، و سیستم‌های مختلف نسل‌های جدید پهپادها از جمله پهپاد "وعید" با بُرد بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر به نمایش درآمدند. علی القحوم، عضو دفتر سیاسی انصارالله پیشتر در سخنانی با هشدار به سعودیها نسبت به نقض آتش بس گفته بود که نیروهای مسلح یمن نوعی سلاح راهبردی را ساخته‌اند که در صورت ادامه تجاوزات امکان استفاده از آن علیه عربستان سعودی وجود دارد.

در پی این پیشرفت‌های نظامی، انصارالله اکنون می‌توانند از توقیف کشتی‌های سوخت توسط ائتلاف سعودی جلوگیری کنند و نیازهای خود را تامین کنند. مقامات انصارالله بارها گفته بودند که در صورت نقض آتش بس، جنگ آینده متفاوت و گسترده‌تر از قبل خواهد بود. همچنانکه، نیرو‌های مسلح یمن با پایان آتش‌بس اعلام کرد که در صورت تداوم تجاوز و محاصره دست بسته نخواهند ماند و فرودگاه‌ها، بنادر و شرکت‌های نفتی متعلق به کشور‌ها متجاوز را در تیررس اهداف خود قرار خواهند داد.

علاوه بر افزایش توان نظامی انصارالله و ارتش یمن در ماه‌های اخیر، وضعیت میدانی در برخی جبهه‌های نبرد هم به نفع یمنی‌ها در جریان است. مناطق جنوبی یمن به ویژه در عدن، مزدوران سعودی و اماراتی از ماهها پیش بایکدیگر درحال جنگ هستند و هیچ کدام حضور دیگری را در این منطقه برنمی‌تابد و این مسئله به تشدید تنش بین مقامات ابوظبی و ریاض نیز منجر شده است. به همین خاطر، تضعیف این محور و درگیر شدن مزدوران ائتلاف بایکدیگر، می‌تواند پیشروی انصارالله در جبهه‌های شرقی و مرکزی را تسریع کند.  

 پیامدهای بین‌المللی شروع جنگ

اگرچه ابعاد و پیامدهای جنگ یمن در هفت سال ابتدای خود تنها به منطقه محدود می‌شد، اما از ابتدای سال 2022 و پس از جنگ اوکراین، آثار آن دیگر به خلیج فارس ختم نمی‌شود و می‌تواند دیگر مناطق جهان را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. باتوجه به اینکه غربیها به خاطر بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین به شدت تحت فشار قرار دارند و سعی می‌کنند از طریق عربستان و امارات بخشی از نیازهای خود را تامین کرده و قیمت بازارهای انرژی را کنترل و تثبیت کنند، به همین دلیل از ادامه جنگ نگران هستند. آمریکا و سازمان ملل به خوبی می‌دانند که انصارالله ابزارهای قدرتمندی در اختیار دارد که می‌تواند با استفاده از آنها تاسیسات نفتی عربستان و امارات را مورد هدف قرار دهد و این اقدام بازارهای جهانی را متزلزل خواهد کرد و در صورت حمله مجدد به تاسیسات آرامکو و کاهش صادرات نفتی عربستان، قیمت طلای سیاه در جهان سر به فلک خواهد گذاشت و غربیها را با چالشهای جدیدی مواجه خواهد کرد.

نگرانی غربیها زمانی بیشتر می‌شود که انصارالله موشکهای خود را به سمت تاسیسات نفتی عربستان و امارات نشانه برود و همچنانکه نسبت به این مسئله هم هر روز هشدار می‌دهد. در همین راستا، با پایان آتش‌بس، نیروهای مسلح یمن با صدور بیانیه‌ای به شرکت‌های نفتی فعال در عربستان و امارات فرصت داد تا این دو کشور را ترک کنند. وزارت خارجه یمن هم با ارسال نامه‌هایی جداگانه به وزارتخانه‌های خارجه کشورهای عضو سازمان ملل نسبت به انعقاد هرگونه توافق یا پروژه نفتی در مناطق اشغالی این کشور هشدار داد. مهدی المشاط، رئیس شورای عالی یمن در سخنانی گفته که یمنی‌ها در نبود آتش‌بس به راحتی می‌توانند منابع انرژی خود را از متجاوزان پس بگیرند.

باتوجه به این هشدارها، به نظر می‌رسد انصارالله این بار قصد دارند عملیات گسترده‌ای را به تاسیسات نفتی عربستان و امارات انجام دهند. به رغم پایان آتش‌بس و شروع درگیریها، غرب و سازمان ملل ناامید نشده‌اند و سعی می‌کنند تا نظر انصارالله را به برقراری آتش‌بس مجدد جلب کنند و تحرکاتی را در این زمینه شروع کرده‌اند و نماینده سازمان ملل و دبیرکل آن سعی دارند با رایزنی با مقامات عمانی و ایرانی، آتش بس را مجددا احیا کنند. هانس گروندبرگ، نماینده سازمان ملل از نیروهای انصارالله خواست تا خویشتندار باشند آرامش را حفظ کرده و از اقدامات تحریک‌آمیز و هر اقدامی که منجر به تشدید خشونت‌ها شود، خودداری کنند.  

تحولات یمن حاکی از این است که همه چیز به نفع انصارالله است و این جنبش با دستاورهایی که در عرصه نظامی به دست آورده، دست برتر را دارد و اکنون هر نقطه‌ای از خلیج فارس و دریای سرخ در تیررس موشکهای یمنی‌ها قرار دارند که اجازه جولان دهی به متجاوزان را مثل گذشته نخواهند داد و بهتر است حاکمان ریاض و ابوظبی عقلانیت به خرج داده و برای رهایی از باتلاق خودساخته به درخواست‌های انصارالله تن دهند.