دولت سیزدهم، دولتی پاسخگو و مردمی

روابط دولت با مردم دیگر تنها یک سویه نیست و سیگنال‌های دریافت پیام‌های مردم را نیز مخابره می‌کند. با وجود تبلیغات مسموم جبهه سیاسی مقابل دولت سیزدهم، در واکنش‌ها و رفتار‌های این دولت، کمتر نشانه‌هایی از «بی‌تفاوتی»، «انفعال» و «مقاومت» همچون دولت پیشین در مقابل مطالبات مردم دیده می‌شود. پذیرش نقصان‌ها، واکنش به موقع و برنامه‌ریزی حل مسائل، رویکرد‌های قابل ملاحظه دولت آقای رئیسی مقابل آسیب‌ها، معضلات و گاهی بحران‌ها بوده است. شش ماه سکانداری رسمی دولت سیزدهم، چهره موفقی در سکانداری حرکت دستگاه اجرایی کشور بر مرز ظریف حفظ اعتدال و آرامش و پرهیز از رفتار‌های هیجانی ارائه کرده است. فشار رقبای سیاسی برای ترسیم دوقطبی‌های حاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و سوق‌دادن دولت آقای رئیسی به سمت یکی از این میدان‌ها، طراحی زیرکانه‌ای برای متوقف‌کردن «دولت مردمی» در میدان حاشیه‌ها بود. این راهبرد مخالفان آقای رئیسی، از همان ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری در خردادماه ۱۴۰۰ خودنمایی می‌کرد و به‌عنوان مهم‌ترین دستور کار آن‌ها پس از پیروزی او در انتخابات نیز دنبال شد.
رقبای سیاسی دولت اگر در جریان رقابت‌های ریاست‌جمهوری نمی‌توانستند تصویر مشخص و جامعی از برنامه‌های خودشان برای حل بحران‌های برآمده از دولت همسوی روحانی ارائه کنند، می‌توانستند قالب‌های تحمیلی و مواضع ساختگی خودشان را به رقیب تحمیل کنند و درنهایت او را به حاشیه ببرند. اما هوشمندی دولت رئیسی که طی هفته‌های اخیر حتی برخی رقبا را نیز وادار به اعتراف کرد، تسلیم‌نشدن در چنین فضایی و زمین گیرنشدن میان تار و پود‌های این دام بزرگ بود. رئیس دولت سیزدهم از همان دوره رقابت‌ها تا تشکیل دولتش نشان داد علاقه‌ای به روش‌های مجادلات کلامی و نیش و کنایه‌های جناحی و تقابل‌سازی رئیس دولت سابق ندارد. رئیسی در این مسیر حتی متفاوت از کاندیدا‌های همسوی خود عمل کرد. او به وضوح در همین مدت کوتاه ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهور کم‌گو و متمایزی در ارائه سخنرانی‌های موجز، به وقت ضرورت و شدیدا پرهیزکننده از حاشیه‌برانگیزی و اختلاف‌افکنی جلوه کرده است. حد نهایی انتقادات او از عملکرد دولت حسن روحانی همان تعبیر «بانیان وضع موجود» برای اصلاح مدیریت‌ها و «تحول» در کشور بود. این در حالی بود که رقبای سیاسی در دولت قبل «دروغگو»، «کم‌سواد»، «بی‌شناسنامه» و «کم‌عقل» خطاب می‌شدند. شاید یکی از علت‌های نشست مشترک سیدابراهیم رئیسی با رقبای سیاسی در نخستین روز‌های پیروزی در رقابت‌ها همین طرح مواضع اعتدالی و به دور از حب و بغض‌های سیاسی بود. «تدبیر و امید» شعار دولت دوازدهم بود و رئیس دولت سیزدهم تا ششمین ماه فعالیت خود، در عمل چهره پایبندتری به حرکت در مسیر اعتدال و تدبیر داشته است. تدبیر دولت سیزدهم، ترفند رقبا در «کلیشه‌سازی»، «قالب‌بندی» و «دسته‌بندی» این دولت را هم در ردیف دولت‌های نهم و دهم احمدی‌نژاد، خنثی کرد و فاصله واضح دولتش با رفتار‌های افراطی آن دولت را به نمایش گذاشت. آقای رئیسی گام در مسیر مهمی برای ترمیم چهره مدیریت دولت‌های اصولگرا و تراز ساختن رفتار‌های حرفه‌ای سیاسی و حزبی این جریان مقابل رقبای اصلاح‌طلب گذاشته است؛ روندی که ادامه آن می‌تواند ذهنیت جامعه را نسبت به رفتار‌های افراط و تفریطی دوره‌های قبل ترمیم کند و هدف تقویت سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی مدنظر دولت‌های قبل را در عمل برآورده کند.
ماجرای حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی، محدودکردن اینترنت و فعالیت شبکه‌های مجازی، متوقف‌شدن مذاکرات هسته‌ای، اخراج استادان دانشگاه‌ها، گرانی و نوسان تأمین کالا‌های اساسی، بی‌توجهی روسیه در سفر رئیسی به این کشور و ماجرای اعتراضات صنفی همچون فرهنگیان تنها بخشی از آزمون‌ها و میدان‌های تصمیم دولت سیزدهم در کنار صحنه‌سازی‌های جعلی و تبلیغات سوء، علیه دولت سیزدهم بوده است. این در حالی است که پاسخگو بودن و بی‌تفاوت رد نشدن از کنار موضوعات جامعه و سرپوش نگذاشتن بر آن‌ها گام اصلی و اساس کار رئیسی در اصلاح رویکرد‌های دولت سابق بوده است. برخی همچون اتهام اخراج استادان با توضیح واقعیت ماجرا رفع شدند، برخی با رویکرد‌های عملگرایانه دولت مانند مذاکرات هسته‌ای اثبات شدند و برخی دیگر همچون ماجرای سفر رئیسی به روسیه با صبر و بردباری به‌دست آمدند و مشخص شد سفر رئیس دولت سیزدهم نیز از الگوی مشخص سفر بسیاری از مقامات کشور‌های دیگر به روسیه و نحوه استقبال پوتین از آن‌ها پیروی می‌کند و از حرمت دولت و ملت کاسته نشده است.
دولت سیزدهم در موارد اشاره‌شده به‌درستی خودش را در جایگاه مطالبه‌گر نشاند و در مواردی همچون کاهش پهنای باند اینترنت، خود را در جایگاه حامی و در صدد رفع مشکلات و در جهت بهبود آن نشان داد. قرارگرفتن در دسته‌بندی جعلی و موضع‌سازی‌های دروغین مخالفت دولت سیزدهم با اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، مخدوش‌ساختن ویترین دولت را هدف گرفته بود. دولت سیزدهم عملا در موضوع دیپلماسی و روابط خارجی نیز با طرح اظهارات شفاف وزارت امور خارجه مبنی بر ضرورت و تسریع مذاکرات اتمی و رفع تحریم‌ها از چهره صلح‌طلبانه و آشتی‌جویانه این دولت مقابل تبلیغات سوء مخالفانش دفاع کرده است. این رویکرد دولت آقای رئیسی، دوقطبی‌سازی مخالفان را عقیم گذاشت. نمایندگی مطالبات عموم ملت اگرچه شعار همه دولت‌ها در ادوار مختلف اجرایی کشور بوده است، اما در عمل، جریان‌ها و حلقه‌های قدرت شکل‌گرفته حول روسای جمهور و تبلیغات مخالفان، مانع بزرگی در انتقال خواست مردم به پاستور و قلب نهاد ریاست‌جمهوری بوده‌اند. اما این دولت سیزدهم است که در ادامه راه ۴ ساله خود با بازگذاشتن مجرای ارتباطی خود با مطالبات واقعی مردم و بازتاب مناسب آن‌ها در مجموعه فعالیت‌ها و عملکردهایش می‌تواند به دولتی ماندگار و بانی «تحول بزرگ» در کشور تبدیل شود.