چرا ترکیه تسلیح تروریست‌ها در ادلب را از سر گرفته است؟

ارتش ترکیه طی چند روز گذشته دور جدید از ارسال تجهیزات نظامی به استان ادلب در شمال غربی سوریه را آغاز کرده است. کمک‌های جدید آنکارا به شبه‌نظامیان تکفیری در شرایطی است که هم اکنون استان ادلب سوریه به عنوان مهم‌ترین کانون تجمع گروه‌های تروریستی در سطح جهانی شناخته می‌شود. بنابر اعلام منابع خبر سوری، دهها کامیون تسلیحات مختلف نظامی و تدارکات لجستیکی شامل باتری‌های توپخانه سنگین، مهمات ضد زره و نفربرهای پیشرفته و بلوک‌های سیمانی از گذرگاه «باب الحوا» عبور کرده و کمک‌ها را به دست گروههای تروریستی حاضر در ادلب رسانده‌اند. حال این مساله قابل طرح است که دولت ترکیه از ارسال تسلیحات جدید به استان ادلب هدفی را دنبال می‌کند؟ 

نارضایتی روسیه و آمریکا از آغاز دور جدید حملات ارتش ترکیه به شمال سوریه

بدون تردید، یکی از اهداف اولیه ترکیه پیرامون ارسال تسلیحات به شمال سوریه این است که بر شکست اخیر خود در عدم توانایی برای حمله به مناطق جدید در شمال سوریه سرپوش بگذارد. در چند ماه گذشته زمزمه‌هایی مبنی بر دور جدید حمله ارتش ترکیه به مناطقی در تل رفعت، سری کانی و گری سپی (تل‌ابیض) مطرح شده بود و اردوغان این موضوع را در نشست سران جی 20 با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در میان گذاشته بود که البته با مخالفت صریح و قطعانه واشنگتن نیز همراه شد. علاوه بر این مسکو نیز مخالفت خود را با هر گونه حمله جدید ترکیه به مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه اعلام کرده بود. حتی در وضعیتی فراتر از این، اخیرا جنگنده‌های آمریکایی به بهانه مبارزه با تروریسم مواضع نیروهای وابسته به القاعده یا همان نیروهای تحریری الشام (شاخه سوری القاعده) را در استان ادلب مورد حمله قرار دادند که پیامی روشن برای اردوغان و آنکارا بود که هیچ گونه حمله جدیدی به شمال سوریه قابل پذیرش نخواهد بود.

با این اوصاف، در پی ارسال کمک‌های تجهیزات نظامی جدید اولاً مسأله امکان طرح‌ریزی آنکارا برای پیشبرد برنامه‌های برزمین مانده نظامی اخیر از طریق شبه نظامیان وابسته به خود مطرح می‌شود و ثانیاً ترک‌ها بار دیگر می‌توانند پرستیژ سیاسی و نظامی آسیب دیده خود را چه در میان دیگر بازیگران بحران و چه در میان گروه‌های تروریستی وابسته به خود، مبنی بر عدم لغرش پذیری مواضع آنکارا برای تداوم حضور قدرتمند نظامی در خاک سوریه به نمایش بگذارند. 

تلاش آنکارا برای حفظ ادلب در مقام کانون قدرت خود در معادلات میدانی سوریه

در سطحی دیگر در نتیجه معادلات سیاسی، دیپلماتیک و میدانی دو سال گذشته سوریه، دولت آنکارا به وضوح نسبت به این امر پی برده که این کشور هیچ جایگاهی در آینده سوریه نخواهد داشت. موازین حقوق بین‌الملل و موازنه قوا در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا موید این واقعیت هستند که بازگشت مناطق اشغال شده توسط ترکیه و نیروهای تحت‌الحمایت آن به حکومت مرکزی سوریه امری انکارناپذیر است. در چنین شرایطی ترکیه قصد دارد با ارسال تسلیحات و نیروی جدید به استان ادلب، معادلات میدانی سوریه را در مسیر خواسته‌های خود هدایت کند.

واقعیت امر این است  که آنکارا و دیگر بازیگران سوریه نسبت به این امر اذعان دارند که هر گونه وقوع درگیری بزرگ در استان ادلب با توجه به حجم گسترده جمعیت حاضر در آن و نیز حضور قابل توجه گروه‌های تکفیری می‌تواند به زمینه‌ای برای بروز یک بحران انسانی بزرگ تبدیل شود لذا قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، بیشتر در پی ان هستند که بحران ادلب را به صورت دیپلماتیک و مذاکراتی حل کنند و از وقوع جنگ خودداری نمایند. حال ترکیه با آگاهی از این مساله تلاش دارد با تقویت گروه‌های تروریستی تحت حمایت خود در ادلب همچنان برگ برنده خود در معادلات سوریه را حفظ کند.

تقویت مواضع شورشیان در ادلب

طی چند ماه گذشته گزارش‌های مختلفی از وقوع درگیری داخلی میان گروههای تکفیری حاضر در استان ادلب منتشر شده است. حتی در اواسط ماه نوامبر، تعداد زیادی از شبه‌نظامیان تکفیری در درگیری‌های داخلی خود، پس از تبادل آتش در استان‌های شمالی حسکه و رقه کشته یا زخمی شدند. بنابر بر گزارش‌های موجود، در این مقطع، درگیری‌های خونین داخلی بین شبه نظامیان وابسته به لشکر حمزه، وابسته به ارتش موسوم به ارتش آزاد سوریه و آموزش دیده و تجهیز شده توسط ایالات متحده و ترکیه، در حومه شهر راس العین اتفاق افتاده بود.

همچنین، شواهد حاکی از ان است که در چند وقت گذشته بین عناصر گروه‌های شبه نظامی احرار الشرقیه و لژیون شام مورد حمایت ترکیه در مناطق عین عیسی، الشرکرک و حمام الترکمان درگیری‌های بزرگی نیز رخ داده است. اکنون به نظر می‌رسد ترکیه با ارسال تجهیزات جدید علاوه بر تحکیم مواضع خود در استان ادلب تلاش دارد تا از وقوع درگیری میان گروه‌های تکفیری وابسته به خود ممانعت به عمل آورده و مواضع تکفیری‌ها را مجدداً در برابر حمله احتمالی ارتش سوریه و متحدانش تقویت کند. اکنون این احتمال وجود دارد که ترکیه تسلیحات را در اختیار گروه‌های قرار بدهد که نسبت به دیگر گروهها طی درگیری داخلی چند وقت اخیر در موضع ضعف قرار داشته‌اند.