کلیسای کاتولیک، اسب تروا فرهنگی آمریکا علیه چین

هنگامی که رونالد ریگان رئیس جمهور ایالات متحده در سال 1982 به دیدار پاپ ژان پل دوم در واتیکان رفت ، ین دو رهبر سیاسی و مذهبی برجسته جهان بلافاصله یک علت مشترک را در مخالفت با یک دشمن مشترک یافتند: کمونیسم.

رویدادی که به نظر میرسد اینبار کاخ سفید آن را برای شکل دادن به اتحاد مقدس علیه چین دنبال می‌کند از آنجا که وزیر امور خارجه ایالات متحده مایک پمپئو روز سه شنبه گذشته در رم به سر برد تا مانع تمدید پیمان چین و واتیکان دولت ترامپ که چین را به بدرفتاری با اقلیت‌های مذهبی از جمله اویغورها متهم می‌کند اخیراً علیه تمدید پیمان دوجانبه با پکن در مورد تعیین اسقف های کاتولیک موضع‌گیری کرده است.

در چند دهه ی اخیر، کلیسا در چین به دو بخش زیرزمینی، که در ارتباط کامل با رم است، و انجمن ایالتی کاتولیک چین (CPCA) تقسیم شده است. در سپتامبر ۲۰۱۸ توافقاتی بین بیجینگ و واتیکان به منظور متحد کردن کلیسای زیرزمینی و CPCA انجام گرفت. 

جزئیات این پیمان ، که باید تا 22 اکتبر (2 آبان) تمدید شود به صورت عمومی انتشار نیافته است اما یک رسانه ها به نقل از مقامات واتیکان گفته اند که احتمالاً این توافق نیز براساس پیش نویس توافق با ویتنام باشد که بر اساس آن هانوی لیستی از اسقف های مورد تأیید را ارائه می دهد ، و پاپ حرف آخر را درمورد انتخاب آنها می زند.

پمپئو هفته گذشته با اعلام اینکه این توافق نامه باعث محافظت از اقلیت های کاتولیک یا سایر اقلیت های مذهبی در برابر آزار و اذیت حزب کمونیست چین نشده است ، از کلیسا بزرگ رم خواست که این قرارداد را تمدید نکند.

وی در یک موضع‌گیری کاملاً واضح در توئیتر هشدار داد: "واتیکان اقتدار اخلاقی خود را در صورت تمدید قرارداد به خطر می اندازد ."

کاخ سفید و سایر منتقدان این توافق معتقدند که توافقنامه هیچ کاری در جهت بهبود شرایط کاتولیک ها یا سایر اقلیت های مذهبی انجام نداده است و به یک "رژیم سرکوبگر" مشروعیت اخلاقی و اقتدار می بخشد.

با این حال پیترو پارولین وزیر امور خارجه واتیکان و طرح اصلی این توافق آزادی مذهبی را برای مسیحیان در چین تضمین کند.

طرفداران این توافق نامه می گویند مذاکرات با چین در این دوره دو ساله نتایج مثبتی داشته است ، از جمله به رسمیت شناختن اقتدار پاپ و اتحادیه کاتولیک های چین از سوی حزب کمونیست. همچنین موافقان استدلال میکنند که به رسمیت شناختن کلیسا پس از این توافق ممکن است در طولانی مدت منجر به ایجاد شرایط بهتر برای کاتولیک ها شود.

پدر لورنزو پرتزی، سردبیر یک نشریه کاتولیک و کارشناس روابط بین الملل واتیکان معتقد است پکن با توافقنامه واتیکان این پیام را به اقلیت های مذهبی می دهد که دین می تواند تحت قدرت دولت چین وجود داشته باشد.

پرتزی همچنین عنوان می‌کند که در میان تنش های روزافزون کشورهای همسایه با چین ، افزایش تنش پکن با اتحادیه اروپا و تصمیم دولت ترامپ برای شروع "جنگ سرد" جدید با این کشور، این توافقنامه حائز اهمیت است زیرا "زمانی که پکن این حجم از چین هراسی در غرب را مشاهده می‌کند وجود کانال ارتباطی با واتیکان ، به عنوان قدیمی ترین مقام در غرب ، خبر خوبی برای آنها است."

بر اساس گزارش سالانه وزارت امور خارجه آمریکا در سال 2019 در مورد آزادی مذهب در چین، که پکن آن را نادرست و بخشی از کارزار فشار علیه خود می داند، تخمین زده شده که حدود 1 میلیون مسلمان اویغور زندانی و بازآموزی شده اند. همچنین مسیحیان مورد آزار و اذیت و کلیساها تخریب شده باشند . کشیش های کاتولیک مخالف زندانی، شکنجه، ناپدید و یا از روحانیت منع شده اند.

همچنین علاوه بر مقامات آمریکایی برخی دیگر شخصیت‌های سیاسی و نهادهای فرهنگی و سیاسی غربی نیز به انتقاد از این توافق روی آورده اند.

کریس پاتن آخرین فرماندار انگلیس در هنگ کنگ و مشاور واتیکان این توافق را همکاری با دیکتاتورها نامیده که اعتبار کلیسا کاتولیک را نابود کرده است. پاتن گفت که او می ترسد واتیکان در بدترین شرایط ممکن با حزب کمونیست چین توافق کرده باشد.

کلیسای کاتولیک اسب تروای آمریکا علیه چین

با تشدید جنگ رقابت میان چین و آمریکا در دوران ترامپ، که بسیاری آنرا یادآور سالهای جنگ سرد میان دو بلوک غرب و شرق در نیمه دم قرن بستم می‌دانند، واشنگتن از هیچ ابزاری برای اعمال فشار بر پکن خودداری نکرده است و در این میان با وجود افزایش اقدامات ضداقلیت‌های مذهبی و نژادی و اعتراضات گسترده چندین ماهه سیاه پوستان به تبعیض نژادی ساختاری در آمریکا، اما مقامات واشنگتن انتقادات از وضعیت حقوق بشر بویژه آزادی‌های مذهبی در چین را در کانون توجه قرار داده اند.

در ماه میلادی جولای (تیرماه) شماری از مقامات بلندپایه چین را به اتهام سرکوب مذهبی تحت تحریم قرار داد. همچنین مایک پنس معاون رئیس جمهوری آمریکا در ژوئن 2019 در نشستی به نام «حمایت از آزادی مذهبی» چین را به سرکوب مسیحیت متهم کرد و سپس گفت: «در حقیقت ما در چین شاهد سریعترین توسعه مسیحیت در تاریخ دو هزار ساله بشری هستیم.» وی همچنین به داده ها استناد کرد که: «70 سال پیش در اوایل حکومت حزب کمونیست چین، فقط 500 هزار مسیحی در چین وجود داشت، اما امروز فقط بعد از دو نسل تعداد پیروان مسیحیت به 130 میلیون نفر رسیده است.

اکنون سفر پمپئو را باید گامی در راستای حفظ این فشارها تلقی کرد چرا که اگر چین و واتیکان بتوانند به توافقی برای حل مشکلات مسیحیان درچین برسند عملاً این توافق ماهیت سیاست چین هراسی مقامات آمریکایی در بحث مسیحیان را بی معنی می‌کند.  

الم کردن انتقاد کلیسای کاتولیک علیه چین از این رو برای کاخ سفید حائز اهمیت است که این اقدام می تواند یادآور اتحاد واشنگتن و پکن علیه شوروی کمونیستی باشد.

پاپ ژان پل دوم به خاطر نقشی که در فروپاشی کمونیسم در اروپای شرقی ، حمایت از رهبران جنبش اعتراضی در لهستان و تبدیل شدن به رهبر اخلاقی آنها بازی کرد مشهور بود. اما جانشین وی ، پاپ بندیکت شانزدهم اعلام کرد که آماده گفتگو با مقامات چینی است و خواستار اتحاد در کلیسا شد.

از زمان انتخاب پاپ فرانسیس در سال 2013 نیز که ساعاتی قبل از ریاست جمهور شدن شی جینگ پینگ در چین بود، وی نیز به عنوان سکان‌دار واتیکان به حرکت خود برای رسیدن به توافق با چین ادامه داده است. لذا با توجه به اینکه این توافق برای دهه ها در دست گفتگو بوده است ، بعید است سفر پمپئو بتواند تأثیری منفی بر آن داشته باشد - به ویژه که گفته می شود پاپ فرانسیس از دیدار با وزیر امور خارجه با اشاره به نزدیکی موعد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر خودداری کرده است.