امتداد عاشورا / بررسی ابعاد و آموزه‌های سیاسی و الگوی هویتی اربعین حسینی/ اربعین نماد وحدت حق‌طلبان

انقلاب اسلامی امتداد فرهنگ عاشورا و محصول آن است. این نگاه راهبردی و تفکر متعالی بود که توانست در رگ خشکیده و جان خموده‌ی میلیون‌ها ایرانی از جور ستم تخت‌نشین‌های سلطانی خون غیرت و قیام تزریق کند. طلوع خورشید انقلاب اسلامی ملت ایران به رهبری امام خمینی از بیانات آن حضرت در روز عاشورای سال 1383 قمری و 12 محرم آن سال، مطابق 15 خرداد 1342 آغاز شد و به ثمر رسیدن آن هم با راهپیمایی‌های میلیون‌ها نفری مردم تهران و شهرستان‌ها در روزهای تاسوعا و عاشورا و‏‏ اربعین ‏‏سال 1399 قمری بود، که به دنبال آن، شاه منحوس از کشور خارج شد و امام راحل عظیم‌الشان در 12 بهمن 1357 پس از چهارده سال دوری از وطن به کشور بازگشتند و انقلاب اسلامی را در 22 بهمن همان سال به ثمر رساندند و در 12 فروردین 1358 جمهوری اسلامی ایران را تأسیس نمودند.‏
انقلاب اسلامی پیوندی ناگسستنی با رویکرد مذهبی مردم به عنوان پایه انقلاب و رهبران روحانی و اهتمام آنها به زنده نگهداشتن شعائر الهی و اسلامی در ایامی چون محرم و صفر داشته است. در اهمیت ارتباط وثیق انقلاب امام خمینی(ره) با نهضت حسینی، همین بس که اگر از انقلاب اسلامی فرهنگ عاشورای حسینی و اربعین زینبی و سجادی را منها کنیم چیزی باقی نمی‌ماند.

 این ارتباط و پیوند عمیق بازتاب اهتمام امامین انقلاب به تکریم عاشورا و اربعین بود. امام خمینی(ره) در آستانه فرارسیدن اربعین حسینی تکریم توام با تاکید و عبرت‌آموز ویژه‌ای دارند و می‌فرمایند:« اربعین سید مظلومان و سرور شهیدان(ع) رسید. بر ملت رشید و آگاه ما «اربعین»های سودمندی گذشت؛ گویی خون شهیدان ما امتداد خون پاک شهیدان کربلاست».

این همانی کربلای ایران با کربلای حسینی و انقلاب اسلامی را در امتداد انقلاب امام حسین(ع) دانستن، بنیه و سرمایه معنوی عظیم حرکت مردم در انقلاب اسلامی بود که بی‌تردید، امروز نیز در پیمایش و پویش راه انقلاب در دهه پنجم به این نگاه و تکریم‌ و تعظیم شعائر اسلامی و الهی نیاز مبرم داریم.

رهبر معظّم انقلاب نیز در مواضع مختلف و با عناوین متعدّدی از «اربعین» و ضرورت بزرگداشت این روز خاص سخن گفته و از آن به «امتداد عاشورا»، «آغاز و توسعه‌ی پیام کربلا»، «اوّلین جوشش کربلا»، «پایه‌گذار یاد نهضت حسینی»، «آغاز دلربایی حسینی»، «تجلّی‌گاه ایستادگی و مقاومت در برابر استکبار» و... تعبیر کرده‌اند. رهبر معظم انقلاب اربعین را موعد «شکفتن اولین شکوفه‌هاى عاشورایى» دانسته و معتقدند:« آمدن اهل بیت حسین بن على(ع)  بر سر مزار سیدالشهدا، در حقیقت امتداد حرکت عاشورا بود و با این کار، به پیروان امام و دوستان خاندان پیغمبر و مســلمانانى که تحت تأثیر این حادثــه قرار گرفته بودند فهماندند که این واقعه تمام نشــد و چنین فاجعه‌ای، با دفن کردن و به اسارت گرفتن و رها کردن اسیران پایان نخواهد یافت و فراموش نخواهد شد».[1]
قطعا موضوع اربعین از آن دست موضوعاتی است که باید از ابعاد مختلف به آن پرداخت و کار علمی جدی در این زمینه از ضرورت‌هاست.

به ویژه فرهنگ پیاده‌روی اربعین که تاریخچه و اجر به عظمت و در ازای واقعه حزن‌انگیز عاشورای حسینی دارد و در چند سال اخیر به بزرگترین کنگره و تجمع انسانی جهانی تبدیل شد، باید مورد توجه قرار گیرد. البته متاسفانه با شرايط خاص جهان پس از شيوع ويروس منحوس كرونا و توصيه ولي امر مسلمين و تصميم ستاد ملي مديريت كرونا مبني بر عدم برگزاري راهپيمايي باشكوه اربعين حسيني که خود برگی دیگر از عقلانیت جاری در فرهنگ تشیع در راستای حفظ جان شیفتگانِ جانانِ عالم است، امسال به جای پیاده‌روی اربعین، خانه‌های گِلی و دلی خودمان را به حسینیه و کربلای حسینی تبدیل می‌کنیم و نذورات و هزینه‌های سفرمان را سرمایه همدلی با هم‌وطنان آسیب دیده از پیامدهای اقتصادی و مادی کرونا می‌کنیم تا رزمایشی مومنانه و پویشی عاشقانه را در محضر ارباب عشق رقم بزنیم و با کسب رضایت و دعای خیر حضرات معصومین(ع) بویژه استغاثه به محضر سیدالشهدا(ع) با زوال کلی این ویروس منحوس برای سفر‌های آتی کسب لیاقت کنیم و آماده شویم. نفس این جامعیت نگاه و عمق بصیرت عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) در آزمون عزیمت از زیارت به خدمت به خلق الله و مواسات به دلیل آثار اجتماعی که از خود به جا خواهد گذاشت، نمایی مشعشع‌تر از مختصات فرهنگ غنی اهل البیت(ع) را به نمایش خواهد گذاشت که برکاتش اگر بیشتر از تجمع جهانی اربعین و پیاده‌روی سالانه نباشد کمتر نخواهد بود.

پاسداشت اربعین حسینی در کلام امامین انقلاب
اربعین در حادثه كربلا یك آغاز بود. بعد از آن فاجعه بزرگ در كربلا، باید حادثه اسارت‌ها، پیام حماسه سیدالشهداء را منتشر می‌كرد و خطبه‌ها و افشاگری‌ها و حقیقت‌گویی‌های حضرت زینب و امام سجاد(ع) مثل یك رسانه پرقدرت، باید واقعه عاشورا و هدف و جهت‌گیری آن را در محدوده وسیعی منتشر می‌نمود، و این كار انجام شد. در اربعین حسینی که چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(ع) و مصادف با ۲۰ صفر است، اسیران کربلا در بازگشت از شام، برای زیارت قبر مطهر امام حسین(ع) به کربلا آمدند. این اتفاق نادر چله‌ و اربعین‌گیری از آن زمان سنتی شیعی شده و هر ساله شیعیان این روز بزرگ را به عنوان تعظیم شعائر الهی گرامی می‌دارند و در آن به بررسی درس‌ها، پیام‌ها و آموزه‌های روزآمد فرهنگ عاشور و انقلاب حسینی و اقدام زینبی در تداوم‌بخشی آن می‌پردازند. دقیقا، همین عبرت‌آموزی‌ها و آموزه‌های روزآمد ستم‌ستیزانه است که اربعین و زنده نگهداشتن آن را حائز اهمیت کرده است.   

از منظر امام راحل، «اگر روضه و گریه و نوحه سرایی و عزاداری امام حسین(ع) و شهدای کربلا نبود، اسلام با اعمال بنی امیه از بین رفته بود. کربلا و فرهنگ عاشورا، اسلام را حفظ کرد، و باید این مکتب به همان سبک سنتی آن حفظ شود».[2] ‏‎ 

 

‎از منظر بنیانگذار جمهوری اسلامی«این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگهداشته است». معنایابی این پیام این است که امروز نیز راه همان است و جامعه ایرانی اگر به دنبال جامعه‌پذیری و انتقال فرهنگ عاشورایی و انقلابی به نسل حاضر و آینده است، باید شعائر اسلامی و انقلابی را پویا و زنده نگه دارد و آن را در مدارس و دانشگاه‌ها آموزش دهد و نسل کنونی و آتی را مبتنی بر فرهنگ آن پرورش دهد.

در بیان رهبر معظم انقلاب اهمیت اربعین به گونه‌ای دیگر تبیین می‌شود که تکمیل کننده منظومه فکری امام سلف نیز هست. به تعبیر رهبر انقلاب اسلامی، «احیای یاد كربلا و شهادت»، «گسترش فرهنگ عاشورایی» و «آغاز جاذبه زیارت حسینی» آن دسته آموزه‌های ارزشمند اربعین حسینی‌اندكه تجلی عشق به تربت و مرقد سیدالشهدا در آن جلوه‌گر است و پس از قرن‌ها، دل و ذهن دوست داران اهل‌ بیت را با هر وسیله و به هر شکلی از جمله پیاده‌روی‌های عظیم سال‌های اخیر رهسپار زیارت اربعین می‌كند. همچنین رهبر حکیم انقلاب در دیدار اقشار مختلف مردم در اواخر شهریور ۱۳۶۸ در خصوص اهمیت پاسداشت اربعین می‌فرمایند:« اهمیت اربعین از کجاست؟ صرف این که چهل روز از شهادت شهید می‌گذرد، چه خصوصیتی دارد؟ اربعین خصوصیت‌اش به خاطر این است که در اربعین حسینی، یاد شهادت حسین زنده شد و این مسئله بسیار مهمی است. شما فرض کنید اگر این شهادت عظیم در تاریخ اتفاق می افتاد، یعنی حسین بن علی و بقیه شهیدان در کربلا شهید می‌شدند، اما بنی امیه موفق می شد همان طور که خود حسین و یاران عزیزش را از صفحه روزگار برافکند و جسم پاکشان را در زیر خاک پنهان کرد، یاد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهای بعد محو کند، آیا در این صورت این شهادت فایده‌ای برای عالم اسلام داشت؟ یا اگر در آن روزگار اثری داشت، آیا این خاطره در تاریخ، برای نسل های بعد، برای گرفتاری ها و سیاهی ها و تاریکی ها و یزیدی های دوران آینده تاریخ هم اثری روشنگر و افشا کننده داشت؟ اگر حسین شهید می شد، اما مردم آن روز و مردم نسل های بعد نمی فهمیدند که حسین شهید شده، آیا این خاطره می توانست اثر و نقشی در رشد و سازندگی و هدایت و برانگیزانندگی ملت ها و اجتماعات و تاریخ بگذارد؟»

رهبر معظم انقلاب ضمن اشاره به اینکه اگر حکومت جور موفق می‌شد شهادت امام هیچ اثری نداشت، در ادامه با تبیین چگونگی اسوه شدن امام حسین(ع) تاکید کردند:« آن شهیدی درس می‌شود که شهادت و مظلومیت او را نسل های معاصر و آینده‌اش بدانند و بشنوند. آن شهیدی درس و اسوه می شود که خون او بجوشد و در تاریخ سرازیر شود. مظلومیت یک ملت وقتی می تواند زخم پیکر ستم کشیده ملت ها را شفا بدهد و مرهم بگذارد که این مظلومیت فریاد بشود؛ این مظلومیت به گوش انسان های دیگر برسد. برای همین است که امروز ابرقدرت‌ها صدا توی صدا انداختند که صدای ما بلند نشود. برای همین است که حاضرند پول های گزاف خرج کنند تا دنیا نفهمد که جنگ تحمیلی چرا و با چه انگیزه ای به وجود آمد. آن روز هم دستگاه های استکباری حاضر بودند هر چه دارند خرج کنند تا نام و یاد و خون حسین و شهادت عاشورا مثل درس در ذهن مردم آن زمان و ملت های بعد باقی نماند و شناخته نشود. آنها در ابتدا نفهمیدند که چقدر مطلب با عظمت است و هر چه بیشتر گذشت، بیشتر متوجه شدند. در اواسط دوران بنی عباس، حتی قبر حسین بن علی(ع) را ویران کردند، آب انداختند؛ خواستند هیچ اثری از او باقی نماند. نقش یاد و خاطره شهیدان و شهادت این است. شهادت بدون خاطره، بدون یاد، بدون جوشش خون شهید، اثر خودش را نمی‌بخشد و اربعین آن روزی است که برافراشته شدن پرچم پیام شهادت کربلا آغاز شد و روز بازماندگان شهداست.»[3]

‏‏ درس اربعین و رمز مانایی عاشورا
رمز ماندگاری هر قیام و حرکت دینی و انقلابی، انتقال پیام و هدف اصلی آن به افراد جامعه است. همه تحلیل‌گران و مورخان معقتدند؛ در صورتی که پیام ها و افشاگری ها و ایستادگی های حضرت زینب (س) در مقابل لشگریان ظلم نبود، کربلا در کربلا می‌ماند و صدای حق به گوش مشتاقان و نیازمندان دریافت حقیقت و عدالت نمی رسید.  به درستی مجاهدت‌های حضرت امام سجاد(ع) و قهرمان کربلا زینب کبری(س) از جنس جهاد تبیین است و اگر این تلاش‌ها نبود دستگاه جور خلافت با توسل به ابزار برنده تحریف، هدف قیام امام حسین(ع) را تغییر می‌دادند.

رهبر معظم انقلاب در باره کار انقلابی امام سجاد و حضرت زینب در آن برهه دهشتناک و در برابر آن دستگاه عظیم مجهز به ابزار تبلیغات دروغ تاکید دارند:» آنچه این یاد را زنده کرد، تلاش بازماندگان حسین بن علی(ع) بود. به همان اندازه که مجاهدت حسین بن علی(ع) و یارانش به عنوان صاحبان پرچم، با موانع برخورد داشت و سخت بود، به همان اندازه نیز مجاهدت زینب و امام سجّاد(ع) و بقیه بزرگواران دشوار بود. البته صحنه آنها، صحنه نظامی نبود؛ بلکه تبلیغی و فرهنگی بود. ما به این نکته ها باید توجه کنیم».[4]

در واقع، به تعبیر امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) درسی که اربعین به ما می دهد، این است که «باید یاد حقیقت و خاطره شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگه داشت». این موضوع در باره انقلاب اسلامی و مقاطع مشعشع انقلاب همانند دفاع مقدس که در چهلمین سالگرد آن قرار داریم و دشمنان به زعم باطل خود و با تحریف وقایع آن کمر به انحراف و هدم آن بسته‌اند، نیز مشهود و قابل رویت است.

 

از اول انقلاب تا امروز، یک لحظه هم شاهد خاموش و بی‌رونق شدن تبلیغات پرحجم دشمنان علیه انقلاب، جایگاه رهبری نظام دینی – چه در زمان امام و چه در شرایط کنونی- و البته ملت مظلوم و مقاوم ایران نبوده‌ایم. تبلیغات و طوفان‌های تحریف فکری و سیاسی که علیه جنگ و ابعاد دفاع مقدس ملت ایران به راه افتاده است، تییر ذهنیت مردم و تغییر محاسبات آنها نسبت به انقلاب و نظام ولایی را نشانه رفته است. در برهه فعلی این موضوع را با انگشت اشاره برخی افراد و جریان‌های سیاسی که به دنبال آدرس‌دهی غلط از ریشه مشکلات هستند، از مبادی و مراجع اصلی که دشمنی آمریکا و رکود کرونایی و سوء مدیریت مسئولان اجرایی و دولتی است به سمت رهبری و نظام اسلامی کاملا شاهد هستیم. هدف نامه‌نگاری اخیر موسوی خوئینی‌ها و یادداشت عباس عبدی در تیتر یک روزنامه اعتماد همین هدف را دنبال می‌کند.

البته پادزهر تحریف، تبیین واقعیات و حقایق است.  اگر در مقابل این تبلیغات، تبلیغات حق نباشد و اگر آگاهی ملت ایران و گویندگان و نویسندگان و هنرمندان، در خدمت حقیقتی که در این کشور وجود دارد، قرار نگیرد؛ دشمن در میدان تبلیغات غالب خواهد شد. میدان تبلیغات، میدان بسیار عظیم و خطرناکی است. البته، اکثریت قاطع ملت و آحاد مردم ما، به برکت آگاهی ناشی از انقلاب، در مقابل تبلیغات دشمن بیمه هستند و مصونیت پیدا کرده اند. از بس دشمن دروغ گفت و چیزهایی را که در مقابل چشم مردم بود، به عکس و واژگون نشان داد و منعکس کرد، اطمینان مردم ما نسبت به گفته ها و بافته ها و یاوه گویی های تبلیغات جهانی، به کلی سلب شده است. اما دشمن دست بردار نیست. به تعبیر رهبر عزیز «دستگاه ظالم جبار یزیدی با تبلیغات خود، حسین بن علی(ع) را محکوم می ساخت و وانمود می کرد که او کسی بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامی و برای دنیا قیام کرده است! بعضی هم، این تبلیغات دروغ را باور می کردند. بعد هم که حسین بن علی(ع)، با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع، به وسیله دژخیمان در صحرای کربلا به شهادت رسید، آن را یک غلبه و فتح وانمود کردند. اما تبلیغات صحیح دستگاه امامت، تمام این بافته ها را عوض کرد. حق، این گونه است».[5]

اربعین نماد وحدت حق‌طلبان
اربعين حسيني سرمايه معنوي شيعيان جهان و نماد وحدت حق‌طلبان و آزادي خواهان جهان است. وجود امام حسین(ع) به تعبیر رهبر معظم انقلاب همچون مغناطیس[6] محبت و جاذبه‌ای است که همه انسان‌های حقیقت‌محور و حق‌طلب و ظلم‌ستیز را به دلیل مختصات ویژه به دور مرام و راه ایشان که حق مسلم و حقیقت محض است، تجمیع می‌کند. پیام اربعین به شیعیان و آزادی‌خواهان جهان این است که همیشه باید یاد و خاطره امام حسین(ع) را در ذهن داشته باشند و در برابر ظلم ظالم سکوت نکنند. آنچه از زیارت اربعین برمی‌آید و در زیارت اربعین متبلور است، این است که امام حسین(ع) قیام کرد تا مردم را از جهالت و گمراهی نجات دهد و رسم آزاد زیستن و ترجیح «مرگ سرخ« در راه حق و آزادی از اسارت غیر خدا را به «زندگی سبز« و راحت در سایه ظلم و ظالم را به آنها یاد داد.

.
هویت‌سازی و الگوپردازی اربعین در گام دوم انقلاب
در دنیایی که حوادث کوچک اجتماعی با تلاش فراوانی مورد توجه قرار می‌گیرد و از ابعاد مختلفی مورد مطالعه قرار می‌گیرد حادثه‌ای به عظمت حادثه اربعین هم از نظر قدمت تاریخی و هم در حوزه جغرافیا و وسعتی که در این حماسه ما شاهد آن هستیم و هم از نظر میزان و مشارکت عمومی و هم از نظر مجموعه تحولات اجتماعی سیاسی اقتصادی و فرهنگی، یک اتفاق و یک حادثه ممتاز است.

 

اما نباید به اربعین به عنوان یک حادثه و مراسمی در کنار حوادث و مراسمات دیگر نگاه کرد.  اربعین یک آرمان است، اربعین یک فرهنگ انسان‌ساز و یک خط و مکتبی با اهداف نورانی و چشم‌اندازی روشن تا جوار قرب سعادت الهی است. البته در توجه به واقعه  اربعین اقتضائات امروز دنیا و اتفاقا نیاز امروز دنیا باید مورد توجه قرار گیرد.

 

امروز بشر سرگشته و حیرت‌زده‌‌ی ناشی از قانع نشدن به دستاوردهای مادی دنیای پرزرق و برق سبک زندگی غربی به دنبال مدینه فاضله‌ای است که تمام آرزوها و آرمان‌های انسانی خود را در آن محقق شده ببیند؛ چرا که از دروغ بزرگ تمدن لیبرال دموکراسی که مدعی چنین آرمان‌شهری بود ولی سرمایه‌ انسانی او را در پای خواسته‌های نفسانی اندیشمندان و نظام ناکارآمد سرمایه‌داری قربانی کرد، خسته شده است. اینک دنیای خسته از فشار زانوی سرمایه‌داری بر گلوی میلیون‌ها انسان و صدها جامعه، به دنبال سفینه‌ی راهواری همچون حسین هستند تا آنها را در آرامش کامل به ساحل نجات برساند. نظام غرب با چند صد سال غارت منابع بشریت و به استثمار درآوردن در قالب های بردگی کهنه، بردگی نو و بردگی فرانو نتوانست سعادت مورد ادعای خودش را به بشر نشان بدهند و اتفاقاً هرچه در این مسیر حرکت بیشتر اتفاق افتاد عوارض و تخریب هایی که نسبت به انسان و زیست انسانی رخ داد در حاصل تمدن غربی بیشتر دیده شد. نگاه‌ها و آسیب‌های زیست محیطی، سلاح های کشتار جمعی، فروپاشی‌های خانوادگی، حیرت و سرگشتگی معنوی انسان اینها نمونه هایی از دستاوردهای تمدن امروز بشر است که حاصل چند صد سال پرچم داری نظام غرب در اداره زندگی بشر بوده است..

لذا بشر امروز بیش از هر زمانی احساس نیاز به آن مدینه فاضله و احساس عدم اقناع نسبت به داشته های موجود خودش دارد و اربعین ظرفیت معرفی مدینه فاضله مهدوی به دنیای خسته از جاهلیت مدرن و نوآوری در ظلم را دارد. دقیقا از همین روی است که حرکت اربعین در سال‌های اخیر با ابعادی جهانی‌ای که پیدا کرده، غرب را به وحشت انداخته است و حاکمان غربی را به فکر تحریف حقایق عاشورا و اربعین و در کل اسلام هراسی انداخته است. مطابق با بیانات و سخنان رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم، خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی سه گامی است که بشر باید برای رسیدن به آن جامعه آرمانی بردارد. همه انسان‌های صالح باید این گام‌ها را بردارند. بدون‌تردید، اربعین نمونه عالی ممزوج شدن و به هم آمیختن این سه گام در ابعاد فردی و اجتماعی است؛ چرا که حرکت اربعین حرکتی است همراه با خودسازی، همراه با شکل‌دهی به یک جامعه نمونه اسلامی که دیگری را در برآوردن نیازهای مادی و روحی بر خود ترجیح می‌دهد و افق فکری خود را همراه با حرکت جمعی به قصد تمدن و آرمانی جهانی که مورد آرزو و مطالبه انسان‌هاست، به تکوین تمدن جهانی اسلامی به دست امام نجات‌بخش از نسل حسین(ع) وصل می‌کند.

 

این، یعنی قدرت هویت‌سازی یک فرهنگ سترگ. طبیعتاً هویتی که در اربعین دنبال می‌شود برخلاف هویت‌های جعلی که در قالب‌های گوناگون در نظام‌های مختلف ایجاد می‌شود، متفاوت است. این هویت‌های الکی و زورکی به رغم ادعاهای جهان‌شمولی، در  برابر آفتاب اربعین رنگ می‌بازند. شاید دلیل این امر مهم، در کارکرد اربعین و اساسا فرهنگ اسلامی نهفته است که خود را وقف خدمت بی‌منت به انسان و خلق الله می‌کند. کسی در جامعه متعالی اربعین‌دوست و اربعین‌یار مورد اقبال بیشتری است که خادم‌تر و نسبت به آن هدف عالی اباعبدالله الحسین(علیه السلام) نزدیک‌تر باشد.

.
از نظر تمدنی اربعین رقیب جدی تمدن حاکم و مسلط امروز دنیا است. نظام لیبرال دموکراسی به بن بست‌های جدی خورده و امروزه آن فرهنگی که بتواند تمدن ساز باشد و آن فرهنگی که بتواند الگوی جدیدی از قالب‌های مختلف جامعه را ارائه بدهد می‌تواند تعیین کننده حوادث آینده فکری و اجتماعی و تمدنی بشر باشد. از این منظر، امروزه نهضت مقاومت نهضت اربعین است و اربعین یعنی مقاومت، یعنی تسلیم نشدن، یعنی خسته نشدن، یعنی حرکت مداوم به سمت یک هدف متعالی.

این فرهنگ البته نیاز به تبیین و تنویر بیشتر از گذشته و با زبان روز دارد. جایگاه مهم رسانه و فضای مجازی در این تبیین نقش ویژه‌ای دارد. بحث پیام رسانی محتوای اربعین از تکالیف مهم امروز است. همانطور که اربعین، یعنی جریان رسانه‌ای ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) که با وجود تلاش دشمنان لحظه‌ای خاموش نشده است و از فردای عاشورا تا اربعین‌های مکرر مشعل هدایت از دست خواهر قهرمانش زینب کبری و امام سجاد(ع) تا امروز روشنگر راه بوده است. علی رغم محدودیت ها و فشارها و سختی ها و مسلط بودن جریان رقیب بر تمام ابزارهای رسانه‌ای، گروه کوچک بازمانده از کربلا به ظاهر که در شمار عدد کمی بودند توانستند هنرمندانه با زبان قوی رسانه‌ای پیام اباعبدالله الحسین(علیه السلام) را به نقاط مختلف جهان اسلام برسانند.

انقلاب و نظام اسلامی ما هم که به درستی پژواک نهضت امام حسین بعد از چهارده قرن است، امروزه باید به ابزارهای رسانه‌ای دنیا مسلط شود تا بتواند مفهوم و فرهنگ اربعین و مفاهیم عالی کربلا و عاشورا را به زبان‌های مختلف و مرجع در دنیا تبیین و ترویج نماید. پدیده اربعین چون خود الگوی حرکت است، می‌تواند الگوسازی و هویت‌سازی نیز بکند.

باید از این ظرفیت اربعین بهره گرفت. در الگو و هویت اربعین، طبقات، لایه‌ها و ممیزات غیرالهی رنگ می‌بازند و اربعین این ظرفیت را دارد که انسان ها را متوجه نظام ارزشی متعالی مورد غفلت در دنیای امروز نماید. مسلما این اهداف مهم بدون کار علمی و کار هنری و استفاده از قالب‌ها و ابزارهای مختلفی که برای انتقال یک پیام وجود دارد، نمی‌تواند پیام متعالی اربعین را به انسان‌های دیگر برساند. اگر توانستیم با رسانه اربعین از فطرت‌های غبار گرفته در اثر دنیازدگی و آسیب‌های نفسانی و مادی غبارزدایی کنیم و چهره‌ ارزشمند دین و معنویت را در جامعه احیا نمائیم، اربعین و عاشورا به رسالت خود، یعنی امتداد انقلاب اسلامی تا انقلاب مهدوی جامه عمل خواهد پوشاند و اگر این اتفاق بیفتد انسان‌ها طالب نهضت جهانی مهدوی خواهند بود.

[1] . بیانات رهبر معظم انقلاب، یکم آبان ۱۳۸۵.
 

. [2] سخنرانی علامه فقید علی دوانی در دومین کنگره بین المللی امام خمینی و فرهنگ عاشورا ، سال 1376(پرتال امام خمینی(ره) http://www.imam-khomeini.ir/fa/c13_145580).

.[3]   بیانات رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم - ۱۳۶۸/۰۶/۲۹.

[4] . همان

[5] . همان

[6] . رهبر معظم انقلاب در اول فروردین 1385 در باره اربعین حسینی فرمودند: «شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است که جابربن عبدالله را از مدینه بلند می کند و به کربلا می کشد، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن های متمادی در دل من و شما هست».