هدیه‌ی کرونا به اقتصاد آمریکا

در میان تحلیلگران تجارت بین‌الملل معروف است که اگر چین عطسه کند، اقتصاد جهان سخت بیمار می‌شود. دلیل این اثرگذاری بالای چین نیز در هم تنیدگی اقتصاد جهانی و تأمین مواد اولیه‌ی صنعت بسیاری از کشور‌ها از چین است؛ کشوری که به کارخانه‌ی جهان معروف است و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که به‌زودی اقتصادش بزرگ‌تر از اقتصاد آمریکا خواهد شد و بر جایگاه نخست جهان تکیه خواهد زد. با بروز بیماری کرونا، چین عطسه نکرد، بلکه بیمار شد! از همان ابتدا معلوم بود که پس‌لرزه‌های کرونا در چین، دامن سایر کشور‌ها را نیز خواهد گرفت. بااین‌حال، دولت عوام‌فریب آمریکا از همان روز‌های نخست از شیوع این ویروس نحس، ابراز خوشحالی کرد. ویلبر راس، وزیر بازرگانی آمریکا از همان روز‌های نخست اعلام کرد که شیوع کرونا در چین، می‌تواند برای اقتصاد آمریکا مطلوب باشد. مایک پمپئو، وزیر خارجه‌ی آمریکا نیز پس از آنکه کرونا به ایران آمد، سعی کرد از آبِ گل‌آلود ماهی بگیرد و پازل تحریم خود را از طریق ایران‌هراسی بیشتر و به کمک ویروس کرونا، انجام دهد. با این حال، شاید آمریکایی‌ها آن روز پیش‌بینی نمی‌کردند که این ویروس نحس، دامان خودشان را نیز آلوده کند و این بحران ناگوار، جای خوشحالی ندارد.

تلاش‌ها برای مقابله
بالاخره این ویروس، به آمریکا نیز رسید. اگرچه حتّی اگر این ویروس، خودش به آمریکا نمی‌رفت، پس‌لرزه‌هایش در عرصه‌ی تجارت بین‌الملل به آمریکا آسیب می‌زد. امّا مبتلا شدنِ آمریکایی‌ها به این ویروس، مشکلی را بر مشکلات آمریکایی‌ها افزود. وزارت خزانه‌داری آمریکا ۳ م. مارس (۱۳ م. اسفند) ضمن ابراز نگرانی از آسیب‌های شیوع این ویروس در آمریکا، اعلام کرد که برای مقابله با تبعات اقتصادی این ویروس، بدون برنامه‌ریزی قبلی و به‌طور ناگهانی نرخ سود بانکی را ۵/۰ درصد کاهش داده است. کاهش نرخ سود بانکی اقتصادها، معمولاً علامت خوبی نیست و حاکی از آن است که سیاست‌گذاران در آن کشور به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالاً به‌زودی با رکود اقتصادی دست‌و‌پنجه نرم خواهند کرد. به همین دلیل نرخ سود بانکی را کاهش می‌دهند تا کسب‌و‌کار‌ها و فعّالان اقتصادی را تشویق به وام‌گرفتن کنند. این وام‌ها وارد چرخه‌ی اقتصاد می‌شوند و از یک‌سو چرخ تولید را می‌گردانند و از سوی دیگر به جیب افرادی می‌روند، قدرت خرید آن‌ها را افزایش می‌دهند و تقاضا را در بازار بیشتر می‌کنند. به‌این‌ترتیب چرخ اقتصاد می‌چرخد و با رکود مقابله می‌شود.

عدم وجود سلاح کافی
اکنون سؤال اینجاست که آیا این اقدام آمریکایی‌ها برای آنکه اقتصاد کشورشان به رکود وارد نشود، کافی است؟! پاسخ، «خیر» است. کاهش ۵/۰ درصدی سود بانکی برای تحریک اقتصاد کافی نیست. امّا چرا فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا)، سود بانکی را بیش از این کاهش نمی‌دهد؟! واقعیت این است که هم نرخ بهره کوتاه‌مدت و هم سود اوراق قرضه بلندمدت فدرال رزرو نزدیک به صفر است؛ بنابراین بانک مرکزی نمی‌تواند چندان از طریق پایین آوردن هزینه‌های وام‌گیری برای افراد و کسب‌وکار‌ها به اقتصاد کمک کند. در چنین شرایطی، دولت آمریکا توپ را به زمین فدرال رزرو می‌اندازد و فدرال رزرو نیز، دولت را مسئول می‌داند. چارلز ایوانز، رئیس فدرال رزرو شیکاگو گفته است: پاسخ دولت باید فراتر از کاهش نرخ بهره باشد. باید بدانیم چگونه پول نقد را در دستان افرادی که نیاز دارند نگه‌داریم. این وظیفه کنگره آمریکا و دولت ترامپ است نه فدرال رزرو. این پاسکاری بین دولت و بانک مرکزی آمریکا، به‌وضوح نشان می‌دهد که سلاح کافی برای ایستادن در مقابل آثار مخرّب اقتصادی شیوع کرونا وجود ندارد.

رکود در آینده‌ای نزدیک
همین نگرانی‌ها در خصوص نبود سلاح کافی برای مبارزه با کرونا در اقتصاد آمریکاست که سرمایه‌گذاران را نیز به شدّت نگران کرده است. عواملی مانند پاسخ نامتوازن دولت، سردرگمی در مورد تعداد مبتلایان به این ویروس در کشور و نگرانی از اینکه ترس از ابتلا به این ویروس و محدودیت‌های اعمال‌شده توسط دولت بر رفت‌وآمدها، به خرید مشتریان آسیب‌زده و در حال ویران کردن اقتصاد آمریکاست. بازار سهام آمریکا ۱۲ درصد نسبت به اوج آن در نوزدهم فوریه کاهش‌یافته است. پس‌ازاینکه قیمت نفت در روز یکشنبه هفته گذشته در پاسخ به آغاز جنگ قیمت اوپک با روسیه حدود ۳۰ درصد کاهش یافت، سهام اس. اندپی. هم سقوط کرد و ۴.۵ درصد پایین‌تر معامله شد، به‌این‌ترتیب ترس از بروز مشکلات اعتباری افزایش یافته است. داچ بانک پیش‌بینی می‌کند بازار سهام آمریکا ۱۵ تا ۲۰ درصد دیگر کاهش یابد. برخی پیش‌بینی‌ها از این هم بدبینانه‌تر است و سقوط بیشتر و رکود را نشان می‌دهند. رکود در آینده‌ای نزدیک، سرنوشت محتومِ اقتصادی است که از ابزار‌های جنگ ارزی تا جنگ روانی و رسانه‌ای را برای نابودی سایر اقتصاد‌ها به کار گرفته بود.