الگوی «زندگی فاطمی» و مادران امروز

بیستمین روز از ماه جمادی‌الثانی، مزین به نام بانوی بزرگواری است که طبق حدیث قدسی، بهانه خلقت است و خداوند سبحان، افلاک و نبی خاتم (ص) و علی مرتضی (ع) را به خاطر وجود نورانی او آفریده است؛ آنجا که خطاب به پیامبرش فرمود: «اگر تو نبودی، افلاک را نمی‌آفریدم و اگر علی نبود، تو را خلق نمی‌کردم و اگر فاطمه نبود، هردویتان ر. ا. نمی‌آفریدم». پس از ایام عزای فاطمی، بیستم جمادی‌الثانی (۲۶ بهمن در تقویم شمسی امسال) نویدبخش میلاد باسعادت دختر گرامی نبی خاتم، حضرت صدیقه طاهره زهرای مرضیه (س) است که با تولدش، نوید «کوثر» یا همان «خیر کثیر» به پیامبر رحمت و مهربانی داده شد و خداوند، به‌واسطه وجود پربرکت این بانوی مکرم، نسل نبوت و امامت را تداوم بخشید و در بستر زمان، ادامه داد. به‌گونه‌ای که تا امروز که ۱۴۰۰ سال از صدر اسلام می‌گذرد، هنوز سلسله سادات مورداحترام و تکریم شیعیان قرار دارند. حضرت فاطمه زهرا (س) در روز بیستم جمادی‌الثانی سال پنجم بعثت در مکه مکرمه و در دامن پرمهر و نورانی رسول خدا محمد مصطفی (ص) و حضرت خدیجه کبری (س) دیده به جهان گشود. در بیان مقام ایشان و عظمت وجودی‌شان که از مقام عصمت بهره‌مند هستند، همین بس که ۱۱ امام شیعه از نسل پاک و مطهر ایشان متولد شدند و جهان را به نور امامت و ولایت خود روشن کردند. مشهورترین لقب حضرت فاطمه (س)، «زهرا» به معنی درخشنده و روشن و از دیگر القاب ایشان، «صدیقه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، مبارکه و بتول» است. کنیه مشهور ایشان «اُم ابی‌ها» به معنای «مادر پدرش» و اُم‌الحسن، اُم‌الحسین، اُم‌المحسن، اُم‌الائمه، اُم الخیرة، اُم الأخیار و اُم الفضایل است. رسول خدا در بیان اوصاف و فضائل دختر گرامی‌شان فرموده‌اند: «خداوند دخترم فاطمه و فرزندانش و هرکسی که آن‌ها را دوست داشته باشد، از آتش دوزخ جدا کرده، به این دلیل او «فاطمه» نامیده شده است». سراسر زندگی کوتاه و درعین‌حال پربرکت و پرثمر حضرت زهرا (س) برای شیعیان و دلدادگان آل‌الله درس و راهنماست؛ از عفت و پاک‌دامنی او گرفته تا مهرورزی به خانواده، از فداکاری و بصیرتش در یاری امام زمان خود گرفته تا منطق گویا و آتشینش در فعالیت اجتماعی و سیاسی و برای افشای حق و هدایت مردم؛ اما در میان همه این جلوه‌های درس‌آموز، شأن مادری و همسری ایشان برجستگی بیشتری داشته و شاید بتوان گفت، مهم‌ترین نیاز جامعه امروز هم همین جنبه زندگی ایشان است. در روایت‌های معتبر از زندگی نورانی ایشان، موارد مکرری از شوق و عشق ایشان به همسر و فرزندان و تلاش برای گرم نگه‌داشتن کانون خانواده و سیراب کردن همسر و فرزندان از محبت و آرامش، به چشم می‌خورد که هرکدامش، به‌تن‌هایی ارزش صد‌ها ساعت بحث کارشناسی خانواده‌محور را دارد. باوجوداین گنجینه ارزشمند و این الگوی ناب و متعالی، اما واقعیت این است که در جامعه امروز ما، در بین برخی اقشار در زمینه ایفای نقش مادری و همسری با چالش‌ها و آسیب‌هایی روبروست که ایفای این نقش حساس را با مانع مواجه می‌کند. یکی از این آسیب‌های پیش روی نقش مادری، «تنزل نقش مادری و خانه‌داری به یک کار کم‌ارزش یا حتی دون شأن زن» است که از سوی افکار غرب زده و فارغ از هویت ملی و دینی، بیشتر ترویج و تبلیغ می‌شود؛ غافل از آنکه، خانه‌داری نه‌تن‌ها کسر شأن زن مسلمان و ایرانی نیست، بلکه اگر متوازن با فعالیت بیرونی او باشد، نقشی بی‌بدیل در آرامش محیط خانه و خانواده و دلگرم کردن همسر و فرزندان نسبت به کانون خانواده و موفقیت‌های آن‌ها در محیط اجتماع دارد. از سوی دیگر، «تبلیغ غیرمنطقی و نامتناسب اشتغال زنان» یکی دیگر از آسیب‌ها و موانع ایفای رسالت سنگین مادری و همسری است. این آسیب وقتی بیشتر خودنمایی می‌کند که بدون توجه به ظرافت‌های ذاتی و خدادادی شخصیت زنان و نیز اولویت‌ها و نیاز‌های اصلی اجتماع دنبال می‌شود، غافل از آنکه گماردن زنان در کار‌هایی که هیچ تناسبی باشخصیت زن و اقتضائات او ندارد، خدمت نیست، بلکه خیانتی نابخشودنی است که به‌مرور زمان، زن را از هویت همسرانه و مادرانه‌اش تهی می‌کند. از طرف دیگر، «عدم تقسیم‌کار در محیط منزل» و عدم اهتمام مردان به یاری‌رساندن به همسر در ایفای وظایف حساس و سنگینش، یکی دیگر از این آسیب‌هاست که به‌مرور زمان منجر به فرسایش و بی‌انگیزگی او در خانه می‌شود؛ و بالاخره، به این آسیب‌ها و موانع باید «عدم فرهنگ‌سازی» یا «اقدامات ضدفرهنگی در سینما و تلویزیون» را هم اضافه کرد که با جا انداختن نقش‌های موهوم برای زنان در اجتماع یا با ارائه الگو‌های غلط از زن معیار، جامعه را به سمتی هدایت می‌کند که دیر یا زود گریبان‌گیر همه خانواده‌ها خواهد شد.
این آسیب‌ها هرچند خطرناک و در مواردی مهلک است، اما قابل‌درمان و پیشگیری است، به‌شرط آنکه باور کنیم، با بهره‌گیری از الگوی زندگی فاطمی، می‌توان زنان و دخترانی را روانه اجتماع کرد که نه از رسالت مادری و همسری خود گریزان خواهند بود و نه از رسالت‌های اجتماعی خود بازخواهند ماند.