شب نزول قرآن و عروج دل

 

شب‌های قدر با همه عظمت و نورانیتش از راه رسید و ماه ضیافت الهی را به نقطه اوجش رساند. گویا، شب‌های قدر نقطه رهایی و بزنگاه ماه میهمانی خداست و آوردگاهی است تا هرکسی به قدر توان و ظرفیتش، از سفره تقدیر خوشه‌چینی کند و سرنوشت یک سال خود را به این آوردگاه گره بزند. «شب قدر» که در عالم واقع مشخص نیست کدام‌یک از شب‌های نوزدهم، بیست و یکم یا بیست و سوم رمضان‌المبارک است و به‌حسب روایت قوی، احتمالاً شب بیست و سوم است، در قرآن کریم «برتر از هزار ماه» توصیف شده است که در آن شب، فرشتگان به امر خداوند مهربان بر زمین نازل می‌شوند و تا طلوع فجرش، بر بندگان خالص درگاهش سلام می‌فرستند.

در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که «از کتاب خدا استفاده می‌شود که شماره ماه‌های سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سرآمد ماه‌ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان، لیلة‌القدر است». در روایتی دیگر از باقرالعلوم امام محمد بن علی (ع) آمده است که «عمل صالح در شب قدر از قبیل: نماز، زکات و کار‌های نیک دیگر بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد».

کسی چه می‌داند که راز لیله القدر چیست و چه سری در این شب آسمانی نهفته است که آن را برتر از هزار ماه و موسم امضای مقدرات یک سال بندگان قرار داده است، شاید همین راز سربه‌مهر آن است که امام امت حضرت روح‌الله (ره) در وصف آن این‌طور گفته بود که «اگر سر لیله‌القدر را درک کنیم، همه مشکلات آسان می‌شود». از احیاء و قرآن سر گرفتن شب‌های قدر گرفته تا قسم دادن خداوند به ۱۴ نور آسمانی‌اش تا خواندن اسماء الحسنای الهی در فراز‌های آسمانی جوشن کبیر، همه و همه بهانه و فرصتی است برای خلوت دل با معبود و گره زدن زلف خود به سرانگشت تدبیر و تقدیر الهی. پیامبر رحمت و مهربانی در بیان عظمت این شب می‌فرمایند: «هر کسی شب قدر را احیا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده می‌شود» و چه فرصتی طلایی‌تر از این شب که زنگار دل از غبار گناه و روزمرگی‌ها و غفلت‌ها را در چشمه‌سار زلال ذکر و یاد معبود و استغفار بشوییم و سبک‌بال وارد سحرگاه لیله‌القدر شویم؟

در اعمال شب‌های قدر که وسیله‌ای برای جلب رحمت و معنویت پروردگار است، موارد بسیاری ذکر شده است؛ از جمله غسل کردن که بهتر است مقارن غروب آفتاب غسل کرده و نماز عشا با غسل خوانده شود؛ همچنین خواندن ۲ رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحید را خوانده و بعد از نماز هفتاد مرتبه گفته شود «استَغفِرُالله وَ اَتوبُ اِلَیهِ» و یا صد مرتبه «استَغفِرُالله رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه» و نیز لعن کردن قاتل امیرالمؤمنین (ع) با صد مرتبه «اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ». شبی که قرآن در آن نازل شده است و با سر گرفتن قرآن این مصحف نورانی خداوند، او را به نبی خاتم (ص) و فرزندان معصومش قسم می‌دهیم، تلاوت آیات خدا و تدبر و اندیشه در آن از برترین و ارزشمندترین اعمال است و در همین زمینه، برای اعمال این سه شب نورانی، خواندن سوره‌های مبارکه «عنکبوت، روم و دخان» و نیز هزار مرتبه خواندن سوره «قدر» را توصیه کرده‌اند. همچنین خواندن دعا‌های شریف «جوشن کبیر، مکارم‌الاخلاق و افتتاح» با مضامین عالی خداشناسی که در فراز‌های آن‌ها نهفته است، از دیگر فرصت‌های نورانی لیله‌القدر برای خلوت دل با معبود بی‌همتا و مهربان است.

همه زیبایی‌ها و جلوه‌های بی‌همتای شب‌های قدر یک‌طرف و حضور یکدل و هماهنگ مردم زیر آسمان خدا برای راز و نیاز با او نیز یک‌طرف؛ اغراق نیست، اگر از تاثیر رمضان و شب‌های قدرش بر وحدت و همدلی و انسجام اجتماع سخن گفته شود؛ آن هنگام که همه از باسواد و کم‌سواد و فقیر و غنی و کوچک و بزرگ در کنار هم در مسجد و مصلی دور هم جمع می‌شوند تا با هم خدا را به عظمت و مهربانی‌اش سوگند دهند و جلب رحمتش را بخواهند و البته به دعای خیر همدیگر هم چشم امید دارند و در این میان، حضور خانوادگی بندگان خدا، زیبایی مضاعفی به این میعاد آسمانی می‌بخشد و زمینه جلب رحمت پروردگار را بیش از حالت عادی فراهم می‌کند.