نهادهای بین‌المللی در خدمت «دیپلماسی دلارپاشی» سعودی‌ها

عربستان سعودی در ۸ دهه گذشته که تحت سلطه آل سعود اداره م شود در صدر کشور‌های حامی تروریست و فرقه‌گرایی قرار دارد. میزان حمایت‌های این کشور از گروه‌های افراطی به گونه‌ای است که حتی برخی مقامات غربی که متحدان ریاض هستند نیز به رابطه بین تروریست و وهابیت اعتراف کرده اند. اما آل سعود به لطف دلار‌های نفتی سعی کرده است تا در مجامع بین‌المللی با هرگونه قانونی علیه خود مقابله کند و به همین دلیل «بان کی‌مون» دبیر کل سابق سازمان ملل اعتراف کرد که تحت تاثیر پول‌های عربستان مجبور به خارج کردن نام این کشور از لیست ناقضان حقوق کودکان شده است. اکنون دلار‌های سعودی ظاهرا در اروپا برای جلوگیری از یک اقدام دیگر علیه عربستان به کار گرفته شده است. در این ارتباط دو دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز گفتند که تدوین نهایی فهرست سیاه پولشویی اتحادیه اروپا که نام عربستان، پورتوریکو و سه منطقه مربوط به آمریکا هم در آن وجود دارد، احتمالا مسدود شده است . 

 

برخی از نمایندگان کشور‌های اروپایی با تدوین این فهرست مخالفت کردند و گفتند چنین رویکردی باعث ایجاد فرآیندی می‌شود که به تاخیر و یا خروج از فهرست سیاه کشور‌های یاد شده، منجر خواهد شد. یکی از این دیپلمات‌ها گفت که بسیاری از کشور‌های اتحادیه اروپا برای از بین‌بردن فهرست از جانب آمریکا و ریاض تحت فشار قرار دارند. این در حالی است که «ملک سلمان» پادشاه سعودی هم نامه‌ای برای همه کشور‌های اتحادیه اروپا نوشت و از آن‌ها خواست تا در زمینه قرار دادن عربستان در این فهرست تجدید‌نظر کنند. خبرگزاری رویترز اعلام کرده است که یکی از این نامه‌ها به رویت این خبرگزاری رسیده است. ملک سلمان در نامه خود نوشته است که قرار دادن نام کشور او در این فهرست، ضمن اینکه به اعتبار ریاض لطمه وارد می‌کند، باعث می‌شود در روند تجارت و سرمایه‌گذاری میان این کشور و کشور‌های اتحادیه اروپا خلل وارد شود. برای اینکه این فهرست نهایی شود، اکثریت ۲۱ کشور باید با آن موافقت کنند یکی از مقامات اتحادیه اروپا در این مورد گفت که بیش از ۲۰ کشور از جمله انگلیس، فرانسه و تمامی اعضای مهم، مخالفت خود را با این فهرست اعلام کرده‌اند. مقام دیگری از اتحادیه اروپا هم مخالفت اکثریت اعضا با چنین فهرستی را تائید کرد. قرار است در جریان نشست بروکسل، موضع هر کدام از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا روشن شود تا در طول دو هفته آینده تصمیم نهایی اتخاذ شود. اما دلیل تلاش اروپا برای خارج کردن نام عربستان از لیست سیاه پولشویی چیست؟

وضعیت عربستان در زمینه پولشویی و حمایت از تروریسم

عربستان در زمینه حمایت از تروریسم به عنوان مادر و منبع و الهام بخش معروف است. تروریست‌های القاعده و طالبان به صورت مستقیم از دل وهابیت بیرون آمدند و گروه‌های تروریستی در سوریه نیز مهمترین مامن و حامی خود را در عربستان می‌دیدند. علاوه بر این، کمک‌های مالی به گروه‌های تروریستی در جهان باعث شده است که نام عربستان به عنوان منبع مالی افراط‌گرایی مطرح شود. در واقع رژیم سعودی که برخی کشور‌های بزرگ اروپایی مانند فرانسه، آلمان و بریتانیا روابط گسترده‌ای با آن در ابعاد مختلف تجاری، اقتصادی و نظامی و تسلیحاتی دارند، بیشترین سهم را نه فقط در اشاعه ایدئولوژی افراط‌گرایی به ویژه وهابیت داشته، بلکه در چند سال گذشته بیشترین کمک‌های مالی و تسلیحاتی را به گروه‌های افراط‌گرا انجام داده است. در مورد مسئله پولشویی نیز عربستان معمولا پیشرو در این مسئله است.

 

دو مقوله پولشویی و تامین مالی تروریسم همواره در کنار هم مطرح شده‌اند. اما بحث مبارزه با پولشویی دامنه کلی‌تر و وسیع‌تری دارد و بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر، موضوع تامین مالی تروریسم در کنار موضوع پولشویی بیشتر مورد توجه قرار گرفت. در واقع پولشویی در عربستان یک ویژگی پایدار و دائمی بوده و هست. نکته جالب این است که کارگروه «اف‌ای تی اف»، عربستان را در لیست سیاه خود قرار نداده و نکته جالب‌تر این است که همواره از ایران انتقاده کرده که چرا زودتر به اف‌ای تی‌اف نمی‌پیوندد. این مسئله در حالی بسیار عجیب است که ایران پرچمدار مبارزه با تروریسم است و عربستان حامی بزرگ تروریسم به شمار می‌رود. اما ماجرا زمانی جالب می‌شود که اتحادیه اروپا در ابتدا قصد داشته که عربستان را در لیست سیاه خود در زمینه پولشویی قرار دهد، اما در نهایت تسلیم دلار‌های سعودی شده است. عربستان دیپلماسی دلار را در عرصه بین‌المللی به عنوان مهمترین روش در جهت تحقق اهداف خود اتخاذ کرده است. در واقع دیپلماسی دلار عربستان مانند حصاری نفوذناپذیر بوده که نهاد‌های حقوق بشری را از حمله به عربستان بازداشته است. به نوعی عربستان قوانین و چارچوب‌های بین‌المللی را با پول خریداری کرده و به آسودگی به اقدامات افراط‌گرایانه خود ادامه می‌دهد. بررسی نمونه‌هایی از استفاده از دیپلماسی دلار در سازمان ملل و اکنون نیز در اتحادیه اروپا به خوبی گویای رفتار دلار پاشی سعودی‌ها و چشم‌پوشی مدعیان حقوق بشر از جنایات و اقدامات حمایت‌گرایانه عربستان از تروریست‌هاست.

حراج اخلاق در سازمان ملل و اتحادیه اروپا

سازمان ملل متحد خرداد ۹۵ ائتلاف نظامی به رهبری عربستان در یمن را به دلیل نقض حقوق کودکان به فهرست سیاه خود اضافه کرد. این ائتلاف متهم به «کشتار صد‌ها کودک» شد. اما سازمان ملل پس از چند روز، نظر خود را تغییر داد و عربستان را از این لیست خارج کرد. در واقع، عربستان موفق شد با راهبرد همیشگی خود یعنی «دیپلماسی دلار» و تقدیم ۱۰۰ میلیون دلار به سازمان ملل فقط در مدت ۴ روز، نام خود را از لیست سیاه کشور‌هایی که دست به کشتار کودکان می‌زنند، خارج کند و شرم آور آنجا بود که «بان کی‌مون» دبیرکل وقت سازمان ملل در بیانیه‌ای، مجدد از حذف نام عربستان از این لیست خبر داد. نکته قابل تامل توجیه دبیرکل سازمان ملل در باره خارج کردن نام عربستان است. بان‌کی‌مون که با اعتراض شدید سازمان‌های حقوق بشری روبرو شده بود این چرخش مواضع را حق خود دانست و گفت: اطلاعات جدیدی دریافت کرده است که نشان می‌داد تصمیم قبلی اش تا حدودی خطا بوده و لذا موقتا نام عربستان را خارج کرده است تا اسناد بیشتری در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد. وی همزمان تاکید کرد که عربستان تهدید به قطع کمک‌ها به سازمان ملل کرده است و به نوعی ما مجبور به این عقب‌نشینی شدیم. این چرخش شرم‌آور سازمان ملل متحد و تسلیم شدن این سازمان در برابر دیپلماسی دلار و فشار‌های سعودی خشم فعالان حقوق بشر را نیز برانگیخت. به نحوی که «فیلیپ بولوبیون» عضو سازمان دیده‌بان حقوق بشر که نسبت به این اقدام سازمان ملل در صفحه توئیتر خود در این رابطه نوشت: «سطح جدیدی از انحطاط و فرومایگی در سازمان ملل در رابطه با حملات عربستان سعودی علیه کودکان یمن رخ داد.» در شرایط کنونی نیز کشور‌های اروپایی به دلیل تهدید عربستان مبنی بر کاهش سرمایه‌گذاری و همچنین پیشنهاد رشوه ملک سلمان از تصمیم خود عقب‌نشینی کرده و قصد دارند عربستان را از لیست سیاه پولشویی خارج کنند.

 

یکی از مهمترین تحلیل‌ها در مورد اقدام اتحادیه اروپا مبنی بر قراردادن عربستان در لیست سیاه پولشویی و سپس خارج کردن از این لیست این است که کشور‌های اروپایی به دنبال این هستند تا دلار‌های دیگری از عربستان را به خود اختصاص دهند. کشور‌های اروپایی یکی از مهمترین منابع تامین سلاح‌های عربستان بوده و هیچ‌گاه به دلیل مسائل حقوق بشری یا تروریسم حاضر به فداکردن منافع خود در مورد عربستان نخواهند بود. در واقع ملک سلمان با نوشتن نامه‌ای به کشور‌های اروپایی به نوعی چراغ سبز (دادن رشوه و تضمین خرید بیشتر تسلیحات غربی) را به این اتحادیه برای خارج کردن عربستان از لیست سیاه پولشویی داده است.