قدر معلم را بدانیم تا جامعه درست شود

تبیین:

از گذشته تا امروز در جامعه ما مرسوم بوده است که هر سال در روز و هفته بزرگذاشت مقام معلم، دستگاه‌های تبلیغی و فرهنگی و اداری کشور، برنامه‌های روتینی را با موضوع تکریم و تجلیل از مقام معلم برگزار می‌کنند و در وصف معلم و مقام معلمی سخنرانی‌های پر آب و تاب می‌کنند و حتی در چند برنامه نمادین از معلمان این مرز و بوم تقدیر می‌کنند، اما بعد از اتمام هفته معلم، تقریبا همه یادشان می‌رود که معلم کیست و معلمی چیست!

این غفلت و عدم باور عمیق به نقش اثرگذار و تمدنی معلم در ساختن جامعه، ریشه در هر علتی داشته باشد، بدون تردید برای امروز و فردای جامعه خطرناک و مهلک است؛ مخصوصا در این دوره و زمانه که شکاف بین نسلی و عدم فهم درست نسل دیروز و امروز از همدیگر، به یک مسئله مهم فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده است.

در واقع، مسئله‌ای که باید به درستی آن را بفهمیم و برایش برنامه داشته باشیم، این است که معلمان چه نقشی می‌توانند در رفع این گسست‌ها و شکاف‌های بین نسلی داشته باشند تا شرایط عمومی جامعه و آسیب‌های پیدا و پنهان موجود در آن، بهبود یابد؟

* «معلم» کیست؟

برای آنکه کمی به پاسخ این سوال نزدیک شویم، بهتر است نگاهی بیندازیم به جایگاه معلم در اندیشه بزرگان این مرز و بوم؛ از جمله مروری داشته باشیم بر گزیده بیانات رهبر معظم انقلاب در سه دهه اخیر، درباره اهمیت نقش معلمان در جامعه:

- اولین مطلبی که در باب معلم باید بنده امروز عرض بکنم، سپاس از جامعه‌ی معلمان است؛ این سربازان گمنام نظام اسلامی و اسلام و مسلمین که در اطراف کشور در دورترین نقاط کشور بی‌سروصدا مشغول کارند، مشغول مجاهدتند. با سختی‌ها، با مشکلات فراوان دارند کار می کنند. درواقع فرزندان ملّت را این جامعه‌ی معلّمین دارند تربیت می کنند و آنها را برای آینده‌ی روشنی آماده می کنند.

- معلّم در واقع معمار آینده‌ی کشور است. امروز شما دارید فردای کشور را می سازید.

- برنامه‌های پرورشی (معلمان) باید در مدرسه دیده بشود، در مدارس خبر چندانی نیست. باید امور پرورشی امتداد داشته باشد تا داخل مدارس. بسیاری از مدارس معاون پرورشی ندارند، مسئول پرورشی ندارند. باید حتماً تأمین بشود. باید کار پرورشی جذّاب باشد. بچه‌ها را فراری نباید داد. باید جوری باشد که بچه‌ها به طرف او جذب بشوند. تقویت و هویت ملی، تقویت عشق به میهن، تقویت پرچم ملی، تعلیم سبک زندگی اسلامی و ایرانی اینها در شمار اصلی‌ترین کارهایی است که بایستی انجام بدهیم.

- قدرت و قوّت و اعتبار و آبروی یک کشور، بیش از همه‌چیز به نیروی انسانی آن کشور است.  نیروی انسانی را چه‌کسی درست میکند؟ نیروی انسانی را چه ‌کسی نقد می کند؟ چه‌کسی فعلیت می‌بخشد؟ معلّم.

- منزلت معلمی فقط این نیست که یکی را تکریم و احترام کنند و دستش را ببوسند؛ منزلت معلمی یعنی تأثیرگذاری در روند تاریخی و مرزبندی فرهنگیِ یک ملت. اگر جامعه‌ی معلمان بتواند این کار را انجام دهد، منزلت معلمی حفظ شده.

* معلمی را بی‌ارزش نکنیم، تا رشد کنیم

با مرور این جملات و با نگاهی به آنچه در کف جامعه ما می‌گذرد، بهتر می‌توان به پاسخ سوال مطرح شده – نقش معلم در کاهش شکاف‌های نسلی و کاهش آسیب‌های اجتماعی – پی برد.

اگر معلم در یک محیط علمی و تربیتی (مانند تربیت معلم) به خوبی تربیت شده و با شوق و انگیزه و نه از سر اجبار و بیکاری و ناچاری، به این حرفه مشغول شود، خیلی خوب می‌فهمد که چه امانتی در اختیار اوست و اگر آن را به درستی بر دوش نکشد، چه تبعاتی دامن‌گیر امروز و فردای جامعه می‌شود.

با خودمان تعارف نکنیم؛ تا وقتی در نگاه بخش‌هایی از مردم ما، معلمی کار چندان سختی نیست و سه ماه تابستان تعطیلند و فلان و بهمان، تا وقتی که در نگاه بدنه اجرایی و اداری کشور، آموزش و پرورش یک دستگاه هزینه‌ساز است، نباید از معلم و مدرسه انتظار معجزه داشت. برعکس، اگر با همه وجود اهمیت و ارزش کار معلم را درک کنیم و الزامات کارش را برای او فراهم کنیم، چنین معلم و معلمانی خوب می‌دانند چه نسلی را تحویل جامعه بدهند.

حامد کرمانی‌زاده