‌کم‌کاری در «ادبیات پایداری» ویژه نوجوانان

پایگاه رهنما:

بیش از سه دهه از اتمام جنگ تحمیلی و روزهای حماسی و پرافتخار و البته روزهای پُر از تلخی و شادی ملت ایران در دفاع مقدس گذشته است. در این سال‌هایی که گذشته است، نسل هایی به دنیا آمدند و بزرگ شدند که روزهای جنگ را ندیدند و شاید به جز آنچه که از بزرگترهای خود شنیده‌‌اند و در کتاب ها خوانده‌اند، تصوری از دفاع مقدس نداشته‌اند و ندارند.

دفاع مقدسی که برگی غرورآفرین در تاریخ کشور ماست، نه فقط از آن جهت که با دست خالی جلوی تمام دنیا ایستادیم و از حیثیت و عزتمان دفاع کردیم و پیروز میدان شدیم،‌ بلکه از آن جهت که همگی در برابر دشمنی که تا بن دندان مسلح بود ایثارگرانه متحد شدیم و همین اتحاد بود که هویت مردان و زنان ما را در تاریخ ثبت کرد.

اما اگر قرار باشد که این اتحاد و رشادت ها بازگو نشود، بدون شک ضربه بزرگی به هویت ملی مان خواهد خورد که جبران‌ناپذیر است؛ گویی که انگار هیچ دفاع و مقاومتی در برابر تهاجم جبهه متحد دشمنان نکردیم!

تمامی تاریخ یک مملکت را نمی‌توان نسل به نسل و از زبان حاضران آن دوره تاریخی ضبط و ثبت کرد، بلکه برای ثبت و ضبط آن نیاز به زبان هنر و فرهنگ است. به خصوص برای نوجوانان امروز و نسل های بعد که هر روز فاصله‌شان با دوران دفاع مقدس بیشتر و بیشتر می‌شود.

مقام معظم رهبری(مدظله العالی) سال‌ها پیش و در دیدار نوجوانان و جوانان شرکت کننده در کاروان های راهیان نور فرمودند: «هیچ‌کدام از شما عزیزان دوره‌ی جنگ را یادتان نیست - البتّه بعضی از شخصیّت‌ها را قاعدتاً می‌شناسید، کتاب هایشان را خوانده‌اید؛ و من توصیه می کنم بخوانید این کتاب هایی را که درباره‌ی این چهره‌های عزیز و عظیم و ماندگار و در واقع استثنائی نوشته شده؛ بخوانید این کتابها را- نوع دفاع ما یک دفاع فوق‌العاده‌ای بود؛ همراه بود با عزم و اراده‌ی قوی؛ در میدان های جنگِ ما اراده و عزم و تصمیم قاطع موج می‌زد».

اما متاسفانه واقعیت این است که این حوزه مهم و راهبردی، آنچنان که باید و شاید از سوی متولیان جدی گرفته نمی‌شود؛ این در حالی است که تحولات دهه ۶۰ به ویژه دفاع مقدس هشت ساله، یکی از جدی‌ترین بسترها برای فعالیت نویسندگان بزرگ کشورمان در حوزه ادبیات کودک و نوجوان بوده است. اما امروزه آنچنان این حوزه کم‌رنگ شده و نسبت به قبل کمتر جدی گرفته می‌شود که حتی نویسندگان متبحر که به این حوزه نیز احاطه و علاقه دارند ترجیح می دهند به سراغ کارهایی برای بزرگسالان بروند و در کنار آنها شاید برای نوجوانان نیز کتابی تهیه کنند! این در حالی است که بدون شک، اثری که یک کتاب بر روی نوجوان دارد هرگز بر روی بزرگسال نخواهد داشت. هر چند که کارهای خوبی هم در این حوزه انجام شده اما باید سرمایه‌گذاری جدی‌تری صورت بگیرد. به عنوان مثال، کتاب «خداحافظ کرخه» از جمله کارهای قابل تحسین در این زمینه است؛ این کتاب که نوشته داوود امیریان است شامل چهار بخش بوده و موضوع جنگ ایران و عراق را دربرگرفته است. این اثر روایت داستانی بوده و مناسب سن نوجوانان است.

مقام معظم رهبری(مدظله العالی) درباره «خداحافظ کرخه» تقریظی نوشته‌اند و در آن آورده‌اند: «این کتاب شیرین و ساده، زندگی و احساس و جهت‌گیری‌های بسیجی را به خوبی تشریح می‌کند. نویسنده، که خود یک بسیجی با همه بار فرهنگی این کلمه است، با بیان بعضی از جزئیات به ظاهر کم اهمیت، آن امر مهم را تصویر و ترسیم کرده است؛ با اینکه جوانی کم سن و سال است، بسی پخته‌تر از عمر خود می‌نویسد و می‌اندیشد.‌گاه در نقل حوادث، تسلسل طبیعی و منطقی رعایت نشده است. باری این یکی از کتاب‌های خیلی خوب در مجموعه خاطره‌هاست».

باز هم باید این تاسف را یادآوری و تکرار کرد که خلق اثر در حوزه دفاع مقدس و برای مخاطب نوجوان، آنچنان که باید و شاید زیاد نبوده است؛ به طوری که حتی وقتی هم در اینترنت جستجو می‌کنیم، آثاری برای کودک و نوجوان معرفی می شود که رده‌بندی سنی ندارد. مانند «فرنگیس» یا «دختر شینا». این در حالی است که قطعاً کتاب‌های ویژه گروه سنی نوجوان، مولفه هایی دارد که در تالیف و عرضه، باید به آنها توجه شود تا هم اثرگذاری کافی داشته باشد و هم با استقبال گروه‌های وسیعی از این جامعه هدف مواجه شود.