کریدوری که جان هزاران ارمنی را می گیرد

پایگاه رهنما:

در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی، راهبردی از طرف بیل کلینتون رئیس جمهوری وقت آمریکا به عنوان راهبرد اجرایی پیش رو در آمریکا امضاء و برای اجرا ابلاغ گردید. این راهبرد تولید «انستیتو رند» وابسته به حزب دموکرات آمریکا بود. بعدها راهبرد مکملی نیز به این راهبرد الحاق گردید. مجموعه این راهبردها، به نام های «خاورمیانه جدید» و «خاورمیانه بزرگ» نامیده و اعلام شده اند. هدف اصلی در این دو راهبرد برقراری امنیت پایدار در سرزمین اشغالی فلسطین و حفظ موجودیت رژیم صهیونیستی است که با اجرای آن می بایست ۵۶ کشور اسلامی موجود تبدیل به ۲۰۰ کشورشوند. یعنی ایجاد کشورهای کوچک بر پایه مسائل قومیتی و ناسیونالیستی تا قدرت آنها برای عرض اندام در برابر رژیم صهیونیستی تضعیف شده و کاهش یابد و بدین ترتیب امنیت طولانی مدت برای رژیم صهیونیستی برقرار شود.

از ابتدای مردادماه ۱۴۰۱ ضلع سومی در منطقه مجاور شمال غربی کشورمان در منطقه قفقاز جنوبی (درمجاورت مناطق آذری‌ نشین ایران) در حال شکل گیری است و در راستای اجرایی سازی ضلع سوم دو راهبرد آمریکایی در ارتباط با روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی و جمهوری اسلامی ایران، منطقه خودخوانده ای بنام «جمهوری ترک زیبای زنگه زور» با پشتیبانی آمریکا و همراهی میدانی انگلس و رژیم صهیونیستی و با عاملیت ترکیه و جمهوری آذربایجان و بازیگری نیابتی برخی گروه های سلفی تکفیری در شرف شکل گیری است. البته با وجود همه تلاش ها ، هنوز این واحد سیاسی یا کشور خودخوانده، روی هوا متولد شده  است ولی برخی اقدامات نشان از آن دارد که آنها قصد پیاده سازی آن بر روی زمین را دارند. محدوده جغرافیایی این جمهوری خودخوانده؛ غرب قره باغ تا حد فاصل بخش هایی از جنوب قره باغ (که در زمره قلمرو سرزمینی جمهوری آذربایجان است) و منطقه جنوب جمهوری ارمنستان، حدفاصل استان «سیونیک» تا منتهی الیه مرز ارمنستان با ایران (یعنی شرق و شمال شرقی جمهوری خودمختار نخجوان می باشد.

جمهوری آذربایجان برای تحقق  این خواسته‌های جاه‌طلبانه در قره‌باغ، با مسدود کردن گذرگاه «لاچین» ، جان ده‌ها هزار ارمنی را به گروگان گرفته و ارمنستان با ابراز نگرانی از پاکسازی قومی از جامعه بین‌المللی خواسته به باکو در این زمینه فشار بیاورند.

 این روز‌ها مسئله مسدود شدن «گذرگاه لاچین» به چالش اصلی بین باکو و ایروان تبدیل شده است و با وجود  درخواست‌های بین‌المللی برای بازگشایی این گذرگاه، باکو بنابه دلایل سیاسی حاضر نیست از مواضع خود عقب‌نشینی کند؛ چرا که همانگونه که گفته شد با نسخه آمریکایی- انگلیسی - رژیم صهیونیستی اهداف شوم تری را در منطقه دنبال می کند.

«واهان کاستانیان» معاون وزیر خارجه ارمنستان، جمعه گذشته باکو را به مسدود کردن کریدور لاچین متهم کرد و از متحدان بین‌المللی ایروان خواست وارد عمل شده و اجازه عبور ۱۹ کامیون حامل ۴۰۰ تن کمک بشردوستانه از این گذرگاه را بدهند. کاستانیان پیش‌تر جمهوری آذربایجان را به نادیده گرفتن حکم دیوان بین‌المللی دادگستری متهم کرده بود که این دادگاه به مقام‌های باکو دستور داده بود، عبور و مرور بدون مانع در کریدور لاچین را تضمین کند.

اتهام ارسال  سلاح  از گذرگاه لاچین

اما  وزارت خارجه جمهوری آذربایجان اعلام کرد که تلاش ارمنستان برای ارسال کاروان به قره‌باغ کوهستانی «تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه را نقض حاکمیت و تمامیت ارضی آذربایجان می‌داند.» باکو همچنین ایروان را به قاچاق تسلیحات به قره‌باغ کوهستانی متهم کرده است.

 ادعا‌های باکو برای متهم کردن ارمنستان، نوعی توجیه برای ادامه حضور در لاچین است تا با تنگ‌تر کردن حلقه محاصره، امتیازات سرزمینی بگیرد. یکی از مهم‌ترین اختلافات باقیمانده بین دو کشور بر سر مسیر لاچین است که باکو آن را مسدود کرده و ایست‌وبازرسی شدید در آن اعمال می‌کند. لاچین منطقه قره‌باغ را به ارمنستان متصل می‌کند و تنها راه کمک‌رسانی به این منطقه به شمار می‌رود و همین فرصت مناسبی را برای باکو فراهم کرده و پای خود را روی گلوی ارمنی‌ها گذاشته است. «آرارات میرزویان» وزیر خارجه ارمنستان پیش از این با بیان اینکه جمهوری آذربایجان در حال پاکسازی قومی در منطقه است، از اعضای شورای امنیت سازمان ملل در پی تداوم مسدود شدن گذرگاه لاچین کمک خواست. در حال حاضر، ۱۲۰ هزار ارمنی در قره‌باغ ارمنی‌نشین حضور دارند و از دسامبر ۲۰۲۲ باکو راه کمک‌رسانی به آن را مسدود کرده است.

 اهرم «لاچین» برای احداث «زنگه‌زور »

دلیل اصلی بسته شدن گذرگاه لاچین، تمایل باکو برای تحت فشار قرار دادن ارمنستان برای اجرای ماده ۹ توافق آتش‌بس نوامبر ۲۰۲۰ است که براساس آن باکو مدعی است که در آن بر احداث «کریدور زنگه‌زور» تأکید شده است که خاک اصلی آذربایجان را به منطقه خودمختار نخجوان وصل می‌کند. کریدوری که در صورت احداث، مرز ۳۵ کیلومتری ایران و ارمنستان را برای همیشه قطع می‌کند و مقامات تهران بار‌ها نسبت به تغییرات ژئوپلتیکی در قفقاز هشدار داده‌اند. باتوجه به اینکه باکو به دلیل مخالفت‌های منطقه‌ای تاکنون از رسیدن به رؤیای دیرینه خود بازمانده است به همین خاطر لاچین را به گروگان گرفته است تا شاید مقامات ارمنستان در برابر خواسته‌های باکو تسلیم شده و با احداث این کریدور جنجالی موافقت کنند. مقامات آذربایجان می‌خواهند سرزمینی یکدست را در اختیار داشته باشند و جدا افتادن نخجوان که تقریباً ۲۰ درصد از خاک این کشور را شامل می‌شود، اجرای این پروژه را مختل می‌کند و از این رو، روی احداث زنگه‌زور اصرار می‌ورزند.

باکو در این طرح جنجالی از پشتیبانی کامل ترکیه هم برخوردار است و تلاش می‌کند موافقت ارمنستان و روسیه را به دست آورد و رؤیای خود را عملی کند. مقامات آذربایجان مدعی هستند که در توافقات صلح، احداث زنگه‌زور مطرح شده است، اما روسیه و ارمنستان آن را رد کرده و تأکید دارند که باکو مفاد آن را با مصالح خود می‌سنجد.

نخست‌وزیر ارمنستان پیش‌تر گفته بود ایروان آماده است منطقه قره‌باغ کوهستانی را به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان به رسمیت بشناسد، مشروط بر اینکه باکو امنیت جمعیت ارمنی این منطقه را تضمین کند، اما با این وجود، علی‌اف به این هم راضی نیست. آذربایجان قره‌باغ تمام منطقه آذری را مطالبه می‌کند و حضور ارمنی‌ها را برنمی‌تابد و اگر در آینده هم حاکمیت این منطقه به طور کامل به باکو سپرده شود، با طرح‌های نژادپرستانه، ارمنی‌ها را فراری خواهد داد. همانگونه که پس از آزادسازی بخش‌هایی از قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، با ایجاد رعب و وحشت و آتش زدن منازل ارامنه، صد‌ها نفر را مجبور به ترک خانه‌های خود کرد.در کنار این هدف باکو، آمریکا ، انگلیس و رژیم صهیونیستی اهداف شوم تری از جمله بستن کریدور لاچین با هدف فشار به ایران و تاسیس  جمهوری خودخوانده «زنگه زور» برای ایجاد شکاف در سرزمین های اسلامی هستند.محمد حسن رحمانی