تحولات سودان؛ از بازگشت درگیری‌ها تا وخامت اوضاع انسانی

بر اساس آخرین آمار اعلام شده از درگیری‌های خونین روزهای گذشته وزارت بهداشت سودان اعلام کرده است که تعداد کشته‌ها در این کشور به ۴۲۵ تن رسیده است. بر اساس این گزارش، تاکنون دست‌کم بیش از سه هزار و ۷۳۰ نفر نیز زخمی شده‌اند.

نقض آتش بس و تداوم درگیری‌ها

اگرچه ارتش اعلام کرده که آماده تمدید اتش بس با نیروهای واکنش سریع به فرماندهی محمد حمدان دقلو معروف به «حمید تی» می‌باشد اما نیروهای پشتیبانی سریع سودان مدعی شده که جنگنده‌ها و بالگردهای ارتش مواضع این گروه را در منطقه «کافوری» در خارطوم بحری هدف قرار می‌دهند. همزمان خبرنگار الجزیره از تجدید درگیری میان نیروهای پشتیبانی سریع و ارتش سودان در «ام درمان» در غرب خارطوم خبر داد.

در روزهای اول درگیری نیروهای واکنش سریع سعی کردند که فرودگاه خارطوم و کاخ ریاست جمهوری و تلویزیون را به کنترل خود درآورند که نیروهای ارتش از کنترل کامل این مناطق خبر دادند. اما در حالی که عبدالفتاح برهان به صورت تلویحی گفته بود که احتمالا حمید تی پس از ناکامی اولیه از فتح مراکز استراتژیک از خاطوم خارج شده، انتشار ویدئویی در شبکه های اجتماعی در روز یکشنبه «حمید تی» را برای اولین بار با صوت و تصویر در حال تردد با خودروی نظامی ظاهرا در مجاورت کاخ ریاست جمهوری نشان می‌دهد که البته زمان دقیق این فیلم مشخص نیست.

پیشتر حمیدتی در پاسخ به عبدالفتاح البرهان فرمانده ارتش سودان که گفته بود از مکان دقلو و عناصرش اطلاعی ندارد، تاکید کرده بود که او و نیروهای واکنش سریع در خارطوم هستند.

تخلیه سفارتخانه‌ها از سودان

با تداوم ناامنی در پایتخت بیشتر کشورها در حال فراخواندن سفرا و دیپلمات‌ها و شهروندان عادی خود از سودان هستند که نشاندهنده نگرانی از تشدید درگیری‌ها در روزها و هفته‌های آینده می‌باشد. پس از آنکه مصر اعلام کرد که یک کارمند سفارت این کشور در سودان زخمی شده، آمریکا با استفاده از ۶ فروند هواپیمای ترابری نظامی و بالگرد تهاجمی، ۷۰ کارمند سفارتخانه این کشور در سودان را تخلیه کرد. شبکه «سی‌بی‌اس» خبر داد که در این عملیات فقط شامل کارمندان سفارت آمریکا بود و دیگر شهروندان این کشور در سودان را پوشش نداد. این در حالی است که روز گذشته و همزمان با تداوم درگیری‌های نیروهای نظامی سودان در بخش‌های مختلفی از این کشور، واشنگتن اعلام کرد که یک شهروند آمریکایی در این درگیری‌ها کشته شده است.

وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد: تصمیم به بازگردانیدن اتباعمان از مناطق درگیر در سودان از طریق کشور ثالث به ترکیه گرفتیم. این انتقال زمینی و از طریق کشور ثالث خواهد بود.

سفارت هلند هم امروز یکشنبه بیان کرد: روند تخلیه اتباع و کارکنان سفارتمان به منطقه امن شروع شده است.

وزارت خارجه استرالیا هم اعلام کرد: اوضاع امنیتی در سودان بی ثبات است و درگیری شدید و ادامه دار است و از اتباع خود می‌خواهیم که در مکان امن به سر برند.

وزارت خارجه فرانسه هم اعلام کرد: امیدواریم که روند تخلیه اتباع و دیپلماتهای‌مان را نزدیکترین زمان ممکن به پایان برسد و امروز سفارتمان را در خارطوم می‌بندیم.

سفیر روسیه در سودان هم گفت: در حال حاضر امکان خروج هوایی با توجه به ادامه درگیری در فرودگاه خارطوم نیست.

دفتر نخست وزیری پاکستان نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «شهباز شریف» نخست وزیر این کشور نگرانی امنیت اتباع پاکستانی در سودان است و برای نجات افراد گرفتار دستور تماس با کشورهای دوست از جمله سازمان ملل را داده است. حدود یکهزار و ۵۰۰ تبعه پاکستانی در سودان حضور دارند.

روزنامه انگلیسی تایمز در مطلبی با عنوان «سرگردانی انگلیسی‌ها در سودان» آورده است: انگلیسی ها دولت خود را متهم به کوتاهی درباره سرنوشت آنها می کنند.

در این مطلب آمده است: با وجود اینکه دولت انگلیس به دنبال برقراری پل هوایی نظامی برای خارج کردن ده‌ها دیپلمات خود و خانواده های آنها از سفارت و پایتخت سودان خارطوم است اما اقدامی برای خروج صدها انگلیسی در سودان به عمل نیاورده است.

پیشتر عربستان سعودی و عراق نیز از تلاش برای خروج شهروندانشان از سودان خبر داده بودند.

هشدار درباره فاجعه انسانی

از طرف دیگر با تشدید درگیری ها در سودان وضعیت جنگی موجب بدتر شدن وضعیت زندگی روزمره شهروندانی که مجبور به ماندن در خانه شده اند، شده است. سازمان های مدافع حقوق بشر پیوسته درباره اوضاع غیر نظامیان هشدار می دهند؛ صلیب سرخ بین المللی درباره پایان ذخایر آب و غذای غیر نظامیانی که به خاطر جنگ داخلی بین ارتش و نیروهای واکنش سریع، در خانه های خود گیر افتاده اند هشدار داده است.

اکنون اینترنت در بیشتر مناطق کشور قطع شده است. سازمان نت‌بلاکس اعلام کرد: داده‌های این شرکت اکنون از قطع تقریبا کامل اتصال به اینترنت در سودان حکایت دارد و اتصال ملی به اینترنت در مقایسه با وضعیت عادی تنها به ۲ درصد کاهش یافته است.

همچنین به گفته منتصر محمد عثمان سخنگوی رسمی وزارت بهداشت سودان قطع برق و نبود سوخت مانع امدادرسانی به مجروحان می‌شود.

سازمان غیردولتی "گروه بحران های بین الملل" هم هشدار داده است که میلیون ها غیر نظامی در محاصره قرار گرفته اند و مواد غذایی اساسی شان به سرعت در حال پایان است. این سازمان درباره احتمال تبدیل شدن این منازعه به یک جنگ واقعی دائمی در سراسر سودان و سرایت آن به کشورهای همسایه، هشدار داده است.

جمعیت هلال احمر سودان هم از حمله عناصر مسلح ناشناس به انبار‌های این جمعیت و سرقت ۸ دستگاه خودرو و کامیون خبر داده است.

خبرگزاری رویترز هم به نقل از "پیر اونورا"، مدیر برنامه جهانی غذا در چاد گفت که این سازمان پیش بینی کرده است که موج جدید مهاجرت پناهجویان سودانی در راه است.

وانورا بر آمادگی این سازمان برای پذیرش هزار پناهجوی جدید تأکید کرده و خواستار تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز در مناطق صحرایی خشک و بی آب و علفی که پناهجویان سودانی در آنجا جمع خواهند شد، شده است.

تا کنون ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر سودانی به خاطر جنگ داخلی در این کشور، به چاد گریخته اند که به گفته کمیسریای عالی پناجویان سازمان ملل، اغلب زن و کودک و از روستا‌های مرزی سودان هستند.

کارشناسان پیش بینی کرده اند که با اعلام اولین مرحله از آتش بس، شاهد مهاجرت میلیون‌ها غیر نظامی از سودان باشیم.

در همین راستا وزارت بهداشت سودان اعلام کرد که برخی عناصر نیرو‌های واکنش سریع به سه بیمارستان در خارطوم حمله کرده اند و ۳۰ بیمارستان نیز به خاطر درگیری‌های مسلح بین ارتش و نیرو‌های واکنش سریع تعطیل شده اند.

 تحولات امنیتی و نظامی اخیر حتی امید‌ها برای کاهش نرخ تورم در ماه‌های آینده را کمرنگ کرده است. بر اساس گزارش الجزیره نرخ تورم سالانه در ماه فوریه گذشته به ۶۳.۳ درصد رسید، اما براساس برآورد‌های وزارت دارایی سودان، تورم در ماه گذشته به ۸۳ درصد رسید که افزایش ۲۰ درصدی را نشان می‌دهد.

سودان یکی از فقیرترین کشور‌های جهان محسوب می‌شود، این کشور اگرچه سومین تولید کننده طلا در آفریقا است، اما ۸۰ درصد تولید آن مربوط به بخش خصوصی است که نوبت بیش از ۷۰ درصد آن را به خارج از کشور قاچاق می‌کند؛ لذا با توجه به وخامت اوضاع نظامی و امنیتی و اقتصادی و معیشتی،  گروه بین المللی بحران هشدار داده است که شرایط کنونی ممکن است به جنگ داخلی تبدیل شود مگر اینکه درگیری‌های شدید متوقف شود. موضوعی که موجب شده تا بزرگترین بازنده درگیری‌های اخیر مردم سودان باشند.