یادداشت روزنامه‌های شنبه ۱۳ اسفندماه

سیدعبدالله متولیان

بسیاری از کشور‌ها جوانان را سرمایه اصلی کشور دانسته و برای استفاده حداکثری از ظرفیت جوانان در اداره کشور وزارت‌خانه و یا سازمان مستقل تشکیل داده و روزی را هم به نام جوان نامگذاری کرده‌اند. و، اما در ایران اسلامی و انقلابی با الگوگیری از نقش جوانان در حماسه حسینی، بامسما‌ترین روز سال، ۱۱ شعبان سال‌روز ولادت حضرت علی اکبر علیه السلام به‌عنوان روز جوان و الگوی جوان تراز انقلاب نامگذاری شده است. 

اگر سنین بین ۱۵ تا ۲۵ سال را هرم سنی جوانی فرض کنیم می‌توان گفت در حال حاضر کشور ایران در اوج قله جوانی به سر می‌برد و ۳۵درصد جمعیت کشور (حدود یک سوم) را جوانان تشکیل می‌دهند، ولی نکته هشدارگونه اینکه جمعیت کشور با سرعت بالا در حال پیر شدن است و ارکان نظام و قوای کشور و تمامی دستگاه‌ها و نهاد‌ها مکلفند در کنار رفع موانع ازدواج و اشتغال جوانان و تشویق به فرزند آوری، راه‌های استفاده مطلوب و حداکثری از جمعیت جوان کشور را در دستور کار خود قرار دهند. اما امروز از ظرفیت جوانان برای اداره کشور به نحو مطلوب استفاده نمی‌شود، حتی ساختار و سازمانی که به نام جوانان ایجاد شده نیز در سایه نقش ورزش محو شده است و از نقش راهبردی و ستادی (برآورد، برنامه ریزی، هدایت، نظارت و...) چندان اثری به چشم نمی‌خورد. 

جوانان از یک‌سو ژنراتور پرقدرت حرکت قطار انقلاب به سمت قله‌ها و اهداف انقلاب و رسیدن به تمدن نوین اسلامی و از دیگرسو لکوموتیوران قطار انقلاب هم هستند. تجربه نشان داده هر زمان و در هر کاری که به جوانان کشور اعتماد کردیم و به آنان میدان عمل داده شد (مانند نقش فوق‌العاده جوانان در دفاع مقدس)، شاهد تحول و پیشرفت و آثار معجزه آسای آن حضور بوده ایم. تجربه حضور جوانان در حماسه عظیم دفاع مقدس شاهدی محکم بر این مدعا است. بی تردید پیروزی در جنگ تحمیلی مرهون حضور حماسی و ایثار و رشادت هزاران جوان مؤمن، انقلابی و باانگیزه است. نگاهی به نقش پررنگ و مؤثر جوانان در عرصه جنگ تحمیلی و آمار شهدای جوان در دفاع مقدس ۸ ساله یادآور ایمان، شجاعت، انگیزه، توانایی و صفات متعالی آنان و بیانگر ظرفیت فوق‌العاده آنان در اداره کشور است. از مجموع بیش از ۲۰۰ هزار شهید دفاع مقدس، بیش از دو سوم آنان را جوانان بین ۱۳ سال تا ۲٤ ساله (۷۰۵۴ نفر زیر ۱۴ سال، ۶۵۵۷۵ نفر ۱۵ تا ۱۹ سال و ۹۰۱۰۶ نفر ۲۰ تا ۲۴ ساله) تشکیل می‌دهد. 

جوانان به دلیل شاخصه‌هایی مثل مؤمن و متعهد، دانا و کاردان، غیور، شجاع و دارای روحیه سلحشوری، خستگی ناپذیر، خلاق و دارای ابتکار، ظلم ستیز، پرانگیزه، مسئولیت پذیر، عاشق خدمت، عدالت‌خواه، دارای روحیه جهادی و انقلابی، داوطلب و فداکار، امیدوار و خوش بین به آینده، محقق و اندیشمند، دارای شور و پشتکار جوانی، دارای سرعت عمل و... و ویژگی‌هایی مانند تقوا، تحصیل علم، بصیرت داشتن، نقش آفرینی در عرصه‌های مورد نیاز، ورزش کردن و اهل ورزش بودن که دارند، در همه هفت موضوعی که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم مطرح کردند مشتمل بر «علم و پژوهش»، «معنویت و اخلاق»،  «اقتصاد»،  «عدالت و مبارزه با فساد»،  «استقلال و آزادی و عزت ملی»، «روابط خارجی و مرزبندی با دشمن» و «سبک زندگی»، می‌توانند همان‌گونه که در جنگ تحمیلی ستون اصلی خیمه‌های جنگ بودند، در گام دوم انقلاب نیز ستون اصلی خیمه فرایند مهندسی نظام اسلامی و حکومت جهانی مهدوی باشند. جوانان مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین سرمایه کشور هستند که در صورت حضور تأثیرگذار در عرصه‌های نظام مدیریتی کشور شاهد پیشرفت و تحول شگرف در تمام عرصه‌ها خواهیم بود. در واقع بخش اعظم بار گام دوم انقلاب در هر سه حوزه خودسازی، جامعه پردازی و تمدن‌سازی بر دوش جوانان است. هم‌اینک جمهوری اسلامی در بهره مندی از ظرفیت جوانان با ۳ چالش جدی مواجه است: ۱- به دلیل برنامه ریزی‌های غلط جمعیتی میل به ازدواج از یک طرف و میل به فرزندآوری از طرف دیگر، جمعیت جوان کشور رو به پیری می‌رود و بزرگ‌ترین سرمایه انسانی نظام مانند کوه یخی رفته رفته رو به آب شدن است و جمعیت مسن، محافظه کار و عافیت طلب و... شده و خود را درگیر مشکلات اجتماعی کرده و مانند جوانان پا به میدان خدمت نمی‌گذارد. 

۲- چهار سال از صدور بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب گذشته و فرصت جوانی بیانیه نیز همانند جوانان از دست رفته و به پیری و بلکه به فراموشی سپرده می‌شود، در حالی‌که قرار نبود این بیانیه فوق‌العاده مهم، صرفاً بیانیه‌ای تشریفاتی به مناسبت چله انقلاب اسلامی باشد، بلکه قرار بوده و هست که از برآورد صحیح چهار نکته مهم «عظمت حادثه انقلاب»، «عظمت راه طی‌شده و کارکرد انقلاب تا امروز»، «عظمت چشم‌اندازی است که باید به آن برسیم» و «عظمت نقش نیروی جوان متعهّد» مسیر تمدن نوین و بزرگ اسلامی هموار و برای راه طی نشده برنامه ریزی شود. 

۳- امروز جوانان به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه کشور به دلایل متعدد: تحریم و فشار خارجی و ناکامی‌ها و سوءمدیریت سه دهه گذشته در داخل با انبوهی از مشکلات (اشتغال، ازدواج، مسکن و...) روبه‌رو بوده و دشمن با برنامه ریزی برای تأثیرگذاری بر روحیه و انگیزه جوان ایرانی تلاس می‌کند. 

نتیجه اینکه مسئولان جمهوری اسلامی باید مانند دوران جنگ تحمیلی اولویت را به استفاده از همین نیروی عظیم جوانی برای تبدیل تهدید‌ها به فرصت، غلبه بر مشکلات موجود، طرح ریزی برای تحقق بیانیه گام دوم قرار بدهند که هر گونه تعلل و کوتاهی در این راه مسیر را برای تحقق اهداف شیطانی دشمن هموار ساخته و موجب از دست رفتن فرصت‌های ناب جوانی می‌گردد.

جنگ مناره‌ها و مسئولان ما! 

محمود نقدی‌پور

در شرایطی که میهن عزیزمان وارد یک جنگ ترکیبی( آمیخته‌ای از جنگ سیاسی، جنگ کلاسیک، جنگ نامنظم، جنگ مجازی، خبررسانی جعلی و شایعه پراکنی، فشار دیپلماتیک، جنگ دادگاهی، یورش فرهنگی، ایجاد تضاد دینی و...) گسترده قرار دارد، موضع برخی از متولیان امر با اقداماتی که نشان از ناآگاهی از نتایج و تبعات اظهاراتشان است یا بی تفاوت به پیرامون خود هستند، نگرانی های زیادی را ایجاد کرده است و حکایتی تاریخی را تداعی می کند که برای اهل نظر خالی از لطف نیست. تقریباً 700 سال پیش در اصفهان مسجدی می‌ساختند. کار تمام شده بود و کارگران در حال انجام خرده کاری‌های پایانی بودند.

پیرزنی از آن جا رد می شد، ناگهان پیرزن ایستاد و گفت به نظرم مناره مسجد کج است! کارگران خندیدند، ولی معمار با صدای بلند فریاد زد ساکت! چوب بیاورید، کارگر بیاورید، چوب را به مناره تکیه دهید، حالا همه با هم، فشار دهید، فشااااااااااار! و مرتب از پیرزن می‌پرسید مادر درست شد؟ بعد از چند دقیقه پیرزن گفت درست شد و دعاکنان دور شد.  کارگران گفتند مگر می‌شود مناره را با فشار صاف کرد؟معمار گفت: نه! اما می‌توان جلوی شایعه را گرفت! اگر پیرزن می‌رفت و به اشتباه به مردم می گفت مناره کج است و شایعه کج بودن مناره گسترش می یافت، دیگر هرگز نمی شد مناره را در نظر مردم صاف کرد! ولی من الان با یک چوب و کمی فشار، مناره را برای همیشه صاف کردم! تاریخ ایران و تشیع حادثه های تلخی را در حافظه خود دارد؛ حوادثی با چاشنی شایعه، اخبار و روایت های غیر موثق و ناامید کننده که جنگ ترکیبی برای اهل مطالعه و دقت در تاریخ را به معنای واقعی تداعی کرده است.  

فضایی که می طلبد نه تنها مدیران ما باید جنگ روایت ها و شایعه ها را جدی بگیرند، بلکه جا‌دارد  تمام ملت عزیز ایران درباره این هجمه ترکیبی و جنگ روایت ها هوشیار و مواظب باشند که در این جنگ رسانه ای و مجازی، فریب خبررسانی های جعلی و شایعه پراکنی ها را نخورند و به موقع وارد عمل شوند.  در این میان، نقش مدیران و مسئولان و دستگاه های عریض و طویل دولتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این که در زمان مناسب و با عقلانیت، تدبیر و دقت در برابر هجمه تبلیغاتی عظیم و کم سابقه دشمن آمادگی داشته باشند و منفعل عمل نکنند.  آن چه  بدیهی است ماجرای مسمومیت دانش آموزان یک مسئله عینی بوده که افکار عمومی را نگران کرده است تا جایی که حتی مراجع عظام تقلید هم به مسئله ورود کرده اند و خواستار مشخص شدن کم و کیف ماجرا هستند.

دستور شخص رئیس جمهور به وزیر کشور و دستگاه های مسئول و همچنین دستور دادستان کل کشور نشان از ورود دستگاه های مسئول برای برخورد با این مسئله است،  اما این که درخصوص مسمومیت مشکوک دانش آموزان در سراسر کشور و متعاقب آن هجمه تبلیغاتی و فضاسازی رسانه ای رسانه های معاند، اظهارات و موضع گیری های متناقضی از سوی برخی مسئولان و رسانه های کشور منعکس می شود، غیرقابل قبول است.  این که به رغم همه جوسازی ها و دروغ پراکنی رسانه ای دشمن، هنوز برخی مسئولان و دستگاه ها نمی دانند چگونه باید در برابر شایعات و فضاسازی ها رفتار کنند نیز تاسف بار و نگران کننده است.  این که سرعت عمل و دقت نظر در رفع شبهات و پاسخ به شایعات وجود ندارد و آشفتگی در مواجهه با جنگ تبلیغاتی دشمن وجود دارد، آسیب زاست. 

این که باور کنیم مرجعیت رسانه ای چقدر می تواند در چنین مواقعی در مواجهه با  موج  شایعات و خبرهای غیر موثق و حتی هدفمند دشمن خارجی موثر باشد. باور کنیم که برای داشتن مرجعیت رسانه ای، باید نگاه جدید به رسانه و کارکردها و جایگاه آن در جامعه داشت. رسانه مستقل و پرسشگر که اعتماد افکار عمومی را پشت سر خود دارد، فرصت است و درست در همین مواقع می تواند به عنوان ابزار مهمی برای خنثی کردن موج شایعه سازی هدفمند، موثر واقع شود و باور کنیم تا زمانی که به این باور نرسیم مدام باید برای مقابله با هر بحران ساختگی توان و نیروی مضاعفی را خرج کنیم و تازه مطمئن هم نباشیم که تا چه حد آن را مهار کرده ایم. در نهایت این که نباید به راحتی اجازه دهیم مناره جامعه ما با اخبار جعلی و شایعات کج شود و باید با تبیین و اقدام به موقع، مناره هایی را که در حال کج شدن هستند در نزد افکار عمومی صاف کنیم!