پیام اکو از تهران: نه تحریم، نه انزوا

 یک ماه پس از آن که کشورهای غربی عضو شورای امنیت ادعای یک‌طرفه بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به بهانه پایان قطعنامه 2231 را اعلام کردند، تهران با میزبانی از نشست وزرای سازمان اکو علیه تلاش غربی‌ها برای منزوی کردن ایرنن عرض‌اندام کرد.

این رویداد بسیار مهم پس از ۱۵ سال و در راستای سیاست جمهوری اسلامی ایران در اولویت تعامل با کشورهای همسایه برگزار می‌شود. برگزاری این نشست بویژه همزمان با افزایش فشارهای غرب و آمریکا علیه ایران حکایت از آن دارد که حداقل تا به امروز تحریم‌های بین المللی و سازمان ملل علیه ایران نتوانسته آن طور که مورد  انتظار مقامات غربی بوده است، انتظارات را برای انزوای ایران برآورده کند.

ایران ۱۶ استان مرزی و ۱۵ کشور همسایه دارد و از جنوب و شمال هم به دریا و هم به آب‌های آزاد اقیانوسی راه دارد. این موقعیت جغرافیایی ایران، ظرفیت بسیار بزرگی برای همکاری‌های بین‌المللی و توافقات دوجانبه با کشورهای همسایه این کشور است و تهران با توجه به همین موقعیت ارزشمند تا کنون در چند نوبت میزبان نشست‌ها و اجلاس سران اکو بوده است و در حال حاضر نیز نشست وزیران اکو در چارچوب نقش روبه گسترش ایران در معادلات بین‌المللی برگزار خواهد شد.

ظرفیت‌های اکو برای تهران

سازمان اکو یکی از ظرفیت‌هایی است که ایران قصد استفاده از آن را دارد و سیاست تعامل ایران با همسایگان در چارچوب سازمان اکو برای ایران قابل توسعه است.

کارشناسان معتقدند با وجود آن که هنوز برنامه لغو تعرفه‌ها و تجارت آزاد میان کشورهای اکو اتفاق نیفتاده، اما هدف‌گذاری در این زمینه میان اعضای اکو می‌تواند به نتایجی دست یابد.

همچنین مبارزه با تروریسم و جرایم سازمان یافته، اتباع خارجی و جرایم مواد مخدر دیگر موضوعاتی است که ایران با همکاری اعضای اکو می‌تواند آن‌ها را دنبال کند.

گزارش وزارت کشور ایران نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی در حوزه مبارزه با مواد مخدر موفق بوده است و در این حوزه هزاران جانباز و شهید تقدیم کرده است. «علی زینی‌وند»، سخنگوی وزارت کشور ایران هم درباره همکاری با اکو در حوزه اتباع خارجی گفته است: ایران به تنهایی دارد هزینه مقابله با اتباع بیگانه را می‌پردازد، ایران سیل هزینه‌های اتباع بیگانه را تقبل کرده و کمک‌های سازمان ملل در قیاس با این هزینه‌ها قطره است. ممکن بود سیلی از این پناهندگان به سمت اروپا بروند و ما این‌ها را میزبانی کردیم اما در مقابل اروپایی‌ها ما را تحریم کردند.

دبیرکل اکو نیز درباره ظرفیت‌های این سازمان گفته است که ایران، ترکیه و پاکستان همراه با سایر اعضا از جمعیت جوان برخوردارند و در فناوری به‌ویژه حوزه‌های نوینی مانند هوش مصنوعی ظرفیت بالایی برای جذب جوانان و شکوفایی استعدادهای آن‌ها را دارند و ما باید این فرصت را در نظر بگیریم و بیشترین بهره را از آن ببریم.

حجم تجارت در اکو

آمار رسمی اعلام شده از سوی اکو نشان می‌دهد که سازمان همکاری اقتصادی (اکو) با جمعیتی بیش از نیم میلیارد نفر و منابع عظیم انرژی و معدنی، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اقتصادی جهان را دارد، اما سهم آن از تجارت جهانی همچنان کمتر از 5 درصد و تجارت درون‌منطقه‌ای تنها حدود 8 درصد است؛ رقمی بسیار پایین‌تر از اتحادیه اروپا یا آسه‌آن.  بر اساس آمار سال‌های 2023 تا 2024، سهم تجارت منطقه اکو در تجارت جهانی حدود یک تریلیون و 16 میلیارد دلار بوده که معادل 4 تا 5 درصد تجارت جهانی است. از این میزان، تجارت درون‌منطقه‌ای تنها حدود 110 میلیارد دلار است؛ یعنی رقمی نزدیک به 8 تا 9 درصد کل تجارت کشورهای عضو.

 «اسد مجید خان»، دبیر کل اکو بر ضرورت بازنگری راهبردها، تدوین اهداف بلندمدت 2035، تسهیل تجارت، کاهش موانع گمرکی، استفاده از ظرفیت‌های فناوری و حتی طراحی واحد پول مشترک برای ارتقای همکاری‌های اقتصادی تأکید کرده و در گفتگو با تسنیم، از ابتکار ایران در احیای نشست‌های وزارتی پس از سال‌ها توقف قدردانی کرده و آینده سازمان را در گرو هم‌افزایی اعضا برای مقابله با چالش‌هایی چون تغییرات اقلیمی، بحران انرژی و ناهمگونی ساختارهای اقتصادی دانسته است.

پیام اکو در تهران: عدم انزوای ایران

بسیاری از کشورهای عضو اکو محصور در خشکی هستند. بنابراین، ایران، پاکستان و ترکیه که دسترسی به آب‌های آزاد دارند، نقشی کلیدی در کاهش هزینه و زمان حمل‌ونقل ایفا می‌کنند و در این میان ایران، حلقه واسط میان پاکستان و ترکیه نیز به شمار می‌رود.

در شرایطی که ایران با موجی از تحریم‌های همه جانبه غرب و فشار آمریکا روبروست، حضور ۱۰ کشور عضو اکو در نشست وزرای کشورهای عضو این سازمان به علاوه حضور وزرای کشور کشورهای همسایه در چهارمین نشست وزیران کشور اکو در تهران بسیار مهم و دارای پیام‌های امنیتی و سیاسی به غرب است. این نشست باردیگر نشان می‌دهد که ایران قابل تحریم نیست و غرب نمی‌تواند تهران را به بهانه‌های مختلف از جمله برنامه هسته‌ای و یا مسائل حقوق بشری به انزوا بکشاند.