میراث شهید بهشتی

پایگاه رهنما:

روز‌هایی که بر ما می‌گذرد، تداعی‌گر سالروز فاجعه هفتم تیر و شهادت آیت‌الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی است؛ در همین راستا این یادداشت را در دو سطح طرح بحث خواهیم کرد. در سطح اول روایت رویکرد و رفتار شهید و سطح دوم میراث شهید بهشتی است.

1. بهترین راوی برای تبیین و ارزیابی زیست شهید بهشتی، مقام معظم رهبری(مدظله العالی) است. ایشان با تاکید بر تلاشی معطوف به تربیت نیرو‌های کارآمد برای نظام اسلامی شهید فرمودند: «شهید آیت‌الله دکتر بهشتی را می‌توان در عداد چهره‌های شاخص دوران مبارزاتِ منتهی به انقلاب اسلامی دانست. با این همه شیوه مبارزاتی وی، با برخی سیاسیون تفاوتی شاخص داشت. به واقع او به نوعی فرهنگ‌سازی معتقد بود که نهایتاً بستر انقلاب را فراهم می‌کرد: «ایشان ناگهان در سال‌های ۳۸ و ۳۹ در قم به این فکر می‌افتند که اگر بخواهیم مبارزه سیاسی کنیم با چه هدفی باید باشد و به چه وسیله‌ای مبارزه صورت گیرد؟ باید توجه کرد که اصولاً روح کار‌های تحقیقاتی شهید بهشتی اینگونه بود. هدف تشکیل یک جامعه آرمانی و ایده‌آل بود، ولی آن جامعه را چه کسی می‌خواهد اداره کند و بگرداند. اینجا بود که شهید بهشتی متوجه نیاز یک نیروی انسانی کارآمد شد. اما اینکه با چه ابزار و هدایتی می‌خواهد حرکت کند، مسلم بود که با هدایت ایدئولوژی اسلامی و اینجا بود که متوجه افکار اصولی و بنیانی اسلامی شد. تحقیقات ایشان برای این بود که آن تفکر اصولی اسلامی بتواند مبارزه را از آغاز تا پیروزی هدایت و بعد از این پیروزی بنای نوین جامعه را پی‌ریزی کند.» همچنین رهبرمعظم انقلاب اسلامی پیرامون چگونگی اطلاع از شهادت ایشان فرمودند:«من اولین چیزی که به یاد دارم این است که در بیمارستان از آقای هاشمی پرسیدم آقای بهشتی اینجا نیامده؟ آقای هاشمی در جواب گفتند ایشان آمدند، ولی شما خواب بودید و رفتند. خیلی دلم می‌خواست آقای بهشتی پیش من بود. خیلی از دوستان به دیدن من آمدند، ولی آقای بهشتی نیامد. من پیش خودم گفتم حتماً خیلی کار دارند و نرسیده‌اند که بیایند، ولی دائم در انتظار بودم که ایشان بیایند. در آن حالت، روزنامه‌ها و رادیو را در دسترس من قرار نمی‌دادند، شب اول یا دوم بود و در همان حالی که بین خواب و بیداری بودم، یکی از اطبایی که بالای سرم بود، سرش را نزدیک گوش من آورد و گفت من باید حقیقتی را برای شما بگویم و آن این است که در دفتر حزب انفجار رخ داده! من اصلاً به هوش نبودم، یعنی در حال نیمه بیهوشی بودم، به همین دلیل نه نگران شدم و نه قضیه به طور کلی برایم قابل درک بود. تا اینکه بعد از مدتی اصرار کردم که روزنامه و رادیو برایم بیاورند...یک روز عصر آقای هاشمی و حاج احمدآقا پیش من آمدند و در کنار من نشستند و دکتری که معالج من بود وارد اتاق شد، به من گفت اگر شما اجازه می‌دهید درخواست شما برای روزنامه و رادیو را به آقایان بگویم. دکتر معالج قضیه درخواست من را به آن‌ها گفت. آقای هاشمی به من گفتند چه اصراری برای خواندن روزنامه داری؟ گفتم من از هیچ جا خبر ندارم و تنها مانده‌ام. گفت حالا خیال می‌کنی که بیرون خبر‌های خوشی هست و تو اینجا ناراحتی؟... بعد مقداری از وقایع ۳۰ خرداد و جریانات بعد از آن و کشتار‌هایی که منافقین به راه انداخته بودند، گفت. آقای هاشمی در میان صحبت‌هایش گفت شما از انفجار حزب، مطلع شدید؟ من یکباره صحبت‌های آن پزشک به یادم آمد. گفتم حزب منفجر شده؟ چه اتفاقی افتاده؟ گفتند بعضی از دوستان زخمی شدند و بعضی هم به شهادت رسیدند! فوراً نگران شدم و پرسیدم آقای بهشتی چی؟ گفتند آقای بهشتی هم مجروح شده! با شنیدن این حرف، گریه‌ام گرفت. پرسیدم جراحتشان در چه حدی است؟ مثل من هستند یا بهتر یا بدتر از من؟ می‌خواستم حدود جراحتشان را بدانم. گفتند جراحتشان در حدود شماست! من خیلی نگران شدم. بعد از این صحبت‌ها، آقای هاشمی و حاج احمدآقا خداحافظی کردند و رفتند. وقتی آن‌ها رفتند، من احتمال دادم که آقای هاشمی چیزی را از من پنهان کرده است! یکی از اطرافیان را صدا کردم و به اصطلاح یکدستی زدم و راجع به حال آقای بهشتی جویا شدم. او گفت در همان لحظات اولیه انفجار حزب آقای بهشتی به شهادت رسیده است! با شنیدن این حرف، فوق‌العاده ناراحت شدم.»
2. حال پس از گذشت چند دهه از این رخداد، میراث شهید بهشتی در اختیار حجت الاسلام و المسلمین اژه‌ای قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی در سال گذشته، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه­ای را به ریاست قوه قضائیه منصوب کردند. حضرت آیت الله خامنه­ای(مدظله العالی) در متن حکم ایشان ماموریت شش گانه­ای را برای قوه قضائیه ترسیم کردند؛ رهبر معظم انقلاب در این حکم با تأکید بر اهتمام جدی به مأموریت های دستگاه قضا در قانون اساسی و همچنین ادامه رویکرد تحولی و اجرای سند تحول موجود، «گسترش فناوری های نوین در دستگاه قضایی»، «گماردن نیروهای کارآمد و جهادی در مسئولیت ها»، «ارج نهادن به خدمات قضات پاکدامن و در عین حال برخورد قاطع با تخلفات» و «ارتباط با متن مردم» را از جمله انتظارات خود از رئیس جدید قوه قضائیه بیان کردند. با گذشت حدود یک سال از ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای بر قوه قضائیه شاهد تحول مطلوب در عدلیه جمهوری اسلامی ایران هستیم.

«سرکشی‌ها و بازدید‌های مستمر مقامات قضایی از زندان‌های سراسر کشور»، «ایجاد شرایط و بستر اصلاح، تربیت و بازاجتماعی شدن زندانیان»، «اشتغال زندانیان»، «حبس‌زدایی»، «اعمال تأسیسات ارفاقی»، «اعطای مرخصی‌های مناسبتی و ویژه» و «ایجاد ترتیبات فنی و قضایی برای استفاده از پابند الکترونیک در قبال محکومان واجد شرایط قانونی» از جمله رویکرد‌های تحولی در مقوله زندان و زندانیان است که مورد تاکید جدی رئیس قوه قضاییه است. اشتغالزایی بیش از ۵۰ درصدی برای زندانیان، حمایت مادی و معنوی از خانواده‌های آن‌ها با راه‌اندازی سامانه‌هایی نظیر «حمایت»، آزادسازی گسترده زندانیان در قالب عفو‌های مناسبتی، اجرای طرح پایش و غربالگری زندانیان در زندان‌های کشور، اعطای مرخصی‌های چندباره در راستای حفظ سلامت زندانیان در دوران کرونا، تشدید مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی از زندانیان برای مصون ماندن آن‌ها از کرونا، انجام ده‌ها اقدام پیشگیرانه ضدکرونایی در زندان‌های سراسر کشور، سرکشی مستمر مسئولان قضایی و قضات به زندان‌ها و … اهمّ اقدامات تحولی صورت گرفته در حوزه نظام زندانبانی کشور است که این اقدامات تحول‌آفرین در دوره تحول و تعالی با قوت بیشتری استمرار یافته است. از سوی دیگر لزوم توجه به آموزش و تأمین نیاز‌های رفاهی کارکنان زندان؛ تاکید به قضات و دادسرا‌های سراسر کشور درخصوص پرهیز از صدور قرار بازداشت موقت تا حد امکان؛ استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس در راستای کاهش جمعیت کیفری؛ جلوگیری از صدور آرای خلاف شرع و قانون به‌صورت ریشه‌ای؛ جداسازی محل نگهداری افراد بازداشت موقت از زندانیان؛ ضرورت نگهداری زندانیان دسته‌بندی و تفکیک‌شده؛ حل مشکل کمبود قاضی ناظر در زندان‌ها از جمله مهم‌ترین تاکیدات و دستورات حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای است.