حقيقت زندگي را با مجاز تلخ نکنيم

فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مانند هر پدیده نوظهور دیگری پیامد‌های مثبت و منفی متعددی به دنبال دارد که باید با هوشمندی و آگاهی کامل برای استفاده از جنبه‌های مثبت و کاهش جنبه‌های منفی آن تلاش کرد. یکی از این جنبه‌های مثبت و منفی مربوط به قابلیت ارتباطی شبکه‌های اجتماعی است. نیاز‌های ارتباطی افراد با استفاده از این شبکه‌ها به نحو مطلوبی کاهش پیدا کرده است. افراد از دورترین مناطق با صرف کمترین هزینه و زمانی حداقلی به یکدیگر دسترسی دارند و به راحتی از احوال یکدیگر باخبر هستند. پیدایش این فضای ارتباطی و گسترش تعاملات و تبادل نظرها، شکلی جدید از ارتباطات را رقم زده است. افراد با ورود به فضای مجازی شروع به خلق یک هویت مجازی برای خود کردند و با این هویت مجازی با افرادی جدید که تا به حال شناختی از آن‌ها نداشتند ارتباط دارند. صفحات شخصی یکدیگر را دنبال می‌کنند. آلبوم تصاویر شخصی و خانوادگی یکدیگر را رصد می‌کنند. با نظرات و تفکرات مجازی یکدیگر آشنا می‌شوند؛ هر چند که ممکن است این تفکرات که در فضای مجازی منتشر می‌شود با نظرات حقیقی فرد متفاوت باشد. پست‌های یکدیگر را لایک می‌کنند و برای غم‌ها و شادی‌های هم اظهار تاسف و یا خوشحالی می‌کنند. گاهی در گروه‌های اجتماعی ساعت‌ها با این دوستان مجازی گفتگو می‌کنند و حتی بدون توجه به آزرده خاطر شدن خانواده و اطرافیان در هر ساعت از شبانه‌روز خود را با دوستان مجازی مشغول می‌کنند. نحوه آشنایی در فضای مجازی تعجب‌آور است. افراد حاضر می‌شوند در طول روز با فردی کاملا غریبه که حتی یک بار هم او را ندیده‌اند و هیچ اطلاعی از گذشته و شخصیت واقعی او ندارند وارد گفتگو شوند و خصوصی‌ترین اطلاعاتشان را با آن‌ها در میان بگذارند. گاهی این ارتباطات مجازی در خارج از چارچوب‌های اجتماعی تعریف شده قرار می‌گیرند و زندگی شخصی فرد را متاثر می‌سازند. ارتباط با جنس مخالف، در وضعیت‌های واقعی، نیازمند سطح مطلوبی از خودپنداره مثبت، عزت نفس بالا، جرأت‌ورزی و اعتماد به نفس است. کسانی که در این زمینه‌های شخصیتی و روان‌شناختی مشکل و کاستی دارند، معمولاً از ورود به روابط واقعی می‌ترسند و خود را شایسته و لایق دوست‌داشته‌شدن نمی‌بینند. چنین افرادی معمولاً خود را جذاب و دوست‌داشتنی و مرغوب تصور نمی‌کنند و به همین سبب از وارد شدن در ارتباط‌های واقعی می‌پرهیزند. این گروه از افراد، غالباً در مواجهه با جنس مخالف، دست‌پاچه شده و دچار ترس، اضطراب، خودکم‌بینی و تردید می‌شوند. علائم بدنی این افراد را می‌توان در افزایش ضربان قلب، سرخ‌شدن صورت، اختلال در حس بینایی، لکنت زبان، لرزش دست و پا و... مشاهده کرد. مختصات فضای مجازی موجب سوق‌یافتن آن‌ها به سوی آن می‌شود و آن را فضایی مطمئن و قابل اعتماد برای ارتباط با جنس مخالف ارزیابی می‌کنند. زیرا ارتباط‌های مجازی، نیازمند آمادگی‌های شخصیتی و جذابیت‌های جسمی و جاذبه‌های اجتماعی نیست؛ مضاف بر اینکه افراد می‌توانند هویت واقعی خود را پنهان کرده و خود را بسیار بهتر و جذاب‌تر از آنچه هستند، نمایش دهند.
تهدید ازدواج
افراد مجرد با درگیر شدن در این ارتباطات و آشنایی با جنس مخالف تمایل کمتری به ازدواج پیدا می‌کنند. دختران و پسران به این فکر هستند که چطور خود را در جامعه مجازی نمایش دهند تا مورد توجه بیشتری قرار بگیرند. دوستی‌های مجازی فرصت آشنایی با افراد متنوعی را در اختیار قرار می‌دهد این ارتباطات بی‌حد و مرز به تدریج جوانان را درگیر اعتیاد مجازی می‌کند و انزوای اجتماعی را به همراه دارد. آن‌ها ترجیح می‌دهند اوقات فراغت خود را به جای خانواده و خویشاوندان با دوستان مجازی خود سپری کنند. فضای مجازی باعث تشکیل خانواده‌های دروغین برای فرد مجرد می‌شود؛ همسر دروغین انتخاب می‌کند و به‌ظاهر نیاز‌های عاطفی خود را حل می‌کند و بعضا با ورود به سایت‌های مستهجن سعی در برطرف کردن نیاز جنسی خود دارند.
تعهد و تاهل در معرض خطر!
ارتباطات مجازی برای متأهل‌ها شرایطی متفاوت ایجاد کرده که همانند مجرد‌ها رفتار می‌کنند و دیگر احساس مسئولیت در قبال خانواده نمی‌کنند. ادامه این رفتار باعث ایجاد دوستی‌های نابه‌جا و غیراخلاقی می‌شود که در نهایت منجر به طلاق عاطفی در خانواده‌ها و زوال اخلاق در جامعه می‌شود. طلاق عاطفی به این معنی است که دو نفر در زیر یک سقف با یکدیگر زندگی می‌کنند، اما ارتباط عاطفی زوجین به‌مرور زمان به حداقل می‌رسد و پس از اینکه روابط عاطفی آن‌ها کاهش یافت امکان طلاق حقیقی وجود دارد؛ طلاق عاطفی زمانی شکل می‌گیرد که توقعات و نیاز‌های افراد با استعمال شبکه‌های مجازی افزایش پیدا کند و به‌جای اینکه فرد عواطف و محبت را از همسر خود بگیرد، از طریق فضای مجازی دریافت می‌کند که زمینه را برای طلاق عاطفی فراهم می‌کند و یکدیگر را برای مدتی تحمل می‌کنند و پس از زمانی نهایتاً باعث طلاق توافقی می‌شود. در کنار همه مزایایی که شبکه-های اجتماعی فراهم کرده است باید در نظر بگیریم که فضای مجازی به دلیل تسهیل ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه، زمینه رفتار‌های غیر اخلاقی را فراهم ساخته و موجب سهولت خیانت در روابط زناشویی و ایجاد روابط نامشروع و همچنین سوء استفاده جنسی شده است. شاید هرگز تصور نمی‌کردیم که با ظهور شبکه‌های اجتماعی و درگیر شدن در فضای مجازی افراد روابط خانوادگی و دوستانه خود را فدای غریبه‌هایی در دنیای مجازی کنند که طبق الگوریتم‌های شبکه‌هایی اجتماعی همچون اینستاگرام و فیسبوک برای دوستی پیشنهاد می‌شوند.