نگذاریم امریکایی‌ها آب را گل‌آلود کنند!

۱۸ اردیبهشت سال جاری بود که دونالد ترامپ، رسماً کشورش را از توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ خارج کرد. او فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن، تحریم‌های هسته‌ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره‌ی زمانی برگردند. فردای آن روز وزارت خارجه‌ی امریکا بیانیه‌ای صادر کرد که در آن به طرف‌های تجاری ایران در زمینه‌های نفت و کشتیرانی، ۶ ماه فرصت داده شد تا با دریافت پول خود به همکاری با ایران خاتمه دهند. اما چرا شش ماه؟! اگر رئیس جمهور امریکا این توان را داشت که با یک امضاء ارتباط تجاری شرکت‌ها و کشور‌ها با ایران را قطع کند، چرا ضرب‌الاجل یک ماهه نداد؟ پاسخ این سوال شاید پس از نمایش اخیر سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، بیش از پیش نمایان شد. واقعیت این است که به طور کلی حتی اگر امریکا بتواند تحریم‌های مد نظرش را به طور کامل اعمال کند، تحریم هزینه دارد و کشور تحریم‌کننده باید هزینه‌های آن را بپردازد. این مسئله در مورد کشوری، چون ایران اهمیت دو چندان می‌یابد؛ چون ایران کشوری است با منابع غنی و بازاری گسترده.
به همین خاطر، امریکا بیش از آن‌که به اثر تحریم‌هایش دلخوش باشد، به «ترس از تحریم‌ها» امید دارد. امریکایی‌ها معتقدند با ایجاد بار روانی در ایران، می‌توانند بازار ایران را آشفته کنند و پس از گل‌آلود کردنِ آب اقتصاد ایران با قلابِ تحریم‌ها ماهیِ بهتری بگیرند. به همین خاطر از روز امضای تحریم‌های جدید توسط ترامپ، شش ماه فرصت می‌دهند. در این مدت از ابزار‌های رسانه‌ای خود برای ملتهب کردنِ فضای اقتصاد ایران استفاده می‌کنند، هر اتفاقی –مانند مشکل آب خوزستان- را پر رنگ و امنیتی جلوه می‌دهند و با ایجاد شوی براندازی توسط منافقین –که منفورترین اپوزیسیون نزد ایرانیان هستند- سعی دارند جوری القاء کنند که کشور در آستانه‌ی فروپاشی است. در چنین شرایطی مسئولین باید دقت کنند که مقابله با جوسازی‌های رسانه‌ای که هدف «ایجاد ترس از تحریم» را دنبال می‌کنند، خود مهم‌ترین گام در مقابله با تحریم‌هاست. در چهار ماه آینده، دولت باید با مردم حرف بزند؛ اما نه با زبان، بلکه با عمل. به طور مثال وقتی مردم ببینند که طرح آب‌رسانی سپاه پاسداران به خوزستان به سرانجام رسید، آلام مردم منطقه کاهش می‌یابد و روشن می‌شود که اولاً بحرانِ آب قابل مدیریت است و در ثانی ربطی به تحریم‌های امریکا ندارد! در این میان، اظهارنظر‌های نسنجیده که مشکل تغییرات اقلیمی و کم‌آبی را به اقدامات بیگانگان ربط می‌دهد، می‌تواند بر تشویش ذهنی مردم بیفزاید و دشمن را قوی‌تر از آن‌چه هست جلوه دهد؛ لذا این‌گونه اظهارنظر‌ها که می‌تواند بازی در پازل ایجاد «ترس از تحریم» امریکایی‌ها باشد، نباید مطرح گردد. علاوه بر این‌که در چهار ماهِ پیش رو مقابله با اقدامات روانی امریکایی‌ها باید در اولویت باشد، نباید از فرصت موجود در راستای اصلاح ساختار‌ها و سیاست‌های غلط اقتصادی غافل بود. با توجه به این‌که FATF نیز تعلیق ایران را تا مهر تعلیق کرده است تا ایران فرصت لازم برای تکمیل «برنامه‌ی اقدام» را داشته باشد، از این فرصتِ چند ماهه باید بهترین بهره را برد. در چند ماه گذشته دیدیدم که ایجاد بازار ثانوی ارزی چقد توانست به ایجاد رانت و فساد کمک کند؛ برخی با ارز ۴۲۰۰ تومانی کالا وارد کردند و به قیمت ارز ۸۰۰۰ تومانی فروختند. یک‌شبه سود کلان به جیب زدند، بعد مغازه‌ی خود را بستند و وسط بازار تجمع کردند و شعار علیه وضع موجود دادند! لذا به نظر می‌رسد اصلاح بازار ارز در این شرایط ضروری باشد. شاید دولت به جای ارز ۴۲۰۰ تومانی، نرخ ارز را بر اساس آن‌چه اقتضای بازار است آزاد کند و در عوض این یارانه را به دهک‌های پایین درآمدی بدهد در شرایط فعلی بهتر باشد؛ هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ بار روانی. البته از سوی دیگر، برای جلوگیری از تورم، نقدینگی باید مهار شود. برای این‌کار وضع مالیات به سود‌های ناشی از سوداگری در کنار سایر تدابیر، می‌تواند موثر باشد؛ دلیلی ندارد برخی با سرمایه‌های کلان وارد بازار سوداگریِ آلوده به رانت شوند و امنیت اقتصادی کشور را به خطر بیندازند و در عین حال قوانین مالیاتی نیز حفظ منافع بادآورده‌ی آن‌ها را تضمین کند. اقتصاد ایران طی چهار ماه آینده، به یک تحول نیاز دارد؛ تحولی که مردم نیز آن را ببینند و با تمام وجود حس کنند. رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) چندی پیش یکی از ویژگی‌های «تحول» را «تقریباً دفعی» بودن ذکر کردند و فرمودند: اگر به تدریج به سمت تحول برویم، این تحول نخواهد بود؛ چون مشکلات همیشه جلوتر از ما حرکت می‌کنند. فرصت چهار ماهه‌ی پیش رو از این جهت که مسئولین را مجبور به تلاش برای «تحولاتی تقریباً دفعی» می‌کند، می‌تواند مغتنم باشد به شرط آن‌که مسئولین بتوانند با مردم صادقانه حرف بزنند و اجازه ندهند در فضای سکوت خبری و عملی جمهوری اسلامی، استکبار بتواند فضای «ترس از تحریم» را حاکم کند و از آب گل‌آلود ماهی بگیرد.