لیبی قربانی منافع بازیگران خارجی

لیبی با گذشت ۹ سال از حملات ناتو، بار دیگر به میدان رویارویی قدرت‌های خارجی تبدیل‌شده و در آستانه چیزی شبیه به جنگ جهانی کوچک قرار گرفته است. دولت وفاق ملی لیبی که از حمایت قاطع ترکیه برخوردار است، برای بازپس‌گیری شهر سرت آماده می‌شود و ارتش ملی به فرماندهی خلیفه حفتر نیز از مصر خواسته برای مقابله با نیرو‌های ترکیه و طرابلس به کمکشان بیاید؛ اقدامی که مقامات قاهره از آن استقبال کرده و با پیوند زدن امنیت لیبی به امنیت مصر، آمادگی خود را برای مداخله نظامی اعلام کرده‌اند. در شرایطی که سازمان ملل از همه طرف‌های درگیر در لیبی خواسته به جنگ داخلی در این کشور پایان دهند، قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با مداخلات خود، آتش جنگ را شعله‌ور می‌کنند. به گزارش شبکه روسیا الیوم، احمد المسماری، سخنگوی نیرو‌های موسوم به ارتش ملی لیبی چهارشنبه گذشته ۲۴ تیرماه جاری تأکید کرد که طی ساعات آینده نبردی بزرگ در اطراف شهر‌های سرت و الجفره به وقوع خواهد پیوست. المسماری گفت: «نیرو‌های دولت وفاق و ترکیه تحرکات فراوانی در اطراف این دو منطقه دارند». وی تأکید کرد: «نبرد پیش رو صرفاً یک جنگ لیبیایی نبوده و طرف‌های عربی و خارجی در آن دخالت خواهند داشت، زیرا طرح ترکیه، صلح و امنیت در منطقه را تهدید می‌کند». هر چند این اتفاق تاکنون نیفتاده است، اما بسیاری از کارشناسان، لیبی را در آستانه یک جنگ جهانی کوچک می‌دانند. خالد المحجوب، رئیس بخش ارشاد معنوی ارتش ملی لیبی نیز در همین راستا اعلام کرد که مصر شریک حقیقی امنیت در لیبی است و جنگ برای این کشور پیامد‌هایی دارد، به همین دلیل حق مداخله نظامی در لیبی را دارد. وی گفت: «به دلیل ماهیت جغرافیایی دو منطقه سرت و الجفره، حمله به این مناطق نیازمند پوشش هوایی است و این موضوع باعث پیچیده شدن عملیات برای نیرو‌های ترکیه می‌شود». محمد قنونو، سخنگوی نیرو‌های نظامی دولت وفاق در پاسخ به تهدید‌های ارتش ملی لیبی گفت: «پاسخ آن چیزی است که می‌بینید نه آنچه می‌شنوید». وی بر عزم نیرو‌های دولت وفاق ملی برای آزادسازی شهر‌ها و گسترش سلطه دولت بر سراسر خاک لیبی تأکید کرد و گفت که وقت آن رسیده تا تولید نفت بار دیگر ازسر گرفته شود. به گزارش شبکه الجزیره، در همین راستا، یک منبع دولت وفاق ملی لیبی از عقب‌نشینی عناصر مسلح شرکت امنیتی واگنر از شهر سرت لیبی خبر داد. این منبع دولتی اعلام کرد عناصر مسلح شرکت روسی واگنر ۷۰ کیلومتر از شهر سرت به‌طرف بنادر منطقه هلال نفتی لیبی عقب‌نشینی کردند. از سوی دیگر، نیرو‌های خلیفه حفتر هم اعلام کردند که برای تأمین امنیت منطقه شرقی و مناطق مرزی با مصر تدابیری را اتخاذ کرده‌اند. طبق اعلام نیرو‌های حفتر، این نیرو‌ها اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای تأمین امنیت حریم هوایی منطقه مذکور و ایجاد منطقه امن هوایی الجفره ـ. سرت انجام دادند و سامانه‌های پدافندی «اس ۳۰۰» را در منطقه شرقی هم‌مرز با مصر مستقر کردند.
احتمال مداخله نظامی مصر
در آستانه شروع عملیات در شهر سرت، مصر نیز به دلیل هم‌جواری با مرز‌های لیبی خود را برای مداخله نظامی در این کشور شمال آفریقا آماده می‌کند. رئیس کمیته امنیت و دفاع پارلمان مصر، رزمایش دریایی و بزرگ اخیر کشورش را به منظور اعلام آمادگی برای مداخله نظامی در لیبی به منظور آنچه دفاع از امنیت ملی مصر خواند، اعلام کرد. به گزارش شبکه روسیا الیوم، سرلشکر کمال عامر گفت که این کشور پیام‌های مهمی را از طریق رزمایش دریایی اخیر خود با نام رزمایش سرنوشت‌ساز ۲۰۲۰ انتقال داده است. عامر گفت: «پیام رزمایش این است که امنیت ملی لیبی بخشی از امنیت ملی مصر است به‌خصوص که روابط میان دو کشور محکم و پیوسته است و حتی دو ملت از روابط خویشاوندی با یکدیگر برخوردارند». رئیس‌جمهور مصر هم با بالا گرفتن تنش‌ها نیرو‌های ارتش خود را به حال آماده‌باش درآورده و تأکید کرده که شهر سرت و پایگاه الجفره برای مصر هم خط قرمز است و امنیت ملی مصر هم متأثر از آن است. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، مصطفی بکری، نماینده پارلمان مصر هم به نیرو‌های دولت وفاق ملی لیبی درباره هرگونه حمله به شهر سرت با حمایت نیرو‌های ترکیه هشدار داد. وی اعلام کرد: «اگر ترکیه دست به اقدامی بزند، باید منتظر حضور ارتش لیبی در قلب طرابلس و مصراته باشد.» نیرو‌های دولت وفاق ملی هم‌زمان با آمادگی برای آغاز عملیات نظامی جهت بازپس‌گیری شهر سرت، به مقامات مصر درباره هرگونه مداخله نظامی هشدار دادند. این در حالی است که مجلس نمایندگان شرق لیبی (طبرق) که خلیفه حفتر نیز وابسته به آن است، خواستار مداخله نظامی مصر در لیبی شد. در همین راستا، مرکز رسانه‌ای عملیات «آتش‌فشان خشم» وابسته به دولت وفاق لیبی اعلام کرد که ورود کمک‌های نظامی از مصر به شهر طبرق واقع در شمال شرق این کشور را ره‌گیری کرده است. به گزارش روزنامه القدس‌العربی، پارلمان طرابلس دیروز در بیانیه‌ای درخواست پارلمان طبرق در شرق این کشور از ارتش مصر برای ورود به جنگ این کشور را مردود، بی‌توجهی به حاکمیت لیبی و خیانت بزرگ خواند.
ورود قدرت‌های خارجی مسئولیت‌ناپذیر
با تشدید تنش‌ها در لیبی، قدرت‌های خارجی نیز وارد عمل شده‌اند و در راستای تأمین منافع خود از یک طرف درگیری‌ها حمایت می‌کنند. ترکیه و قطر، با بیان اینکه خلیفه حفتر مشروعیت حکومت در لیبی را ندارد، از دولت وفاق ملی حمایت می‌کنند و ترکیه در ماه‌های اخیر برای جلوگیری از پیش روی‌های ارتش حفتر، علاوه بر ارسال تسلیحات، نیروی نظامی به لیبی اعزام کرده است. از طرف دیگر، عربستان سعودی، امارات و مصر که در سال‌های اخیر با ترکیه دچار اختلاف شده‌اند، با کمک‌های مالی و تسلیحاتی از ارتش حفتر حمایت می‌کنند. کشور‌های اروپایی هم علی‌الظاهر دولت وفاق ملی لیبی را مشروع می‌دانند، اما در عمل از خلیفه حفتر حمایت می‌کنند. در همین راستا، دولت فرانسه به مقامات آنکارا هشدار داده که دست از مداخلات در لیبی بردارد. آنه‌گرت کرمپ کارنبائور، وزیر دفاع آلمان هم در سخنانی با انتقاد از مداخلات خارجی در لیبی، گفت که موضع اتحادیه اروپا درباره لیبی ضعیف است. وی گفت که اتحادیه اروپا ابزار نظارت بر تحریم تسلیحاتی لیبی را در اختیار ندارد. در سال ۲۰۱۱ سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برای برکناری معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی حملات هوایی به این کشور انجام داد تا سلطه خود را در شمال آفریقا گسترش دهد و اکنون با گذشت ۹ سال از کودتای لیبی ماجرا بار دیگر تاریخ تکرار می‌شود و قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای منافع خود وارد بازی قدرت در لیبی شده‌اند. اقدامی که باتوجه به حضور قدرت‌های متعدد، ممکن است جنگ جهانی کوچکی را در این کشور آفریقایی به راه بیندازد که تبعات جبران‌ناپذیری برای جامعه جهانی به همراه خواهد داشت.