روزی برای تمرین همبستگی و نوع‌دوستی

روز ۱۴ اسفندماه روز احسان و نیکوکاری نامیده شده و از ۱۴ اسفندماه تا بیست و یکم این ماه نیز هفته نیکوکاری است، هدف از این نام‌گذاری که در سال ۱۳۶۹ صورت گرفته جذب کمک‌ها و هدایای مردم برای خانواده‌های محروم و نیازمند اعلام‌شده که جمع‌آوری و توزیع آن توسط کمیته امداد صورت می‌گیرد.
با نزدیک شدن به عید نوروز، خانواده‌هایی که به هر دلیلی نسبت به دیگر افراد جامعه از توان مالی کمتری برخوردار هستند، مشکلات و دغدغه‌هایشان بیشتر خواهد بود، زیرا آن‌ها نیز مانند هر ایرانی دیگری دوست دارند سروسامانی هرچند اندک به فرزندان و زندگی خود بدهند و سال نو را با دل‌خوشی‌هایی کوچک آغاز کنند؛ در این فضا، ۱۴ اسفندماه بهانه‌ای می‌شود تا هرکسی در این راستا قدمی هرچند کوچک برای هم‌وطن نیازمند و مستضعف خود بردارد، البته این روحیه احسان و نیکوکاری از قدیم در بین ایرانیان به‌خصوص قهرمانان و پهلوانان و تاجران و افراد معتمد شهر و محل وجود داشته و هنوز هم وجود دارد، اما شاید یادآوری و تذکر این نکته در این روز‌های پر از مشکلات، خالی از لطف نباشد، چراکه در دین ما نیز به احسان و کمک کردن به هم نوع سفارش زیادی شده است؛ قرآن مجید می‌فرماید: «اگر چیزی را در راه او انفاق کنید، خداوند عوض آن را می‌دهد و جای آن را پر می‌کند و او بهترین روزی دهندگان است.» از حضرت علی علیه‌السلام هم روایت‌شده است که «آن‌کس که با دستی کوتاه ببخشد، از دستی بلند پاداش می‌گیرد». البته احسان و نیکوکاری تعریفی بسیار وسیع داشته و تنها به مسائل مالی ختم نمی‌شود، بلکه هر نوع احسانی که باری را از روی دوش برادر مسلمانی بردارد، نه‌تن‌ها در پیشگاه خداوند متعال اجر و منزلت خواهد داشت، بلکه موجب می‌شود تا آثار و برکات زیادی نیز در جامعه ایجاد شود و بالعکس زمانی که جامعه‌ای روحیه احسان و نیکوکاری خود را از دست بدهد، آنچه در جامعه ایجاد می‌شود جز یأس و ناامیدی نسبت به آینده نخواهد بود. آینده‌ای که انسان تصور می‌کند با این قبیل بی‌مهری‌ها در آن تنها و بی‌یاور خواهد بود و چنانچه در جامعه با مشکلی مواجه شود، کسی نیست که تمایلی برای یاری‌رساندن به او داشته باشد. کسانی که نیکوکار هستند را می‌توان مجاهدانی دانست که در بهتر شدن زندگی تک تکِ افراد جامعه نقش داشته و دارند، هستند کسانی که حتی گاهی خود نیز در تنگنا هستند، اما کمک به هم نوع را فراموش نمی‌کنند، در واقع جامعه‌ای که روحیه احسان و نیکوکاری‌اش تقویت شود در بحرانی‌ترین لحظات نیز پشت‌هم را خالی نخواهند کرد، زیرا هنوز بارقه‌های انسانی در چنین جامعه‌ای، آن‌هم در دنیای مدرن و بی‌احساس امروز زنده خواهد بود. همین اخیراً بود که در زمان شیوع بیماری کرونا، تصویری از رزمندگان در جبهه‌ها دست‌به‌دست می‌شد که ماسک خود را بر صورت هم‌سنگرشان می‌گذاشتند، رزمندگانی که حاضر بودند باروحیه ایثار خود، نه از مال بلکه از زندگی خود احسان کنند و این دقیقاً مصداقِ همان نیکوکاری و گذشت و ایثاری است که باید روزبه‌روز در جامعه ما تقویت شود. این روحیه نیکوکاری جامعه را در مقابل تمامی بحران‌ها از بلایای طبیعی و مریضی‌ها گرفته تا دشمنی دشمنان و جنگ و قحطی بیمه می‌کند، پس باید تا می‌توان بر روی آن تمرکز کرد و از هر بهانه‌ای برای تقویت آن بهره برد، باید به فرزندان بیاموزیم که احسان کردن به دیگران باعث می‌شود تا ازلحاظ روحی زندگی سالم‌تری برای تک تک افراد جامعه و در نهایت کل جامعه به ودیعه نهاده شود. اما چنانچه این روحیه از بین برود، در هر بحرانی، اشخاص تنها به فکر خود بوده، مشغول زندگی خود می‌شوند و به این اصطلاح که باید مراقب باشند تا کلاه‌خودشان را باد نبرد، اکتفا می‌کنند و نتیجه همان چیزی می‌شود که در زمان گران‌تر شدن کالا‌ها و هجوم به فروشگاه‌ها شاهد بودیم و یا ماسک‌هایی که در انبار‌ها و پارکینگ‌های خانگی توسط عده‌ای سودجو و دلال احتکار شد! باید روحیه احسان و نیکوکاری را که از نان شب واجب‌تر است و رمز انسجام و هم‌بستگی روحی اجتماع است، در مدارس آموزش داد و بیش‌ازپیش جدی گرفته شود تا هم امروزمان بهتر از گذشته شود و هم آینده‌مان بهتر از امروز! در واقع باید در یک جمله خلاصه کنیم که روز ۱۴ اسفند نه‌فقط یک روز، بلکه یک فرهنگ است، فرهنگی برای تمرین تداوم انسانیت!