رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیری که با هزاران نفر از بسیجیان سراسر کشور داشتند یک توصیه مهم و کلیدی در ارتباط با جنگ نرم داشتند. ایشان در بیانات خود چنین فرمودند که: «در جنگ نرم هیچوقت عکسالعملی عمل نکنید. البتّه پاسخ دشمن را باید داد، امّا بهتر از عکسالعملی عمل کردن و واکنشی عمل کردن، عمل کردنِ کنشی و ابتکاری است. یکقدم همیشه از دشمنِ خودتان جلوتر باشید؛ حدس بزنید که دشمن چهکار میخواهد بکند، چه حرکتی میخواهد انجام بدهد، حرکتِ خنثیکننده و پیشگیرنده را قبل از او انجام بدهید؛ مثل یک شطرنجباز ماهر که حدس میزند طرف مقابل چه حرکتی را انجام خواهد داد و قبل از اینکه حرکت را انجام بدهد، کاری را انجام میدهد که او قفل بشود، نتواند آن حرکت را انجام بدهد؛ همیشه جلوتر از او حرکت کنید». این توصیه اخیر یک پیام مهم دارد و آن اینکه درحالیکه تا پیشازاین رهبر انقلاب هنگام اشاره به مصادیق جنگ روانی از عباراتی همچون «تهاجم فرهنگی»، «شبیخون فرهنگی» و «ناتوی فرهنگی» استفاده میکردند، در بیاناتی که به محدوده زمانی یک سال قبل بازمیگردد، رویکرد متفاوتی را در پیش گرفتند. همانگونه که ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب نیز شکستن محاصره تبلیغاتی دشمن علیه ایران را نخستین و ریشهایترین اقدام قلمداد کردهاند و اظهار داشتهاند: «دشمن در جنگ نرم و شناختی علیه ایران اسلامی با تضادآفرینی، تردید افکنی، وارونه نمایی و مأیوس سازی سعی در ناامید کردن مردم و مسئولان نسبت به آینده کشور را دارد و اینجا نقش رسانه پررنگ و انکارناشدنی است». نکته مهم آن است که ایشان در سالهای گذشته همواره بر هوشیاری افکار عمومی در مقابل تهدیدات دشمن تأکید داشتند و نیروهای انقلابی را به حساسیت نشان دادن در مقابل این تهدیدات و حفاظت جامعه در برابر آن دعوت میکردند؛ اما در رویکرد جدید که به نظر می-رسد، رویکردی است که برای مبارزه در عرصه جنگ نرم برای گام دوم انقلاب طراحی شده است، تمرکز اصلی نه بر مقابله و برخورد جامعه با تهدیدها، بلکه بر پیشبینی تهدیدات بالقوه، خنثیسازی و تبدیل آن تهدیدات به فرصت-هاست.
در این رویکرد، دیگر نباید منتظر تهاجم، شبیخون و ناتوی فرهنگی باشیم و سپس به مقابله با آن بربیاییم. بلکه باید از قبل با بینشی هوشمندانه و عمیق، حملات احتمالی را شناسایی کنیم و آنها را خنثی نماییم؛ بهعبارتدیگر موضع کنشی جای موضع واکنشی و موضع فعال بهجای موضع منفعل و در مفهوم دقیقتر موضع حمله یا آفندی جایگزین موضع دفاعی یا پدافندی شود. در دوران مربوط به گام اول انقلاب هرچند که ما نقاط قوت بسیار ارزشمندی داشتیم، اما این نقاط قوت، بارها به دلیل غفلت از تهدیدات محیطی، از طرف دشمن مورد آسیبپذیری قرار گرفت و حتی در حوزه-هایی که ضعف درونی داشتیم، تهدیدات محیطی باعث مسئلهسازی برای کشور شد؛ اما در گام دوم انقلاب این روند قرار نیست ادامه پیدا کند. در این مرحله باید فرصتهای محیطی شناخته شود و با تکیهبر نقاط قوت داخلی قدرت نفوذ کشور را افزایش دهیم. در گام دوم باید حوزههای عملکردی ضعیف شناسایی شوند و با اصلاح و تقویت آنها، محدودیتهای درونی را برای بهرهگیری از فرصتهای محیطی از بین ببریم. یکقدم جلوتر از دشمن، به این معناست که بهجای حل مسئله به دنبال کشف فرصتها باشیم. چراکه حل مسئله فقط وضعیت را به حالت قبل و حالت عادی برمیگرداند اما با بهرهگیری از فرصتها نتایج سودمندی حاصل میشود. در حقیقت فرصتها موقعیتی را فراهم می-کنند که میتوانند امکان فراتر رفتن از اهداف تعیینشده را میسر سازند. در همین زمینه یکی از موضوعاتی که در جنگ نرم بهشدت تحت تاثیر موضع تهاجمی و یا تدافعی قرار میگیرد موضوع روایتها است که بهتازگی از آن با عنوان جنگ روایتها یاد میشود. در جنگ روایتها؛ آنکسی در میدان جنگ نرم و رسانه پیروز است که به صورت پیش-دستانه روایت خود را غالب کند. در جنگ روایتها، اگر شما روایت نکنید قطعاً روایت خواهید شد و صدالبته کار کسی در این جنگ راحتتر خواهد بود که ابتدا روایتش را عرضه میکند و افکار عمومی را بهسوی خود جذب میکند.
جنگ روایتها یعنی انتشار هدفمند و در راستای منافع رسانه و تبدیل آن به روایت غالب. در جنگ روایت، دفاع هم نوعی شکست محسوب میشود و پیش از حمله باید حریف را شکست داد. این در حالی است که تاکنون ما در حوزه رسانه در اکثر موارد تنها رویکرد واکنشی داشتهایم و سعی کردهایم بعد از وقوع رویدادها، بیان روایتها و واکنش افکار عمومی تازه به سراغ روایت مدنظرمان برویم و انتظار داشته باشیم که این روایت موردپذیرش ذهنها واقع شود؛ اما حقیقت آن است که هیچ نبردی بدون داشتن استراتژی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت منجر به پیروزی نمیشود. برای غلبه روایتهایمان، ابتدا باید بدانیم میخواهیم چه چیزی را روایت کنیم و بعد برای چگونگیاش برنامه بریزیم. در بخشی از کتاب هنر جنگ سان تزو آمده است: اگر در ۱۰۰ جنگ ۱۰۰ بار پیروز شوید کاری مضحک انجام دادهاید. باید قبل از اینکه دشمن برایتان تهدیدی بهحساب بیاید، نابودش کنید.
ارسال نظرات