آسیب‌های اینستاگرام برای کودکان

حدوداً ۵ سال قبل بود که برای اولین بار پست‌های مادرانی را دیدم که عاشقانه عکس‌های خصوصی بچه‌هایشان را در اینستاگرام منتشر می‌کردند. برخی از تصاویر و داستان‌هایشان آن‌قدر زشت و خجالت‌آور بود که مطمئن بودم اگر کودک در ۱۰ سالگی‌اش آن‌ها را ببیند، دچار مشکلات روانی خواهد شد! اما ظاهراً امروز اوضاع فاجعه‌بارتر شده، چون اگر کسی برای کودکش پیج اینستا یا کانال تلگرام درست نکرده باشد، حسابی از قافله عقب‌افتاده! تصویر پسربچه‌ی سه‌ساله‌ای که خودش را خیس کرده و مادرش داستان ترس آن روز کودکش را باذوق و شوق نوشته یا پدری که کبودی‌های ران کودک پنج‌ساله‌اش را نشان می‌دهد و می‌گوید هنوز تکل زدن بلد نیست یا پدر دیگری که کودکش را به دکتر برده و درصحنه‌ای که شلوار کودک پایین است و دارند به او آمپول می‌زنند، فیلم گرفته و باافتخار شجاعتِ پسرش را برای دیگران به نمایش می‌گذارد. بچه‌ها هنوز نمی‌دانند اینستا چیست که عکس و فیلم‌هایشان در تمام صفحات پخش می‌شود تا احیاناً خاله، عمه و دیگران قربان صدقه‌شان بروند و غبطه بخورند که چرا کودک خودشان این‌طور نیست. آیا این والدین تابه‌حال فکر کرده‌اند که کودکشان قرار است بزرگ شود و اگر دوست نداشته باشد که عکس‌هایش همه‌جا منتشر شود، چه‌کار باید بکنند؟! بگذریم از بچه‌هایی که شیرین‌کاری‌هایشان منبع درآمد خانواده شده و این‌ها تقریباً کودکی نمی‌کنند، عروسک خیمه‌شب‌بازی پدر و مادرند و البته ما هم که صفحات آن‌ها را فالو کرده‌ایم قطعاً مقصریم! اما مسئله اصلی چیز دیگری است. ما خواسته یا ناخواسته داریم به کودکمان آموزش می‌دهیم که توجه، تأیید، احترام، اعتمادبه‌نفس، عزت‌نفس و ... را نه از درونِ خودت بلکه از بیرون و جامعه باید دریافت کنی! تعداد ایموجی‌ها، لایک و دیس‌لایک، کامنت، فالوور و ... هستند که مهم‌اند، چون این‌ها جایگزین عزت‌نفس واقعی و خوداتکایی شده‌اند و این اگر بزرگ‌ترین #خشونت_علیه_کودکان نیست، پس چیست؟! وقتی دچار بحران #پسران_بی‌ریش و #دختران_سیبیلو هستیم یکی از علت‌هایش همین دریافت توجه از بیرون است؛ یعنی هرچقدر خاص‌تر باشی اقبال عمومی به تو بیشتر است و دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌های امروز به‌شدت دنبال دیده و پسندیده شدن هستند، بدون اینکه درک درستی از تأثیر رفتارشان در جامعه داشته باشند! حالا تصور کنید چه اتفاقی برای کودک دهه نودی در پیش است؟! این نوع کودکان در سنین کودکی و حتی دوران بلوغ و بزرگسالی همواره به دنبال جلب‌توجه و زبان ستایش دیگران هستند و کم توجهی افراد در دنیای واقعی به روحیه آن‌ها آسیب خواهد زد. همچنین ممکن است انتشار بعضی از تصاویر که بعد‌ها توسط کودک نامناسب تشخیص داده شود باعث کاهش اعتمادبه‌نفس او گردد. جالب است بدانیم کشور‌های بسیاری نسبت به حقوق کودکان در فضای مجازی واکنش نشان داده و قوانینی را در این رابطه وضع کرده‌اند. در کشور‌هایی نظیر اتریش، فرانسه و دانمارک، فرد بعد از رسیدن به سن ۱۸ سالگی می‌تواند در این مورد از والدین خود شکایت کند و دادگاه نیز به درخواست او رسیدگی خواهد کرد. به یاد داشته باشیم هر فرد این حق و اختیار را دارد که هویت خود را انتخاب کند، بسازد و بر مبنای آن مسیر زندگی خود را تعیین کند. ما به‌عنوان والدین حق نداریم با رفتار‌های سلیقه‌ای و خودخواهانه خود، فرزندمان را از این حق خدادادی محروم کنیم و به‌سلامت روحی و روانی او آسیب بزنیم.