علاقه رضاخان به غارت املاک و عتیقه جات

باور عمومی مردم ایران اینگونه شکل گرفته است که رضاخان تنها به تصرف املاک و اراضی مردم پرداخته و به تصرف چند صد هزار هتکار از اراضی مردم مظلوم کشور قانع بوده است، این در حالی است که اسناد متقنی نشان می‌دهد که رضاخان به عنوان یک فرد عامی و بیسواد، ثروت فراوانی را با خود به خارج از کشور منتقل کرده است. با آنکه رضاخان در سال‌های سلطنت نزدیک به ۷ هزار دهکده و مناطق وسیعی از اراضی ایران و املاک شخصی را به عقد خود در آورده بود، اما جواهرات سلطنتی وی مقوله‌ای نبود که افکارعمومی آن زمان را مورد آزار قرار ندهد. این باور عمومی که رضاخان دارایی و جواهرات بادآورده فراوان دارد، مجلس را به این نتیجه رساند که در این مسئله ورود پیدا کند. نماینده‌ای با نام شکرالله صفوی (مدیر روزنامه کوشش) سوالی را در همین باره به رئیس مجلس تحویل می‌دهد و قرار می‌شود دولت در عرض ۱۰ روز به آن پاسخ دهد. گلشاییان، وزیر دارایی، برخورد رضا شاه نسبت به سؤال نماینده مجلس درباره جواهرات را اینگونه توصیف می‌کند: «شاه گفت: به مجلس چه مربوط؛ این... فضولی کرده، نباید اعتنا کرد.» رسانه فارسی زبان وابسته به سروریس‌های جاسوسی غربی در طول سال‌های اخیر تلاش کرده ثروت به یغما رفته مردم توسط خاندان پهلوی را کتمان کرده و آن بسیار کمتر از رقم‌های واقعی نشان دهد.

به عنوان نمونه شبکه ماهواره‌ای «من‌و‌تو»، شبکه وابسته به سلطنت‌طلبان مقیم انگلیس سال ۹۱ یک تریبون ۳ ساعته را در اختیار فرح پهلوی قرار می‌دهد و مدعی می‌شود که اموال شاه هنگام فرار از ایران تنها ۶۲ میلیون دلار بوده است! فرح پهلوی در این گفت‌وگو با چشمانی اشکبار مظلوم نمایی را به حد اعلی رسانده و از شرایط بسیار سخت زندگی در خارج از ایران می‌گوید! وی به این سوال پاسخی نمی‌دهد که اگر منابع فراوان غارت شده توسط رضا و محمدرضا شاه در دسترس آن‌ها نبوده است، منابع مالی کمک‌های مالی فراوان وی و بنیاد پهلوی به مخالفان نظام جمهوری اسلامی و زندگی اشرافی در خارج از ایران از کجا تامین می‌شود. دکتر محمدقلی مجد مولف که دو کتاب مهم او توسط انتشارات دانشگاه فلوریدا منتشر شده است در کتاب نخست خود درباره تقسیم اراضی ایران در دوران پهلوی می‌گوید: «رضا در یک خانواده فقیر روستایی در منطقه سوادکوه مازندران به دنیا آمد و طی دوران بیست‌ساله‌ای که او بر ایران حکومت کرد، بدون تردید به یکی از ثروتمندان درجه اول جهان تبدیل شد. این موفقیت بزرگی است برای شخصی که زندگی خود را به عنوان یک روستایی بی‌سواد شروع کرده است.»

غارت موروثی

همانطور که اشاره شد رضاخان ید طولایی در تصرف املاک مردم داشت به گونه‌ای که حتی به بزرگترین زمین دار بین المللی تبدیل می‌شود؛ دکتر مجد در همین باره می‌نویسد: «رضاشاه شش الی هفت هزار روستا را در ایران به زور تملک کرد. این املاک از فریمان در استان خراسان شروع می‌شد و تا لاهیجان در استان گیلان امتداد داشت و عملاً بیشتر اراضی لرستان، شمال خوزستان و بیشتر کرمانشاهان، بخش مهمی از کرمان و تمامی مناطق جنوبی تهران، به ویژه ورامین، جزو املاک شاه بود. تمامی هتل‌های شمال ایران به رضاشاه تعلق داشت. مناطق پهناوری در تهران و شمیران از مالکان بی‌دفاع آن‌ها به زور گرفته شد و در مالکیت شخصی شاه قرار گرفت. به این ترتیب، رضاشاه نه‌تن‌ها بزرگ‌ترین زمین‌دار قاره آسیا بلکه بزرگ‌ترین زمین‌دار در سراسر جهان بود.» در کتاب «تقسیم اراضی ایران در دوران پهلوی» می‌خوانیم: «رضاشاه تعدادی کارخانه‌های قند و شکر، ابریشم و نساجی احداث کرد. این کارخانه‌ها به دولت ایران تعلق نداشتند بلکه ملک شخصی شاه بودند، ولی هزینه احداث آن‌ها به وسیله دولت ایران پرداخت شد. ما بر اساس منابع متعدد، از جمله گزارش‌های آمریکاییان، می‌دانیم که در سال ۱۹۴۱ رضاشاه ۷۵۰ میلیون ریال در بانک ملی تهران پول نقد داشت. این رقم برابر است با ۵۰ میلیون دلار زمان خود من.» جالب است بدانیم بر اساس اسناد وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری آمریکا، رضاشاه حدود ۲۰۰ میلیون دلار در حساب‌های بانکی خود در خارج از کشور پول نقد داشت. دکتر مجد همچنین در بخش دیگری از تحقیقاتی که انجام داده می‌گوید: «مهم‌ترین منبع ثروت رضاشاه درآمد‌های نفتی ایران بود که طی سالیان سال به حساب‌های بانکی او در لندن، نیویورک، سوئیس و حتی تورنتو واریز می‌شد. اسناد آمریکایی مکانیسم انتقال این پول را به‌روشنی نشان می‌دهند. این مکانیسم ساده بود سهمی که کمپانی نفت انگلیس و ایران به دولت ایران می‌داد هیچ‌گاه وارد ایران نمی‌شد. این پول در بانک‌های لندن ذخیره می‌شد و هر سال مجلس به اصطلاح تصویب می‌کرد که درآمد‌های نفتی خرج خرید تسلیحات شود. از آن به بعد، اتفاق عجیبی می‌افتاد و پول نفت ناپدید می‌شد.»

جالب است بدانیم گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا و بانک جهانی، طی سال‌های ۱۹۲۱ -۱۹۴۱ کمپانی نفت انگلیس و ایران ۱۸۵ میلیون دلار به ایران پرداخت کرده است. بر اساس گزارش این وزارتخارجه در سال ۱۹۴۱، رضاشاه در این زمان ۱۰۰ میلیون دلار در حساب‌های بانکی خارج پول داشت. گزارش‌های تکمیلی نشان می‌دهد که او فقط در بانک لندن ۱۵۰ میلیون دلار پول داشت. طبق گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا در همین سال، رضاشاه در نیویورک ۱۸ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار پول داشت ۴ میلیون دلار آن به صورت سهام / که ۱۴ میلیون دلاری آن به صورت پول نقد و طلا و ۴ و اوراق بود. در بخش دیگری از این گزارش‌ها آمده است که رضاشاه مبالغ هنگفتی در بانک‌های سوئیس اندوخته شخصی داشته و در تورنتوی کانادا مجموع ثروت رضاشاه در بانک‌های خارج به رقم ۲۰۰ میلیون دلار رسیده بود؛ یعنی در عمل، تمامی درآمد‌های نفتی ایران طی سال‌های ۱۹۲۱ -۱۹۴۱ به سرقت رفته بود. دکتر مجد نیز در این باره می‌گوید: «غارت ایران به وسیله رضاشاه واقعاً عظیم بود. طبق اسناد آمریکایی، محصول زراعت روستا‌هایی که رضاشاه غصب کرده بود هرساله به روسیه و آلمان صادر می‌شد و پول آن به حساب‌های بانکی شاه در لندن، سوئیس و نیویورک واریز می‌شد.

 

درآمد صادرات تریاک ایران به هنگ‌کنگ و چین هم در حساب‌های بانکی شاه در لندن و نیویورک ذخیره می‌شد. حتی گله‌های گوسفند و چوب‌های منطقه دریای خزر هم به روسیه صادر و به دلار تبدیل شده و در بانک‌های خارج ذخیره می‌شدند.» نکته قابل توجه آنکه ۱۰۰ میلیون دلار در سال ۱۹۴۱ مجموع گردش پول بانک صادرات و واردات آمریکا بود و در آن مقطع زمانی رضاشاه ۲۰۰ میلیون دلار پول نقد داشت! دکتر مجد همچنین در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: «من تصور نمی‌کنم که راکفلر هم در آن زمان چنین پول نقدی در اختیار داشت. ما همچنین به‌طور مستند می‌دانیم که رضاشاه بهترین قطعات جواهرات سلطنتی ایران را خارج کرد و فروخت به این ارقام اضافه کنید هفت هزار روستا، هتل‌ها و کارخانه‌ها و ... را.» پرسشی که دکتر مجد در یکی از موضع‌گیری‌های خود مطرح می‌کند نیز قابل تامل است؛ او پرسش خود را اینگونه بیان می‌کند که «هفت هزار روستا یعنی هفت هزار ملک شش‌دانگی که رضاشاه از مردم و خرده مالکین ایرانی غصب کرده بود، در طول دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ فروخته شدند، ولی پول‌های نقد رضاشاه در بانک‌های خارج چه شد؟» آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که رضاخان نه تنها ضربات جبران ناپذیری به حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و مذهبی کشور وارد کرد بلکه با ثروت اندوزی‌های غیرقانونی و غیر شرعی فقر را در سراسر ایران همگانی کرد.