تغییر موازنه هوایی؛ آیا ایران جنگنده‌های چینی می‌خرد؟

نشست وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) روز پنجشنبه و جمعه در چینگدائو، استان شاندونگ در شرق چین برگزار شد. از ایران نیز سرتیپ نصیرزاده وزیر دفاع در این نشست حضور یافت و مورد استقبال گرم مقامات چینی قرار گرفت.

در این جلسه، وزرای دفاع هر 10 کشور عضو سازمان همکاری شانگهای، از جمله هند، پاکستان و ایران، که اخیراً درگیر جنگ نظامی بوده‌اند، حضور داشتند. در جریان این مذاکرات، همه طرف‌ها بر سر تقویت ارتباطات استراتژیک به توافق رسیدند و اعلام آمادگی کردند تا همکاری‌های عملی را پیش ببرند و به طور مشترک از صلح و ثبات منطقه‌ای حمایت کنند.

گلوبال تایمز رسانه مطرح چینی پس از این نشست نوشت «کارشناسان معتقدند که اجماع وزرای دفاع ۱۰ کشور، نشان‌دهنده تمایل مشترک آنها برای پیگیری همکاری و توسعه است».

اما بر گزاری این نشست همزمان با جمع شدن رهبران سازمان ناتو در بروکسل و همچنین افزایش بحران بی‌ثباتی در منطقه غرب آسیا و شبه قاره هند موجب شد تا نگاه‌ها بیش از پیش به نتایج آن دوخته شود.

رویارویی شانگهای با سیاست‌های بی‌ثبات‌ساز آمریکا

نشست وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) در زمانه‌ای حساس از لحاظ ژئوپولتیک و امنیتی شکل گرفت. این نشست، که در آن وزرای دفاع ۱۰ کشور عضو سازمان از جمله هند، پاکستان و ایران حضور داشتند، در حالی برگزار شد که فضای جهانی تحت تاثیر سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا و به‌ویژه دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به شدت بی‌ثبات شده است. تصمیمات ایالات متحده، نظیر خروج از توافقات بین‌المللی، تشدید تحریم‌ها و تلاش برای انزوای کشورهای مختلف، موجب بی‌ثباتی در سطح جهانی شده است.

در چنین فضایی، سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک گروه چندجانبه با تمرکز بر همکاری‌های امنیتی و اقتصادی، به مثابه یک لنگر ثبات عمل کرده است. توافقات این نشست نشان‌دهنده عزم کشورهای عضو برای تقویت ارتباطات استراتژیک و مقابله با تهدیدات جهانی است.

در این ارتباط ژانگ، وزیر دفاع چین، به وضوح بر ضرورت تقویت «روح شانگهای» تأکید کرد که به معنای اعتماد متقابل، احترام به حاکمیت کشورهای عضو و پیگیری توسعه مشترک است. در این شرایط، سازمان همکاری شانگهای می‌تواند به عنوان یک عامل موثر در برابر چالش‌های ناشی از یکجانبه‌گرایی آمریکا در عرصه جهانی عمل کند.

حمایت شانگهای از ایران در برابر تجاوزات آمریکا و رژیم صهیونی

یکی از مسائل مهم و حساس در این نشست، نقش ایران به عنوان یکی از اعضای فعال سازمان همکاری شانگهای بود. ایران که در سال‌های اخیر تحت فشار شدید تحریم‌های اقتصادی و تهدیدات نظامی از سوی آمریکا و اسرائیل قرار داشته است، از پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک فرصت استراتژیک برای تقویت جایگاه بین‌المللی خود استفاده کرده است. یکی از محورهای اصلی این نشست، تأکید بر حمایت مشترک کشورهای عضو از ایران در برابر تهدیدات خارجی بود.

وزیر دفاع چین در سخنرانی خود بر اهمیت حفاظت از اصول عدالت و انصاف بین‌المللی تأکید کرد و خواستار همکاری کشورهای عضو سازمان برای مقابله با تهدیدات امنیتی منطقه‌ای شد. در این راستا، ایران به عنوان یک عضو کلیدی در سازمان همکاری شانگهای از حمایت معنوی و عملی این سازمان در برابر تجاوزات آمریکا و رژیم صهیونی بهره‌مند خواهد شد. محکومیت اقدامات تجاوزکارانه و مداخله‌جویانه رژیم صهیونی و آمریکا در منطقه، به ویژه در زمینه تهدید علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، پیام روشنی برای جهانیان است که سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک نهاد چندجانبه به حمایت از حاکمیت ایران و دیگر کشورهای منطقه می‌پردازد.

احتمال خرید نظامی ایران از چین 

در شرایطی که ایران در حال تقویت روابط خود با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است، این همکاری‌ها ممکن است به تقویت توان نظامی کشور به ویژه در حوزه نیروی هوایی و دفاعی منجر شود. یکی از سناریوهای محتمل در این زمینه، خرید جنگنده‌های مدرن از چین به عنوان یک راهبرد برای مقابله با تهدیدات هوایی اسرائیل و آمریکا است.

طی روزهای اخیر برخی اخبار تأیید نشده از بازدید هیأت ایرانی از جنگنده‌های جدید چینی همانند مدل J-10 که جنگنده نسل 4+ است خبر داده اند.

در جنگ 12 روزه ایران با رژیم صهیونی سیسم پدافندی عمدتاً بومی ایران قابلیت‌های درخشانی از خود در برابر نیروهای هوایی رژیم که با پیشرفته ترین جنگنده ها و موشک‌ها و رادارهای ماهواره ای آمریکایی و غربی تجهیز شده است، نشان داد.

با این حال در حال حاضر، نیروی هوایی ایران برای مقابله موثرتر با تهاجم هوایی دشمن صهیونیستی با کمبودهایی مواجه است. سالها تحریم شدید صنایع دفاعی و جنگ 8 ساله با غراق در دهه 80 میلادی موجب شده تا اکثر جنگنده‌های موجود در نیروی هوایی ایران، مانند F-4D/E/RF، F-14A/AM، F-5E، MiG-29A و دیگر مدل‌ها، عمر زیادی دارند و به روزرسانی یا تعویض این جنگنده‌ها برای حفظ قدرت دفاعی ضروری است.

بر اساس گزارش‌ها، ایران پیش از این اعلام کرده بود که قصد دارد جنگنده‌های سوخو-35 از روسیه خریداری کند، اما تحویل این جنگنده‌ها هنوز به طور قطعی مشخص نشده است. بر این اساس، خرید جنگنده‌های جدید از چین، نظیر J-10C یا MiG-35، می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای تقویت توان هوایی ایران باشد.

تحلیلگران دفاعی بر این باورند که در صورت خرید تعداد کمی از جنگنده‌های نسل ۴+، ایران قادر خواهد بود عملیات هوایی رژیم صهیونی در نزدیکی مرزهای ایران را به شدت پیچیده کند. این جنگنده‌های مدرن با امکانات پیشرفته راداری و تسلیحاتی می‌توانند قابلیت‌های دفاعی ایران را در برابر حملات هوایی احتمالی تل آویو و احیاناً آمریکا به طور چشمگیری افزایش دهند. از آنجا که جنگنده‌های نسل جدید با ادغام حسگرها و سامانه‌های پیشرفته پدافند هوایی در کنار هم عمل می‌کنند، می‌توانند از عملکرد موشک‌های زمین به هوا نیز به طور موثرتر و کارآمدتری استفاده کنند.

جمع‌بندی

نشست وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای در چینگدائو یک فرصت استراتژیک برای کشورهای عضو به ویژه ایران بود تا مواضع خود را در برابر چالش‌های جهانی تقویت کنند. ایران با توجه به تحولات اخیر، می‌تواند از این فضای چندجانبه‌گرایانه برای افزایش حمایت‌های سیاسی و نظامی بهره‌برداری کند. همکاری‌های ایران با سازمان همکاری شانگهای، به ویژه در زمینه دفاعی، می‌تواند به تقویت توانایی‌های نظامی ایران و مقابله با تهدیدات امنیتی غرب و رژیم صهیونیستی کمک کند. در نهایت، احتمال خرید جنگنده‌های پیشرفته از چین و تقویت نیروی هوایی ایران، گامی مهم در جهت ارتقای قدرت بازدارندگی کشور خواهد بود.