کدام کشور برنده جنگ تعرفه ای خواهد شد؟

تبیین:

بعد از وضع تعرفه های تجاری آمریکا بر کشورهای دنیا که با هدف بازگشت اشتغال و تولید کارخانجات به آمریکا از سوی دونالد ترامپ اعلام و طی آن کف تعرفه های تجاری آمریکا بر واردات کالا از سایر کشورها به 10 درصد افزایش یافت و این عدد برای بیش از 50 کشوری که کسری تجاری آمریکا با آنها منفی بود به اعدادی گاهاً تا 90 درصد نیز رسید. موضوعی که تقریبا همه کشورها و مقامات رسمی آنها به آن اعتراض داشته و خواهان لغوش شدند. بر اساس این فشارها، ترامپ اجرای قانون تعرفه ها را به مدت 90 روز تعلیق کرد اما در این بین نه تنها این زمان تعلیق 90 روزه شامل چین نشد بلکه به دلیل پاسخ چین به آمریکا در وضع تعرفه های متقابل، چین و آمریکا وارد مرحله جدیدی از جنگ تعرفه ای شدند. 

اگرچه موضوع چالش های اقتصادی میان چین و آمریکا مسبوق به سابقه بوده و دونالد ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری اش نیز تحریم‌هایی را علیه شرکت‌های فناوری چین و برخی صنایع این کشور اعمال کرده بود اما آن تحریم ها گویا اهمیت چندانی برای چین نداشت؛ چرا که این کشور آن زمان اقدامات چندان قابل توجهی در پاسخ به آمریکا انجام نداد اما این بار بعد از اقدام آمریکا، چین نیز دست به اقدامی متقابل زد که نشان دهنده اهمیت موضوع برای این کشور است. با تشدید جنگ تجاری میان پکن و واشنگتن، چین تعرفه کالاهای وارداتی از آمریکا را به ۱۲۵ درصد افزایش داد. چین که خود از سوی آمریکا با تعرفه ۱۴۵ درصدی روبروست، آمریکا را «قلدر» خوانده و می‌گوید تعرفه های اعمال شده از سوی واشنگتن به طور «غیرعادی بالاست» و با قوانین اقتصاد و تجارت بین‌المللی مغایرت شدید دارد.

·        ضربه به اقتصاد آمریکا

اگر چه با تعلیق 90 روزه تعرفه ها، بحث عمده بر روی جنگ تجاری و تعرفه ای میان چین و آمریکا متمرکز شده است، اما واقعیت این است که اعمال این تعرفه ها بیش از اقتصاد چین ممکن است اقتصاد کشورهایی مانند کانادا و مکزیک را تحت تاثیر قرار دهد. تحلیل‌های اقتصادی «بلومبرگ» نشان می‌دهند که تعرفه‌های جدید می‌توانند واردات کلی ایالات متحده را ۱۵ درصد کاهش دهند. بنیاد مالیاتی مستقر در واشنگتن، نیز طی تخمینی اعلام کرده است که این تعرفه‌ها سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد مالیاتی اضافی برای دولت فدرال به همراه خواهند داشت. با این حال تعرفه ها ممکن است هزینه‌های زیادی را به اقتصاد آمریکا تحمیل کند که عمده ترین آن افزایش سطح عمومی قیمت ها و تورم در این کشور است.  برای مثال هزینه‌های مواد غذایی در آمریکا بعد از وضع و اجرای این تعرفه ها پس از تعلیق 90 روزه می‌تواند افزایش یابد، مکزیک بزرگترین منبع محصولات تازه ایالات متحده است و بیش از ۶۰ درصد واردات سبزیجات و تقریباً نیمی از واردات میوه و آجیل این کشور را تأمین می‌کند. از طرفی این تعرفه‌ها ضربه سنگینی به کانادا و مکزیک وارد خواهند کرد، چرا که حدود ۷۰ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) این دو کشور را صادرات به آمریکا تشکیل می‌دهد. در حالی که چین به طور نسبی کمتر به تجارت با ایالات متحده وابسته است. به نحوی که طی 20 سال گذشته چین به طور مستمر اهمیت تجارت با آمریکا را برای اقتصاد خود کاهش داد و تولید داخلی خود را افزایش داده است. واردات و صادرات تنها حدود ۳۷ درصد از تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهند، در حالی که این میزان در اوایل دهه ۲۰۰۰ بیش از ۶۰ درصد بود. در واقع اقتصاد چین چارچوب های مستحکم تری نسبت به سایر شرکای تجاری آمریکا دارد.
با این حال نباید از این واقعیت نیز غافل شد که مصرف داخلی چین نسبتاً ضعیف بوده و صادرات همچنان عامل اصلی رشد اقتصادی دومین غول اقتصاد جهانی است. طبیعتا تعرفه‌های بالاتر، هزینه‌ها را برای حمل و نقل و برای کارخانه‌ها، شرکت‌ها و فروشندگان افزایش می‌دهد. چینی‌ها گرچه سعی کرده‌اند وابستگی صادرات خود را به ایالات متحده کاهش دهند و از 21 درصد در سال‌های 2015 تا 2018 به 13 درصد در سال 2024 برسانند، اما در سال 2024 حجم صادرات آنها به آمریکا براساس داده‌های گمرک چین حدود 525 میلیارد دلار بوده که این رقم تقریباً معادل 3 درصد از تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهد.

·        چین؛ آماده مقابله حملات تجاری  

در این زمینه گلدمن ساکس در گزارشی آورده است: این انتظار وجود دارد که آخرین تعرفه‌های ترامپ، تولید ناخالص داخلی چین را تا 2.4 درصد کاهش دهد. اقتصاد چین در حال حاضر با سرعت کمتری نسبت به زمانی که ترامپ برای اولین بار روی کار آمد رشد کرده است. آخرین جنگ تجاری در حالی رخ می‌دهد که چین با کاهش تورم، بازار املاک بحران‌زده و سطح بدهی بالا دست‌وپنجه نرم می‌کند. در سال 2018، زمانی که ترامپ اولین جنگ تجاری خود را علیه چین آغاز کرد، رشد رسمی تولید ناخالص داخلی پکن 6.6 درصد بود. با این حال جایاتی گوش، استاد اقتصاد در دانشگاه ماساچوست به الجزیره می‌گوید، چین هنوز «آماده‌تر از بسیاری از کشور‌ها» برای مقابله با پیامد‌های حملات تجاری ترامپ است.