خانواده، متولّی امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر به مثابه یکی از ارزش‌های متعالی اسلام ناب محمدی (ص)، نخستین گام در کاهش آسیب‌های اجتماعی و انواع جرم در جامعه است، اگر فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و خانواده احیا شود، بسیاری از مشکلات اخلاقی و فرهنگی در جامعه حل خواهد شد و این فریضه الهی زمینه‌ساز معرفی جامعه‌ای پاک همراه با رعایت همه ارزش‌های الهی و وجدانی است.

امر به معروف و نهی از منکر به مثابه یکی از ارزش‌های متعالی اسلام ناب محمدی(ص)، نخستین گام در کاهش آسیب‌های اجتماعی و انواع جرم در جامعه است، اگر فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و خانواده احیا شود، بسیاری از مشکلات اخلاقی و فرهنگی در جامعه حل خواهد شد و این فریضه الهی زمینه‌ساز معرفی جامعه‌ای پاک همراه با رعایت همه ارزش‌های الهی و وجدانی است.

بی‌شک، مسئولیت امر به معروف و نهی از منکر در خانواده، گسترده‌تر و سنگین‌تر است؛ افراد یک جامعه با اطلاعات و شناخت کامل‌تری که از یکدیگر دارند و بر اثر ارتباط همیشگی، پیش از دیگران به عیب‌های یکدیگر پی می‌برند و در نتیجه، این تکلیف مهم نیز بر آنان واجب می‌شود. در آیه‌ای هدایتگر از قرآن کریم، در این باره می‌خوانیم: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکمْ وَ أَهْلیکمْ نارًا وَقُودُهَا النّاسُ وَ الْحِجارَه.(تحریم/ 6) ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خود و خانواده‌تان را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگ‌ها هستند، نگه دارید.»

اولین آمادگاه تربیتی، خانواده است؛ چرا که اگر نوجوانان در خانواده نیازشان برطرف شود، ناهنجاری و آسیب‌های اجتماعی کمتر می‌شود. از آنجا که خانواده اولین محیطی است که منشِ فرزندان در آن شکل می‌گیرد و والدین اولین مربیانی هستند که قادرند فرزندان خویش را با صفات نیکو آشنا سازند و با رفتار خویش آنها را در ترک گناهان یاری دهند. فرهنگ نقدپذیری در  بین اعضای خانواده نقش مهم و اساسی را در احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر دارد، اطلاع و آگاهی از شیوه‌های انتقادگری ضروری به نظر می‌آید؛ زیرا در بسیاری از موارد، ناآگاهی از این شیوه‌ها سبب سوء‌تفاهم و در نهایت به بحث و جدل بیهوده، نارضایتی و کینه و نفرت و عدم تأثیرگذاری امر و نهی و انتقادگری منجر می‌شود.

در وضعیت امروزی فریضه امر به معروف و نهی از منکر ابعاد گسترده و وسیع‌تری را در جامعه و خانواده دربرمی‌گیرد. بدون تردید تلفات فضای مجازی در ابعاد اخلاقی، اعتقادی و اجتماعی بسیار وسیع است که با ارتقای سواد رسانه‌ای و آموزش در بحث فضای مجازی می‌توان امر به معرف و نهی از منکر را در این فضا نهادینه کرد.

نهادینه کردن فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر، به منزله برخورداری از جامعه‌ای فعال، مسئولیت‌پذیر، رضایتمند، برخوردار از وجدان کاری، متّکی بر اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی، برخوردار از نهاد مستحکم خانواده و به دور از فساد و تبعیض است که آحاد جامعه باید نسبت به این پیامد امر به معروف نهی از منکر آگاه باشند. ترویج و تبیین فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر بی‌شک در کاهش آسیب‌های اجتماعی و بزه‌های مختلف تأثیرگذار است و باید گفت؛ عمل به این فریضه گامی مؤثر در سلامت اجتماعی و اخلاقی است. آنچه سبب تقویت و تحکیم بنیان خانواده می‌شود، مناسبات و روابط سرشار از عشق و محبت، احترام و همکاری، تعهد و وفاداری، صداقت، اعتماد، درستکاری و پاکدامنی است.

خانواده هسته اصلي تشکيل‌دهنده اجتماع است و هر آسيبي که به اين نهاد  مقدس وارد شود به سرعت بر تمامي سطوح جامعه نيز تأثير مي‌گذارد. تماشاي سريال‌هاي ماهواره‌اي و راه يافتن تبلت و گوشي‌هاي همراه به دنياي کودکان، اولين قدم‌ها براي گسست عاطفي و تزلزلِ روابط انساني است و عواقب ناشی از آن براي خانواده‌ها، افزايش طلاق، خيانت و نداشتن صداقت و منکرهاي موجود در جاده تخريب خانواده است که بايد براي رفع آنها فکري کرد. معروف‌هاي اين جاده هم ساده‌زيستي، قناعت، پاکدامني و اعتمادبه‌نفس است که بايد با حضور پررنگ‌تر روحانيان، نخبگان و استادان، دانش‌پژوهان، نويسندگان و اصحاب رسانه در جایگاه آمران به معروف به مردم منتقل شوند تا با صيانت از تحکيم خانواده، اجازه ندهند اين نهاد مقدس مورد تهاجم فرهنگی دشمن قرار گيرد.