نگین درخشان ری

تبیین:

ما ایرانی‌ها به خصوص پایتخت‌نشین‌ها وقتی دلمان برای کربلا تنگ می‌شود و نمی‌توانیم به زیارت سالار شهیدان برویم، به زیارت آقایی می‌رویم که در شهرری آرمیده و در ثواب زیارت او آمده است: «مَن زارَ عَبدالعَظیمِ الحَسَنی(ع) بِرِی کَمَن زارَ الحُسَین(ع) بِکَربَلا؛ اگر قبر عبدالعظیم را در شهر ری زیارت کنید چنان است که گویی امام حسین علیه السلام را در کربلا زیارت کرده‌اید» و این فرموده امام هادی علیه‌السلام است.

در تاریخ آمده است که برخی شیعیان نزد امام هادی (ع) رفته و گفتند ما از زیارت کربلا آمدیم و حضرت در جواب فرمود که شما در ری زیارت عبدالعظیم را کنید مثل این است که امام حسین(ع) را زیارت کرده‌اید.

اما چه می‌شود که شخصی چنین مقام بالایی را نزد ائمه هدی (ع) می‌یابد؟ حضرت عبدالعظيم بن عبداللّه بن علي بن الحسن بن زيد بن الحسن بن علي بن ابيطالب، از بزرگان راویان و علما و صاحب ورع و تقواست و از اصحاب امام جواد (ع) و امام هادي (ع) و احاديث بسياری از ايشان روايت كرده و به گونه‌ای سفیر مکتب اهل بیت (ع) و نماینده آنان در دیار ری بوده است.

شيخ صدوق (ره) و غير ايشان از جناب عبدالعظيم روايت كرده‌اند كه فرمود: «بر آقاي خودم، حضرت امام هادي (ع) وارد شدم. چون مرا ديد فرمود: مرحبا به تو اي ابوالقاسم! تو ولي ما هستي. عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! مي‌خواهم دين خود را بر شما عرضه كنم. اگر مورد پسند شماست تأييد بفرماييد و اگر ناپسند است راهنماييم كنيد. من عقيده دارم خدا، واحد و يگانه است و مثل و مانندي ندارد و جسم و صورت و عرض و جوهر نيست، بلكه پديدآورنده اجسام و صورتهاست. پروردگار و مالك هر چيزي است. او مالك و صاحب هر چيزي است. عقيده دارم محمد(ص) پيامبر و رسول و آخرين آنان است و بعد از او پيامبري نخواهد بود و تا روز قيامت دين آن حضرت اسلام خواهد بود و شريعت ديگري نخواهد بود. عقيده دارم امام و خليفه و ولي امر بعد از پيامبر (ص) اميرالمؤمنين (ع) و بعد از آن حسن (ع) و بعد حسين (ع) و علي بن الحسين و بعد محمد بن علي و سپس جعفر بن محمد و بعد موسي بن جعفر و بعد علي بن موسي و سپس محمد بن علي است و بعد شما را امام مي‌دانم.

حضرت فرمود: بعد از من پسرم حسن و بعد از او مهدي (ع) خواهد بود كه كسي او را نمي‌بيند و از نظرها غائب خواهد بود و زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد، پس از اينكه پر از ظلم و جور شده باشد.

گفتم: عقيده دارم دوست ايشان دوست خداست و دشمن ايشان دشمن خداست و اطاعت ايشان واجب و معصيت اينان معصيت خداست. عقيده دارم معراج و سؤال در قبر و بهشت و جهنم و صراط و ميزان حق است و قيامت خواهد آمد و همه زنده خواهيم شد.

سپس امام هادي (ع) فرمود: اي ابوالقاسم! به خدا اين است دين پسنديده ثابت. بر همين اعتقاد بمان. خداوند تو را براين اعتقاد محافظت كند». همین جایگاه دینی و اعتقادی حضرت عبدالعظیم است که باعث شده اینچنین نزد امامان معصوم ارج و قرب داشته باشند. برای اثبات عظمت علمی حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام، کافی است که بدانیم امام معصوم (ع)، مردم را برای حل مشکلات دینی و یافتن پاسخ پرسش‌های اعتقادی و عملی‌شان، به ایشان ارجاع داده است.

 صاحب بن عباد در رساله ای که در شرح‌ حال حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام نوشته، در توصیف علمی ایشان آورده: «ابوتراب رویانی، روایت کرد که شنیدم ابوحماد رازی می‌گفت: خدمت امام هادی علیه‌السلام در سامرا رسیدم و مسائلی از حلال و حرام از ایشان پرسیدم. امام به پرسش‌های من پاسخ داد و هنگامی که خواستم از ایشان خداحافظی کنم، به من فرمود: ای ابوحماد! هنگامی که چیزی از امور دینی در منطقه‌ای برای تو مشکل شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان».این تعبیر، جایگاه علمی و معنوی ايشان را نشان می‌دهد؛ به طوری که بعد از ائمه علیهم السلام می‌توانستند مرجعی برای پاسخگویی به مسائل مردم باشند».