در سالهای اخیر و بعد از ایفای نقش موثر شوراهای حل اختلاف در کاهش حجم پروندههای ورودی به محاکم و افزایش صلح و سازش در بین مردم، ابتکاراتی برای افزودن این ظرفیت از سوی مسئولان قضایی کشور ایجاد و به کار گرفته شده است.
یکی از این ابتکارات و دستاوردها، استفاده از مساجد به عنوان پایگاههایی مردمی و مذهبی برای حل اختلافات و دعاوی بوده است. در این راستا مساجد، غیر از نقش مهمی که در ارتقای دانش حقوقی مردم بر عهده دارند، به عنوان پایگاههایی در جهت ایجاد صلح و سازش در میان اصحاب دعوا نیز مورد استفاده قرار گرفتهاند.
«صلح یاران مساجد» زیر نظر شوراهای حل اختلاف در کل کشور فعال شده و در حال کمک به روند توسعه حل اختلاف در محلات و مناطق مختلف هستند. در این رویکرد، مساجد خانه صلح و سازش بین مردم شده و صلح یاران در مساجد محلات، هیئتهای صلح فعال شدهاند.
۲۰ هزار نفر صلحیار در سراسر کشور فعال هستند
اخیرا حجتالاسلام والمسلمین صادقی، رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضاییه در گفتوگویی با خبرگزاری میزان، با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۲۰ هزار نفر صلحیار در سراسر کشور در حال فعالیت هستند، اما زمینه فعالیت آنها متفاوت است، توضیح داد: در مواقع خاص این افراد به کار گرفته میشوند و از ظرفیت آنها استفاده میشود.
وی در ادامه گفت: بر حسب نیاز دادگستریها و شوراهای حل اختلاف در صورت وقوع موارد خاص از ظرفیت این افراد در حل و فصل دعاوی استفاده میشود. بخشی از پروندههای قصاص که به رضایت منجر میشود به کمک همین صلحیاران به سازش رسید. یکی از استانهایی که توانسته از ظرفیت صلحیاران به خوبی استفاده کند، استان خراسان رضوی است و در این استان هیئتهای صلح بسیار با قدرت و مطلوب عمل میکنند. تعداد زیادی صلحیار در این استان در حال فعالیت هستند.
حجتالاسلام والمسلمین صادقی در ادامه تاکید کرد: صلح یاران جزو معتمدین، افراد قابل اعتماد، افراد عضو هیئت امنای مساجد، روحانیون، افراد شاخص و شناخته شده در هر استان که در بین مردم محبوبیت و مقبولیت دارند شناسایی و از ظرفیت آنها در زمینه صلح و سازش استفاده میشود. برای ورود صلح یاران به عرصه حل و فصل دعاوی گزینشی خاص و آنچنانی وجود ندارد، اما مراقبت میشود که مبادا کسانی بخواهند در لباس صلحیاری از موقعیت خود سو استفاده کنند.
استفاده از ظرفیت مساجد برای حل اختلافات و دعاوی در استانها و شهرستانها و روستاهای سراسر کشور نیز مغفول نمانده است، چنانچه در استان پهناوری همچون فارس نیز این رویه در دستورکار قرار گرفته و رضایتهای مردمی زیادی در پی داشته است.
چنانچه از ۲۸ آذر ماه سال ۱۴۰۱ که تفاهم نامه سه جانبه تشکیل هیئتهای صلح و حل اختلاف در مساجد استان فارس منعقد شد، هیئتهای حل اختلاف در مساجد با محوریت امامان جماعت، اعضای هیئتها و دیگر فعالان مساجد با حضور طرفین دعاوی تشکیل شده و اتفاقات و صلح و سازشهای زیادی در مناطق مختلف شهرستانهای این استان اصیل، پهناور و باستانی رقم خورده است.
فعالیت بیش از هزار و ۳۰۰ صلح یار در سطح مساجد و کلانتریها استان فارس
طبق گفتههای حجت الاسلام والمسلمین توانی، رئیس شوراهای حل اختلاف دادگستری استان فارس از آن زمان تاکنون بیش از ۳۰۰ شورای حل اختلاف و هزار و ۶۰۰ صلحیار در سطح مساجد و کلانتریها استان فارس مشغول خدمت رسانی شدند که در این مساجد پروندههایی نظیر مسائل خانوادگی، طلاق، مستاجر و موجرمورد رسیدگی قرار گرفته و حل و فصل میشوند.
اما حجتالاسلام والمسلمین موسوی، رئیس کل دادگستری استان فارس اخیرا در گفتوگو با میزان، با تشریح اهمیت جایگاه صلح و سازش در جامعه گفت: هدف از تشکیل شوراهای حل اختلاف استفاده از ظرفیتهای موجود در جامعه در تمام سطوح برای توسعه و توجه بیشتر مردم به سنت پسندیده اصلاح ذاتالبین و جلوگیری از تشکیل پروندههای قضایی است و همچنان این هدف از اصلیترین اهداف توسعه حل اختلاف استان به شمار میرود.
پیشتازی مردم استان فارس در زمینه گسترش امور خیر و نوع دوستی
وی مردم استان فارس را در زمینه گسترش امور خیر و نوع دوستی پیشتاز دانست و گفت: مردم این استان در انجام امور خیر از جمله ایجاد صلح و سازش و گذشت سرآمدند و اقدامات خیرخواهانه آنها در موضوعات مختلف جای تقدیر دارد. دستگاه قضایی و شوراهای حل اختلاف برای ترویج فرهنگ صلح و سازش و همچنین گذشت شاکیان از شکایت خود همواره برنامههای مدون و مستمری را در راستای سند تحول قضایی در دستور کار قرار داده است.
رئیس کل دادگستری استان فارس در ادامه با اشاره به فراهم شدن مقدمات آزادی یک هزار و ۷۱۲ نفر از زندانیان در نه ماهه سال ۱۴۰۲ با کمک خیرین اظهار کرد: با تلاشها و اقدامات صورتگرفته و گذشت اولیایدم در این بازه زمانی، مقدمات آزادی ۳۶ نفر از محکومان به قصاص فراهم شده است.
حجتالاسلام والمسلمین چواد صبوری از صلح یاران با تجربه و نمونه مساجد شهر شیراز است که سالها به طور رسمی و غیر رسمی به این اقدام ارزشمند و تاثیرگذار در شهر محل زندگی خود مشغول است.
فعالیتهای صلح و سازشی خود را از سن ۲۰ سالگی آغاز کردهام
حجتالاسلام والمسلمین جواد صبوری در گفتوگو با میزان، با اشاره به انتخابش به عنوان صلح یار نمونه مساجد در شهر شیراز بیان کرد: فعالیتهای صلح و سازشی خود را از سن ۲۰ سالگی به صورت عمومی در بین مردم آغاز کردهام. بعداز آن نیز به صورت رسمی به این فعالیت ادامه دادم تا هم اکنون که مدت ۱۰- ۱۲ سالی است که دیگر به صورت غیر رسمی در حال فعالیت در این عرصه هستم.
وی ادامه داد: با هماهنگی بین مسجد و شورای حل اختلاف شیراز، شورای حل اختلاف محله و نیز فرمانده پایگاه بسیج مسجد، برای انجام خدمات و فعالیتهای صلح و سازشی در خدمت مردم هستیم.
این صلح یارنمونه مساجد در استان فارس با بیان اینکه در مسجد الله در محله احمد آباد روبروی فرودگاه شهید دستغیب قرار دارد که در این مرکز در خدمت مردم هستیم، عنوان کرد: در گذشته دفتری به نام شورایاری داشتیم که امکاناتش کم بود، اما هم اکنون در محلی بین امامزاده سید محمد و مسجد الله قرار دارد، برای انجام خدمات شورایاری در خدمت مردم هستیم.
حل اختلاف ۱۵ ساله بین یک عروس و خواهرشوهر
حجتالاسلام والمسلمین صبوری با اشاره به اینکه اکثر پروندههایی که به دفتر شورایاری محله ارجاع میشوند، به صلح و سازش ختم میشوند، خاطرنشان کرد: در یک پرونده خانوادگی که مدت ۱۵ سال بین عروس و خواهرشوهر اختلاف بود، ظرف مدت ۴ ماه صلح و سازش برقرار شد.
وی با اشاره به پرونده خانوادگی دیگری که منتج به سازش شده است، گفت: در این پرونده ۲ برادر بهخاطر برخی موضوعاتی شخصی با هم درگیر شده بودند که اختلاف میان آنها با نصیحتهای خیرخواهانه و دلسوزانه حل شد و در آخر کار هر دو برادر یکدیگر را بخشیدند.
حل برخی از این پروندهها گاها یک ماه و یا بیشتر زمان میبرد
این صلحیار برتر شیراز بیان کرد: به طور میانگین هفتهای ۳ پرونده به شورا ارجاع داده میشود که حل برخی از این پروندهها گاها یک ماه و یا بیشتر زمان میبرد تا طرفین در آن به صلح و آشتی برسند.
پیشنهاد میکنم از ظرفیتهای علمی روحانیون در شوراهای حل اختلاف استفاده شود
حجتالاسلام والمسلمین صبوری عنوان کرد: پیشنهاد میکنم از ظرفیتهای علمی روحانیون هرچه بیشتر در شوراهای حل اختلاف استفاده شود. آنها کلیدواژههای عاطفی بسیاری را در طول سالهای تحصیل آموختند که به راحتی میتوانند با بهکار بردن آنها، مشکلات ذهنی و روحی را حل کرده و دعاوی را به آشتی برسانند.
وی اضافه کرد: فرهنگیان با توجه به اینکه سالهای متمادی با تعداد زیادی از خانوادهها و دانش آموزان از نزدیک برخورد دارند، ظرفیت بالایی برای کمک به انجام صلح و سازش دارند و میتوان از تجربیات آنها در این مهم استفاده کرد.
به هر روی، طبق گفتههای مسئولان بلندپایه نظام و همچنین تجربیات به دست آمده، در هر اقدام و فعالیتی که پای مردم باز شده، موفقیت نیز با آن اقدام و هدف همراه شده است، مسلما همراهی و همگامی مردم در ایجاد صلح و سازش نیز نوید بخش آیندهای روشن در این زمینه خواهد بود و مسئولان امر را یاری رسان خواهد بود.
ارسال نظرات