نقش بازار مد و لباس در پازل حجاب

پایگاه رهنما:

هفده سال از تصویب قانون ساماندهی مد و لباس می‌گذرد؛ قرار بود با کنترل واردات لباس خارجی و البته حمایت از تولیدکنندگان داخلی و برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلف، مد و لباس ایرانی - اسلامی جایگزین مد و لباس رایج خارجی شود اما حالا نه تنها آن اهداف محقق نشده است که این بار قانونگذاران با تصویب مصوبه ترویج فرهنگ عفاف و حجاب و حمایت از سلامت اجتماعی تلاش کنند تا با رویکردهای سلبی به دنبال احیای فرهنگ از دست رفته بروند. اما چرا قانون ساماندهی مد و لباس چرا اجرا نشد؟

با تصویب قانون ساماندهی مد و لباس،‌ کارگروهی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای همین منظور شکل گرفت و در کنار آن نیز خانه طراحان مد و لباس آغاز به کار کردند تا بتوانند با معرفی و ترویج مد و لباس ایرانی و اسلامی، سهمی در تغییر ذائقه پوششی ایرانی‌ها داشته باشند اما مشکل از جایی شروع شد تا آنچه در رویدادها و جشنواره‌های مد ایرانی و اسلامی معرفی می‌شدند تفاوت معناداری با سلیقه جامعه داشتند. از سوی دیگر هم طراحان مد و لباس به عنوان یک کار تخصصی، لباس‌هایی طراحی می‌کردند که نسبت به وسع عمومی جامعه، قیمت‌های بالایی داشت و همین مسائل باعث شد تا استقبال از مدهای طراحی شده، راه چندانی به جامعه نداشته باشند. شاید فعالیت بیشتر خانه‌های مد (مزون‌ها)‌ برای طراحی لباس ارزان، شیک و متناسب با الگوهای ایرانی و اسلامی نیاز به بازطراحی داشته باشد تا سهم بازار از این لباس‌ها هم تغییر کند اما چه سود که این لباس‌ها یا خیلی گران است یا مطابق فرهنگ جامعه نیست.

* میدانی فراخ برای مد و لباس خارجی!

یکی از راه‌هایی که می‌توانست به ترویج مد و لباس ایرانی - اسلامی کمک کرده و مسیر جدیدی را برای آن باز کند استفاده چهره‌های مشهور از این مدها در رویدادهای مختلف بود. برای نمونه پوشش هنرمندان سینمایی یا ورزشکاران در جشنواره‌های خارجی فرصتی بود تا مدهای ایرانی و اسلامی در قالب لباس این اشخاص رونمایی و بعدهم توسط تولیدکنندگان داخلی به بازار عرضه شود. اما مشکل آنجا بود که آنچه توسط طراحان مد و لباس برای هنرمندان آماده یا پیشنهاد می‌شد یا توسط هنرمندان در جشنواره‌ها پوشیده می‌شد؛ با فرهنگ ایرانی و اسلامی تطابق نداشت. در همین راستا،‌ سید مجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با تاکید بر این‌که اگر در طراحی لباس هنرمندان سینما و تئاتر کار بهتری صورت می‌گرفت، چهره‌های مشهور می‌توانستند مروج طراحان و صنایع پوشاک ایران باشند، می‌گوید: پیگیری عملکرد چهره‌های مشهور در شورای فرهنگ عمومی مطرح نیست اما در مجموعه سینمایی و وزارت فرهنگ پیگیری می‌شود. اگر فردی عضو صنف هنر و سینما باشد و ترویج و کشف حجاب یا رفتار غیراخلاقی داشته باشد، عقد قرارداد در این حوزه با آنها مورد قبول نیست.

این مشکلات در کنار ورود پوشاک خارجی باکیفیت و ارزان به کشور باعث شد تا استقبال جامعه ایرانی از لباس‌های خارجی بیشتر از لباس‌های داخلی باشد؛ به طوریکه تا همین چند سال پیش و قبل از بالارفتن قیمت ارز، برندهای ترکیه‌ای سهم بزرگی از بازار ایران را در تصاحب خودشان داشتند. البته با ممنوعیت واردات پوشاک خارجی و افزایش قیمت ارز،‌ کم‌کم بازار پوشاک در اختیار تولیدکنندگان ایرانی قرار گرفت اما مشکل اصلی این بود که ایده‌ای برای تولید مد ایرانی و اسلامی وجود نداشت و تولیدکنندگان داخلی هم مجدد در حال تولید همان طرح و مدهای ترکیه‌ای بودند و حتی برخی برندهای داخلی، با وجود کیفیت بالای تولیدی، خود را با اسم‌های خارجی روانه بازار می‌کردند. همه اینها باعث شد تا آنچه که مدنظر قانونگذاران و مجریان قانون بود،‌ هرگونه به منصه ظهور نرسد.

* لزوم آموزش طراحان مد و لباس داخلی

مشکلات گفته شده باعث نشده تا موضوع طراحی مد و لباس ایرانی و اسلامی به فراموشی سپرده شود و حالا قرار است تا با استفاده از ظرفیت خانه طراحان مد و لباس، هم طراحان آموزش ببینند و کارت صلاحیت حرفه‌ای دریافت کنند و هم تولیدکنندگان خانگی فعال‌تر از گذشته در عرصه مد و لباس حضور داشته باشند.

سید مجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور در این خصوص معتقد است که تاکنون خلاء جدی در زمینه حمایت و نظارت این دسته مشاغل خانگی تأثیرگذار وجود داشت که با جدیت دبیرخانه کارگروه ساماندهی مد و لباس و همینطور دغدغه و نگاه فرهنگی معاونت اشتغال وزارت کار، تفاهم‌نامه‌ای برای حمایت از این حوزه فراهم شده است.  به گفته وی، این نوید را به تمام خانه‌های مد (مزون‌ها) و افراد حاضر در دایره مشاغل خانگی حوزه مد و لباس عرض می‌کنم که اکنون علاوه بر کارگروه ساماندهی مد و لباس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز حامی این جریان خواهد بود.

در همین راستا،‌ سامانه طراحان مد و لباس هم راه‌اندازی شده است و این سامانه وظیفه تشخیص و احراز صلاحیت طراحان مبتنی بر آموزش‌ها دیده شده، مدارک دانشگاهی معتبر و شناسه‌ی یکپارچه مد و لباس ایرانی اسلامی (شیما) های صادره در گذشته را دارد. کارت صلاحیت صادره از این سامانه اکنون معیار اصلی پاسخ به درخواست‌های صدور مؤسسه مد و لباس، برگزاری رویدادهای مختلف، دریافت تسهیلات مشاغل خانگی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و همینطور صدور شناسه شیما و مالکیت معنوی است.

با ساماندهی طراحان مد و لباس، اقدامات برای ساماندهی فعالیت فعالان مد و لباس در فضای مجازی هم آغاز می‌شود تا بتواند آنچه در قالب این فضا به جامعه عرضه می‌شود، متناسب با فرهنگ بومی،‌ ملی و اسلامی باشد. متاسفانه بخش مهمی از بدپوششی که در جامعه وجود دارد،‌ محصول مدهایی است که در فضای مجازی تبلیغ و ترویج می‌شود.  شاهرخ صالحی کرهرودی