جنگ اوکراین و بازار قاچاق تسلیحات غربی

پایگاه رهنما:

وزارت خارجه آمریکا درباره تأثیر منفی فساد دولتی در اوکراین بر اثربخشی کمک‌های اقتصادی خود به این کشور هشدار داد. بازرس کل وزارت امور خارجه آمریکا در گزارشی هشدار داد کمک‌های اقتصادی دولت واشنگتن به اوکراین در معرض خطر ناشی از فساد در دولت اوکراین و بخش خصوصی این کشور است. پیش از این نیز پنتاگون اعلام کرده بود آمریکا به مشکل فساد در اوکراین اذعان می‌کند، اما مدعی شد تسلیحات ارائه‌شده به «کی‌یف» برای اهداف مورد نظر استفاده می‌شود، این در حالی است که گزارش‌های متعدد درباره راهیابی تسلیحات آمریکایی به بازار سیاه و قاچاق آنها به دیگر نقاط جهان منتشر شده است.

آمریکا به همراه کشور‌های عضو ناتو نقشی اساسی در تأمین تجهیزات نظامی و تسلیحات به اوکراین در راستای تداوم جنگ خونین روسیه و اوکراین داشته و تاکنون دهها میلیارد دلار انواع سلاح را به این کشور ارسال کرده است. با این حال گزارشی جدید که بنیاد «هریتیج » منتشر کرده، نشان می‌دهد بخشی از این تسلیحات به بازار سیاه راه پیدا کرده و در اختیار باند‌های تبهکار و قاچاقچیان قرار گرفته است. این گزارش ۱۹ صفحه‌ای که اکتبر گذشته منتشر شد، تنها پس از درخواست اجرای «قانون آزادی اطلاعات» از سوی بنیاد هریتیج علنی شد. در این گزارش تصریح شده است ارسال محموله‌های تسلیحاتی وزارت دفاع ایالات‌متحده به اوکراین با نظارت بسیار کمی انجام می‌شود و در برخی مواقع، این محموله‌ها به دست باند‌های جنایتکار و قاچاقچیان سلاح می‌رسد. بر اساس گزارش بازرس کل وزارت دفاع آمریکا که توسط بنیاد هریتیج به دست آمده است، از زمانی که ایالات‌متحده تسلیح ارتش اوکراین را آغاز کرده است، باند‌های جنایتکار در اوکراین، به برخی از محموله‌های نارنجک‌انداز، مسلسل، تفنگ، جلیقه ضدگلوله و هزاران گلوله ارسالی آمریکا  دست یافته‌اند. نکته مهم اینکه بار‌ها درباره راهیابی تسلیحات ارسالی غرب به اوکراین به بازار‌های سیاه سلاح و دسترسی باند‌های جنایتکار و نیز قاچاقچیان به این سلاح‌ها هشدار داده است. از جمله «سیمور هرش» ، خبرنگار معروف آمریکایی در خصوص فروش تسلیحات ارسالی به کی‌یف در بازار سیاه گفت که غرب به خوبی می‌داند امروزه کشور‌های هم‌مرز با اوکراین یعنی لهستان، رومانی و سایر کشور‌ها، غرق در تسلیحاتی هستند که قرار بوده به دست کی‌یف برسد. به گفته او تسلیحات غربی توسط فرماندهان اوکراینی به قاچاقچیان در لهستان، رومانی و سایر کشور‌ها فروخته می‌شود. سیمور هرش تصریح کرد که غرب از این تجارت در بازار سیاه به خوبی آگاه است، چراکه گزارش‌های متعددی در مورد محموله‌های اسلحه گم‌شده در رسانه‌های آمریکایی هم منتشر شده است. مقام‌های روسیه بار‌ها در مورد قاچاق سلاح‌های غربی به خارج از مرز‌های اوکراین هشدار داده‌اند؛ موضوعی که به گفته آنها امنیت را در سایر نقاط جهان وخیم‌تر کرده است. غربی‌ها به سرکردگی آمریکا با ارائه میلیارد‌ها دلار انواع تسلیحات به اوکراین از جمله سلاح‌های سبک و ضدزره ، زمینه لازم برای گسترش هر چه بیشتر ناامنی و بی‌ثباتی در نقاط مختلف جهان به ویژه مناطق ناآرام را فراهم آورده‌اند. «واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل در این باره می‌گوید: سلاح‌هایی که کشور‌های غربی به اوکراین عرضه می‌کنند، در سراسر جهان پخش شده است و اکنون در دست شبه‌نظامیان به‌ویژه در آفریقا قرار دارد و همه این واقعیت را در اظهارات سران کشور‌های آفریقایی شنیده‌اند.

اوکراین درگیر جنگ و فساد مالی

اعلام نگرانی رسمی آمریکا در سوءاستفاده از کمک‌های مالی این کشور با توجه به وضعیت فساد مالی و اداری در اوکراین به عنوان یکی از فاسد‌ترین کشور‌های اروپایی مطرح شده است. اوکراین سابقه طولانی فساد گسترده و حکمرانی متزلزل داشته است، به طوری که سازمان شفافیت بین‌الملل فساد این کشور را در رتبه۱۲۲ از ۱۸۰کشور جهان قرار داده است و فاسدترین کشور‌ها در اروپا در زمینه فساد مالی و اداری محسوب می‌شود. وضعیت اقتصادی اوکراین نیز در سال‌های اخیر با وخامت روزافزون مواجه بوده است. «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین با اذعان به وجود فساد گسترده در کشورش اعلام کرده که فساد، مشکل مزمن اوکراین است و پس از جنگ علیه روسیه این مشکل در پس‌زمینه مسائل اوکراین قرار گرفته است و هرگز قابل تحمل نخواهد بود.

مسئله فساد مالی در اوکراین با توجه به کمک‌های هنگفت مالی، نظامی و تسلیحاتی غرب به ویژه آمریکا اکنون بیشتر از قبل در مرکز توجه قرار گرفته است. طبق آمار‌های منتشرشده میزان ثروت بسیاری از مقامات ارشد اوکراین پس از آغاز جنگ در این کشور و سرازیرشدن کمک‌های عظیم غرب چند برابر شده است. همین مسئله به افزایش سوءظن‌ها درباره تصاحب این کمک‌های مالی و نظامی از سوی این مقامات و افزوده شدن آنها به ثروت خصوصی آنها حتی زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین منجر شده است. این مسئله حساسیت‌ها را در آمریکا به ویژه از جانب جمهوریخواهان برانگیخته است و آنها خواهان نظارت هر چه بیشتر و دقیق‌تر بر پول‌های ارسالی واشنگتن برای دولت کی‌یف شده‌اند. پیشتر «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین در بزرگ‌ترین تحول سیاسی این کشور همزمان با جنگ، تعدادی از مقامات ارشد را در ژانویه ۲۰۲۳ برکنار کرده بود. اخراج بیش از ۱۲مقام ارشد دولت اوکراین توسط زلنسکی چند روز پس از بازداشت معاون وزیر مظنون به اختلاس و اتهاماتی بود که اگرچه توسط وزارت دفاع تکذیب شد، اما اعتراضاتی را علیه عملکرد دولت اوکراین برانگیخت. با اخراج بیش از ۱۲ مقام ارشد دولت اوکراین توسط زلنسکی به اتهام فساد مالی، انتقادات جمهوریخواهان از دولت بایدن به دلیل اعطای کمک‌های چندده‌میلیارد دلاری مالی و تسلیحاتی به اوکراین بدون اینکه دقیقاً حساب و کتاب این کمک‌ها روشن و دقیق باشد، افزایش یافت، به نحوی که در آن مقطع، « تیلور گرین» ، نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا و از مخالفان سرسخت کمک‌های آمریکا به اوکراین، طرحی را آماده کرد تا دولت آمریکا برای صرف هزینه‌های میلیاردی در اوکراین حسابرسی شود.

 منتقدان جدی دولت بایدن  می گویند؛دولت فعلی آمریکا به بهانه جنگ اوکراین با روسیه،  میلیارد‌ها دلار از پول مالیات‌دهندگان آمریکایی را در حالی برای کمک به اوکراین اختصاص داده است که سرنوشت بخش مهمی از این پول‌ها که در قالب کمک‌های مالی و تسلیحاتی به کی‌یف ارائه می‌شود، مشخص نیست و اغلب از حساب‌های شخصی مقامات اوکراینی یا فروش تسلیحات آمریکایی در بازار سیاه سردرمی‌آورد

رضا طاهری