جنگ ۵۰۰ روزه اوکراین و تجارت پر سود شرکت‌های تسلیحاتی

جنگ اوکراین درحالی هفدهمین ماه خود را سپری می‌کند که تاکنون دهها هزار نفر کشته و زخمی شده و حدود 6 میلیون اوکراینی در سراسر اروپا آواره شده‌اند اما رهبران آمریکا و اروپایی همچنان با هزینه های میلیارد دلاری در آتش این جنگ خانمان سوز می‌دمند؛ هزینه‌هایی که از جیب مالیات‌دهندگان غربی تأمین می‌شود اما بازار کارخانه‌های اسلحه سازی را حسابی سکه کرده است. 

این مسئله مبرهن است که تمام هزینه‌های جنگ اوکراین را آمریکا و اروپایی‌ها تامین می‌کنند تا بتواند رقیب خود را زمینگر کرده و موازنه جهانی را به نفع غرب برگردانند. در این میان، از ابتدای جنگ اوکراین تاکنون میلیاردلاها دلار کمک مالی و نظامی از سوی کشورهای غربی به سمت اوکراین سرازیر شده و ایالات متحده در بالای فهرست این کمکها قرار دارد.

بر اساس داده‌های آماری که در ابتدای جولای سال جاری میلادی از سوی موسسه «ifw-kiel» اعلام شده است، آمریکا 72 میلیارد یورو کمک نظامی، مالی و بشردوستانه به کی‌یف ارسال کرده است. نهادهای اتحادیه اروپا دومین اهداکننده بزرگ بودند که تاکنون مبلغ 35 میلیارد یورو به دولت اوکراین اهدا کرده‌اند. پس از آن انگلیس و آلمان، هر کدام 11 میلیارد یورو و ژاپن 7 میلیارد دلار، کانادا، 5.3 میلیارد دلار، لهستان 4.3 میلیارد دلار، هلند با 4.1 میلیارد دلار بالاترین رقم را به کی‌یف تحویل داده‌اند. 27 کشور عضو اتحادیه اروپا و نهادهای وابسته به آن، جمعا 69 میلیارد دلار کمک مالی و نظامی به اوکراین انجام داده‌اند که از جمع کمکهای آمریکا کمتر است.  

 سایر کشورهای اروپایی هم به نسبت توان خود به اوکراینی‌ها کمک کرده‌اند که جمع کل کمکها بیش از 170 میلیارد دلار بالغ می‌شود. این درحالی است که همه کشورهای حامی اوکراین، اخیرا تعهدات جدیدی را متقبل شده‌اند تا متحد خود را به لحاظ نظامی و مالی پشتیبانی کنند تا در برابر روسیه متحمل شکست نشود.

آمریکا به تنهایی بیش از 42 میلیارد دلار کمک تسلیحاتی به اوکراین انجام داده است که بیش از نیمی از تسلیحاتی ارسالی غرب به این کشور را شامل می‌شود. آلمان هم به عنوان دومین تامین کننده تسلیحاتی اوکراین، 7.5 میلیارد دلار تسلیحات در اختیار کی‌یف قرار داده است و انگلیس با رقم 6.6 میلیارد دلار در رده سوم قرار دارد. بخش اعظم 170 میلیارد دلار، مربوط به ارسال تسلیحات اعم از موشک، تانک، سامانه پدافندی و پهپاد و سایر تجهیزات نظامی بوده است.

آمریکا در بودجه سال 2023 مبلغ 40 میلیارد دلار دیگر را برای کمک به اوکراین در نظر گرفته است و باتوجه به تعهدات این کشور برای هر گونه کمک تسلیحاتی و مالی به کی‌یف، در ماههای آینده نیز مصوبات جدیدی برای ارسال کمکها در دستورکار قرار خواهد گرفت.

آمریکا و شرکای اروپایی آن بر این باورند که تنها راه شکست روسیه تجهیز اوکراین به سلاحهای پیشرفته است و تا هر زمان که این جنگ ادامه داشه باشد باید از آن حمایت کنند. کمکهای هفده ماه گذشته نشان می‌دهد که جنگ اوکراین روزانه 340 میلیون دلار برای غربیها آب می‌خورد و روز به روز آمار هزینه‌های جنگ هم بالا می‌رود.

باتوجه به شرایط اقتصادی جهانی و افزایش تورم افسار گسیخته در برخی کشورهای اروپایی متاثر از جنگ اوکراین، لذا افزایش هزینه‌های نظامی سبب می‌شود تا این دولتها از بودجه‌ بخشهای اجتماعی و سایر گزینه‌ها برای تامین این هزینه‌ها استفاده کنند که این مسئله می‌تواند موج جدیدی از اعتراضات را در سراسر اروپا رقم بزند.  

پول سازی برای کمپانی‌های تسلیحاتی آمریکا

هر چند جنگی که آمریکا برای رسیدن به جاه‌طلبی‌های خود شروع کرده خسارات زیادی به اروپا وارد کرده و حتی برخی از غول‌های اقتصادی را به آستانه ورشکستگی کشانده است اما برای کمپانی‌های تسلیحاتی آمریکا درآمد سرشاری داشته‌اند. در این رابطه، تولیدکنندگان تسلیحات با سیل تسلیحات از ایالات متحده و اروپا به اوکراین به ثروت زیادی به دست آورده‌اند و کارشناسان هشدار می‌دهند که ارسال بیشتر فقط به خشونت جهانی ادامه می‌دهد.

هانا هومستد، تحلیلگر مرکز سیاست بین‌الملل که بر تأثیر تجارت تسلیحات ایالات متحده در سراسر جهان تمرکز دارد، درباره میزان کمکهای تسلیحاتی این کشور به اوکراین گفت:«این مطمئناً بیش از آن چیزی است که قبلاً به هر کشوری داده‌ایم، حتی در اوج جنگ افغانستان. کمکی که ما به اوکراین برای ارتش آنها فرستاده‌ایم بیش از بودجه ناسا برای پروژ‌های فضایی است».

از آنجایی که مناقشه با روسیه کماکان ادامه دارد و دورنمای روشنی برای پایان آن دیده نمی‌شود، لذا شرکتنهای تسلیحاتی آمریکا هم درآمدهای سرشاری را کسب خواهند کرد.

گزارش رسانه‌های غربی حکایت از این دارد که تعدادی از مهماتی که از غرب ارسال می‌شود، چنان پیشرفته هستند که نیروهای اوکراینی طرز استفاده از آنها را بلد نیستند و به همین دلیل این تسلیحات به دلیل عدم شناخت کافی اوکراینی‌ها در میدان جنگ نابود می‌شود و این فرصت خوبی برای این شرکتها است تا دوباره با ساخت این نوع سلاحها پول زیادی را کسب کنند.

مقامات اوکراین هر روز به غربیها هشدار می‌دهند که باید تسلیحات بیشتری را در اختیارشان قرار دهند تا بتوانند در برابر روسها ایستادگی کنند و این صدای زجه‌های کی‌یف، چرخ دنده‌های شرکتهای تسلیحاتی را شبانه روز می‌چرخاند تا سلاحهای زیادی را تولید کرده و روز به روز ذخایر مالی خود را افزایش دهند.

یکی از مقامات اتحادیه اروپا پیشتر به نشریه پولیتیکو گفته بود:«واقعیت این است که اگر با هوشیاری به جنگ اوکراین نگاه کنیم، کشوری که بیشترین سود را از این جنگ می‌برد، ایالات متحده است زیرا گاز را با قیمت‌های بالاتر به اروپا می‌فروشد و با فروش سلاح هم درآمد هنگفتی را کسب می‌کند».  

صرف‌نظر از کاهش حمایت عمومی از هزینه‌های نظامی و درگیری طولانی، ارزش مالی سازندگان تسلیحات آمریکایی از زمان شروع جنگ به شدت افزایش یافته است. در هفته‌های پس از حمله روسیه، ارزش بازار شرکت ریتون، که بزرگترین تولید کننده موشکهای هدایت شونده در دنیا است، از 128 میلیارد دلار در ابتدای سال 2022 به رقم 155 میلیارد دلار در پایان سال گذشته رسید.

شرکت لاکهید مارتین، هم سال 2022 را با ارزش 98 میلیارد دلار آغاز کرد اما تا پایان سال، این رقم به 127 میلیارد دلار رسیده بود که بالاترین رقم از زمان ثبت رکوردها است. لاکهید مارتین فقط در سه ماهه اول 2023، بیش از 15 میلیارد دلار درآمد خالص داشت که ارزش سهام این شرکت را افزایش داده است. شرکت نورثروپ گرومن هم سال 2022 را با 61 میلیارد دلار سرمایه آغاز کرد و با 84 میلیارد دلار به پایان رسید. نورثروپ گرومن گزارش داد که فروش سه ماهه اول 2023 در مقایسه با 8.8 میلیارد دلار در سه ماهه اول 2022، شش درصد افزایش یافت و به 9.3 میلیارد دلار رسید. شرکت بوئینگ هم درآمد سه ماهه اول خود را 17.9 میلیارد دلار ثبت کرد که نسبت به مشابه سال گذشته 5 درصد رشد داشته است.  

یک حساب سرانگشتی از درآمد شرکتهای تسلیحاتی آمریکا از زمان شورع جنگ اوکراین نشان می‌دهد که اگرچه این جنگ برای اروپاییها آب نداشته اما برای شرکتهای تسلیحاتی آمریکا نان خوبی داشته است. علاوه‌براین، شرکتهای تسلیحاتی با اینکه پول خود را دریافت می‌کنند اما چندین ماه بعد تسلیحات را تحویل دولت می‌دهن. دولت اوکراین پیشتر گفته بود تا پایان 2022، مبلغ 800 میلیون به پیمانکاران تسلیحاتی غرب پول پرداخت کرده اما با گذشت یکسال هنوز خبری از تحویل سلاحها نیست. حتی برخی منابع گفته‌اند که تعدادی از تسلیحات که توسط آمریکاییها ساخته می‌شود خراب هستند اما کی‌یف به خاطر اینکه شکافی بین جبهه غرب به وجود نیاید، این مسئله را لاپوشانی می‌کند.

از آنجا که پول ساخت سلاحهای ارسالی به اوکراین از سوی دولت تامین می‌شود، لذا تمام هزینه‌ها از جیب مردم پرداخت می‌شود که مجبور هستند به خاطر مطامع سیاسی و جاه‌طلبی رهبران خود، مالیات بیشتری بدهند. دولت آمریکا بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی خود را از جیب کشورهای اروپایی تامین می‌کند و این کشورها با اینکه در یکسال گذشته به خاطر افزایش ضریب امنیتی خود و کمکهای بیشتر به اوکراین، بودجه نظامی خود را افزایش داده‌اند اما شرکتهای تسلیحاتی اروپا، توان لازم برای ساخت تسلیحات در بازه زمانی کوتاه را ندارند، لذا بخشی از بودجه خود را به شرکتهای آمریکایی انتقال می‌دهند تا فورا سلاحهای مورد نیاز متحد خود را بسازند.

از زمان شروع جنگ اوکراین، رسانه‌ها و مقامات اروپایی بارها اعتراف کرده‌اند که زرادخانه‌هایشان ته کشیده است و برای تامین تسلیحات مورد نیاز کی‌یف باید مبالغ زیادی را اختصاص دهند. به عبارت بهتر، می‌توان گفت که جنگ اوکراین، به تجارت پر سودی برای شرکتهای تسلیحاتی آمریکا تبدیل شده است و درآمدهای دلاری چنان زیر زبان این شرکتها مزه کرده است که به نظر می‌رسد اگر اوکراینی‌ها هم بخواهند به جنگ با روسیه پایان دهند لابی‌های تسلیحاتی اجازه این کار را نخواهند داد. همانگونه که به گفته روسها، بزرگترین مانع پایان درگیریها در اوکراین، آمریکایی‌ها هستند که ادعا می‌کنند اکنون شرایط برای نشستن پشت میز مذاکرات صلح مهیا نیست.

آمریکا همانطور که از کمبود انرژی در اروپا نهایت بهره‌برداری را برد و گاز خود را به قیمت چهار برابری به شرکای اروپایی فروخت، در ارسال سلاح هم همین رویه را در پیش گرفته است و منت هم که بر سر اروپاییها می‌گذارد که به خاطر آنها با روسیه سرشاخ شده، فقط برای فریب افکارعمومی است.

مقامات کاخ سفید همواره سعی کرده‌اند تا افکارعمومی داخل را متقاعد کنند کمک‌های گسترده به اوکراین با هدف دفاع از امنیت آمریکایی‌ها انجام می‌شود ولی بسیاری از شهروندان این کشور از این مسئله رضایت ندارند و بارها مخالفت خود را با ارسال کمکهای نظامی و مالی به اوکراین اعلام کرده‌اند.

به نظر می‌رسد، دولت آمریکا سعی دارد با فریب افکار عمومی جنگ خودساخته در اوکراین را توجیه کرده و با طولانی کردن آن، درآمدهای زیادی را به شرکتهای تسلیحاتی تزریق کند.

با گذشت 500 روز از درگیری، تنها یک برنده آشکار از بحران مرگبار وجود دارد و آن صنعت تسلیحات ایالات متحده و کسانی هستند که سهام شرکت‌های تسلیحاتی آمریکایی را در بازار خریداری کردند.

در کل، می‌توان گفت با اینکه غربیها سعی دارند با کمکهای تسلیحاتی بیشتر به اوکراین، روسیه را شکست داده و موازنه را به نفع خود برگردانند اما تجربه هفده ماه گذشته ثابت کرد که این تسلیحات هیچ موفقیتی کسب نکرده است و حتی اوکراین 15 درصد از خاک خود را از دست داده و دهها هزار نفر هم کشته شده و صدها میلیارد دلار هم به هزینه روی دوش کشورهای اروپایی گذاشته است و همه قربانی مطامع سیاسی واشنگتن شده‌اند.