محمدرضا چمن‌نژادیان- مرزهای امنیتی و حیاط‌خلوت‌های قدرت‌ها که در همسایگی با رقیبان قرار دارند همواره به‌عنوان راهبرد کنترلی در جهت دفاع از منافع و امنیت ملی محسوب می‌شوند و در دکترین راهبردی و بین‌المللی سیاست خارجی قدرت‌ها تعریف‌شده است. درعین‌حال از موضوعات پر منازعه با پیشینه تاریخی و استعماری می‌باشند. معمولاً در بازی‌های داخلی و خارجی سیاستمداران کشورها به‌عنوان یک کارت بازی علیه رقیبان داخلی و سیاست‌های خارجی آنان مورداستفاده قرار مورد می‌گیرند. با نگاهی به تاریخی مشاهده می‌شود که در دکترین قدرت‌های استعمارگر این نگاه استیلاطلبی وبرتری جویی ژئوپلیتیکی یک امر مرسوم و پایه ثابت سیاست خارجی قدرت‌ها بوده است؛ تا بر اساس سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» انگلیسی‌ها، چنین مناطق و مناقشات لاینحلی به‌مثابه استخوانی لای زخم به وجود آیند و همیشه در دل مناطق برخوردار از منابع حیاتی و مرزهای مورد مناقشه با حاشیه‌های امنیتی وجود داشته و باقی بماند. این مناقشات کش‌دار مریز که بنا بر درجه اهمیت در سراسر عالم از قبل مشخص‌شده و شناسایی‌شده هستند؛ و مورد مطالعات عمیق میدانی و تجربی به لحاظ مردم‌شناسی فرهنگی،  روان‌شناختی اجتماعی، جامعه‌شناختی رفتاری و سطوح اقتصادی قرارگرفته‌اند و بر مشی  مسبوق به سابقه‌ی استعماری  سیاست گزاری شده‌اند. گر چه برخی از آن مناقشات دیرین و تاریخی علی‌الظاهر  در نزد افکار عمومی داخلی، خارجی و نسل‌های بی‌مطالعه در اثر اختلافات مرزی و عقیدتی تبلیغ می‌گردند که در دوران استعمار کهن تعریف تحمیلی شده‌اند؛ و یا به خاطر گرایش به بلوک بندهای ایدئولوژیکی شرفی، غربی و گروه‌بندی‌های اقتصادی قلمداد می‌گردند. ولی عمیق‌ترین شکاف‌های القایی در دکترین استعمار نو، اختلافات ایدئولوژیک و مذهبی حاکم بر ملت‌هاست که لاینحل بودن به ملت‌های درگیر القا می‌شود؛ که نمونه‌های بارزی از آن‌ها در تاریخ معاصر فراوان بوده است: جنگ‌های صلیبی، مناقشه صدساله اخیر سرزمینی با اسلامی و یهودی در سرزمین فلسطین، بلوک‌بندی ایدئولوژیک کمونیستی و کاپیتالیستی شرقی و غربی برجا مانده از دوران جنگ سرد از آن جمله است. در فازی دیگر می‌توان به ایجاد و القای وجود اختلافات مرزی، آبی و عقیدتی در کانون‌های بحران‌خیز اما غنی از منابع اقتصادی و راهبردی مانند، ایران، افغانستان، عراق، چین تایپه،اوکراین، مکزیک، ونزوئلا، کوبا، مصر، لیبی و... اشاره کرد. دستمایه‌هایی که هرازچندگاهی قدرت‌ها از آن‌ها به‌عنوان عامل بی‌ثباتی منطقه‌ای بهره می‌گیرند و با بحران‌سازی منافعی اقتصادی، نظامی و سیاسی برای خود فراهم می‌کنند. در پس  القائات افکار ظاهری و گرایش نسلهای بی مطالعه و اطلاع است که قدرتهای شرقی و غربی به مقابله، معامله و تسویه حساب با رقیبان دیرین اقتصادی و سیاسی خود می پردازند.نمونه های عینی و میدانی این گونه بحران‌سازی‌ها را در حال حاضر می توان به شرح ذیل تحلیل کرد‌: از یک طرف هجوم تجاوزگرانه بدون توجه به‌ معاهدات بین‌المللی روسیه و به کشور مستقلی به نام اوکراین است؛ و از طرفی دیگر در یک گروکشی آشکار سفر بدون جنجال‌برانگیز و حساسیت زای نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به چین تایپه است که با مانور قدرت و اسکورت همه جانبه نظامی همراه بود و ظاهراً برای حمایت از خواست ملت و استقلال طلبی تایوان از سر زمین مادری یعنی کشور چین صورت گرفته است. در چنین شرایطی که جمهوری اسلامی مذاکرات هسته ای و رفع تحریم‌ها را با جامعه جهانی آغاز کرده و مناقشات منطقه ای و مشکلات اقتصادی حاد شده داخلی نیز دارد و تامین منافع و امنیت ملی ما در گرو تعاملات بین‌المللی، وفاق ملی و رعایت موارد حقوق بشری مورد اجماع جهانی است‌. حمایت بی محابا و بدون محاسبه منافع و امنیت ملی نباید در دستور کار سیاست خارجی باشد؛ زیرا گرایش بیش از حد به روسیه مهاجم به یک کشور مستقل و چین با نگاه استعماری به استقلال طلبی ملت تایوان می‌تواند تامل برانگیز و ضد منافع و امنیت ملی با خطر همراه باشد. 

آیا می‌توان از آب سیلاب استفاده کرد؟

مناطق بسیاری از کشور ما با کمبود آب و بهره برداری بیش از حد از سفره های زیرزمینی مواجه است. علاوه بر این، در همین نواحی سیلاب‌های فصلی به سمت زهکشی بهداشتی ناکافی هدایت می‌شود و اثر منفی شدید محیط زیستی ایجاد می‌کند. بسیاری از شهرهای جهان از چاه‌های تزریق عمیق برای بازیابی سفره‌های زیرزمینی و حذف آب‌های سطحی استفاده کرده‌اند. شرایط ژئوهیدرولوژیکی خاصی برای اجرای این چاه‌های تزریقی عمیق‌تر از ۳۰ متر مانند رواناب سطحی‌، کیفیت آب قابل قبول برای نفوذ، عمق قابل توجه در سطوح آب‌های زیر‌زمینی و نفوذپذیری خوب خاک مورد نیاز است. این فناوری به عنوان یک راهبرد برای بازیابی سفره‌های زیرزمینی و کاهش ریسک سیلاب مطرح است.
در دسترس بودن آب یک مسئله رو به رشد در سراسر جهان است. ارزیابی تحلیل‌ها نشان داد که بین سال‌های ۱۹۹۵ تا امروز ، مناطق دارای تنش شدید آبی افزایش یافته است. دلیل اصلی این امر مدیریت ناکافی منابع آب است. این وضعیت در کشورهای در حال توسعه تشدید می‌شود، جایی که حداقل حجم آب تصفیه و بازیافت می شود. با سناریوهای پیش بینی شده کاهش سریع هم در کمیت و هم در کیفیت آب موجود، موجب بحران‌های بزرگ آب در بیشتر نواحی ایران و کشورهای پیرامون می‌شود. راه حل پیشرو استفاده کارآمدتر از منابع آب است.
بارندگی‌های نامنظم و فصول خشک طولانی در بسیاری از مناطق به این معنی است که کشاورزان اغلب مجبورند با مزارع پر آب یا خشکسالی دست و پنجه نرم کنند که می‌تواند محصولات آنها را از بین ببرد. بسیاری از مناطق بیابان‌زایی با افزایش شدید دما، مردم را بدون آب گذاشته و به دنبال آن بادهای موسمی همه چیز شسته و مناطق زیادی از جنوب، مرکز و شرق ایران از ابتدای مرداد ۱۴۰۱ غرقاب کرده است.
باران‌های نامنظم می‌تواند راه حلی برای فصول خشک باشد. سطح بالای شوری یک لایه سفید یا قهوه‌ای غیر قابل نفوذ ایجاد می‌کند که از نفوذ آب به خاک جلوگیری می کند و سطح را غرقاب می‌کند. آب ساکن به شوری می‌افزاید زیرا بسیاری از مواد معدنی موجود در خاک نیز در آب حل می‌شوند که در فصل خشک یک لایه شور ایجاد می‌کند. سطوح بالای شوری می‌تواند یک لایه غیر قابل نفوذ ایجاد کند که از نفوذ آب به خاک جلوگیری می‌کنند. در مناطق خشک جهان با تمدن های قدیمی مانند ایران و هند، وسایل مختلف برای ذخیره آب اضافی باران ابدا کرده‌اند تا بتوان در فصول خشک از آن آب باران استفاده کرد.

در توفان‌های باران و ذوب برف، میزان آب جاری در سطح زمین افزایش می‌یابد و در توفان‌های شدید ممکن است سیل به وجود بیاید. بسیاری از تالاب‌ها، به‌ویژه تالاب‌های دشت سیلابی، ظرفیت ذخیره موقت زیادی برای آب‌های سیلابی در هنگام وقوع رواناب دارند. تالاب‌های حوض سلطان، در نزدیکی قم و گاوخونی در استان اصفهان از این گروهند. اگرچه تالاب‌ها اغلب به عنوان اسفنج‌های طبیعی که آب را جذب می‌کنند نامیده می‌شوند، اما در واقع بیشتر شبیه وان‌های طبیعی عمل می‌کنند و یا آب‌های سیلابی که از رودخانه‌ها سرریز می‌شوند یا آب‌های سطحی که در فرورفتگی‌ها جمع می‌شوند را ذخیره می‌کنند. با کاهش آب‌های سیلاب، آب به آرامی از خاک های کف تالاب جذب می شود. تالاب‌ها با مهار برخی از آب های سیلاب و کاهش سرعت ورود مجدد آب به کانال رودخانه، می توانند شدت سیل و فرسایش پایین دست را کاهش دهند.
در حوزه‌هایی که تالاب‌ها از بین رفته‌اند، اوج حالت سیلابی افزایش می‌یابد. تالاب‌های داخل و بالادست مناطق شهری به ویژه برای محافظت در برابر سیل ارزشمند هستند. سطح غیرقابل نفوذ، مانند سطوح آسفالت شده و بتون ریزی شده، در مناطق شهری میزان و حجم رواناب را و در نتیجه خطر خسارت سیلاب را به شدت افزایش می‌دهد. این موضوع نشان دهنده ارزش تالاب ها برای ذخیره آب و کنترل سیلاب است. تالاب‌های دشت سیلابی برای کنترل سیل ‌آنقدر مؤثر تلقی شدند که اکنون از باززنده سازی تالاب‌ها برای مهار آب سیلاب، به جای ساختن سازه‌های گران قیمت کنترل سیلاب، استفاده می‌کنند.
تالاب‌های دشت سیلابی با کاهش میزان و حجم رواناب، خطر آسیب سیل به زیرساخت‌ها و زیستگاه‌های پایین دست را کاهش می‌دهند. تالاب‌هایی که ذخیره موقت آب سیلاب یا رواناب طوفان را فراهم می‌کنند، در کاهش ریسک برای ایمنی عمومی، کاهش آسیب به اموال عمومی یا خصوصی، کاهش فرسایش پایین دست یا افزایش پایداری زیستگاه برای آبزیان، بسیار قابل توجه‌اند. پایداری ژئومورفیک زیستگاه های مهم آبزیان را با کاهش جریان های اوج سیل یا روان آب ها، یا کاهش آبشستگی و فرسایش سواحل رودخانه ها، یا هر دو، حفظ می‌کند.
بونگرو
بونگرو در هند یک تکنیک سنتی برای ذخیره آب اضافی باران در زیر زمین است. کشاورزان می توانند از همان آب برای آبیاری در تابستان و زمستان استفاده کنند. خشکسالی یک مسئله جدی در ایالت گجرات در غرب هند ، به ویژه برای کشاورزان زن محروم که امرار معاش آنها به بادهای موسمی بستگی دارد، است. بارندگی محدود در این ایالت، با کاهش آب در فصل اوج زراعی همراه می شود. در بقیه ایام سال، کشاورزان با کمبود شدید آب مواجه می شوند. اما به لطف فناوری تغییر دهنده زندگی، کشاورزان فقیر اکنون بحران ها را به فرصت تبدیل کرده اند. با بونگرو بارندگی اضافی را در زیر زمین تزریق و ذخیره و آن را برای استفاده در دوره های خشک خارج می کنند. استفاده از این فناوری باعث کاهش رسوب نمک در خاک و افزایش ذخیره آب شیرین شده و کشاورزان را از خشکسالی نجات داده است. بونگرو اجازه می‌دهد تا آب اضافی به طور مستقیم به سفره زیرزمینی جریان یابد. پس از بارندگی های موسمی، مزارع ما تا سه ماه پر آب می مانند.
بر اساس گزارش کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان‌زایی (UNCCD) تا سال 2030، 135 میلیون نفر در هند ممکن است خانه و معیشت خود را به دلیل بیابان زایی از دست بدهند. در هند، پنج میلیون کشاورز تحت اثر مشکلات شوری، سیل و خشکسالی قرار دارند – و در سراسر جهان 650 میلیارد هکتار از زمین‌ها چنین مشکلات دارند. در زمان باران‌های موسمی آب اضافی لوله را تخلیه می‌کنند، فیلتر و سپس به سفره‌های زیرزمینی طبیعی در اعماق خاک سرازیر می‌کنند، تا زمانی که در فصول خشک مورد نیاز میماند. این بدان معنی است که در فصل باران‌های موسمی کشاورزان می توانند محصولات کشاورزی کنند زیرا زمین آنها خیلی مرطوب نیست. در فصول خشک زمستان یا تابستان، آنها می‌توانند از پمپ ها برای برداشت آب ذخیره شده و آبیاری زمین خود استفاده کنند.