- ازدواج سفید و سرنوشت سیاه!
- قهرمانان ملی را به تاریخ نسپاریم!
- سناریوهای مختلف بنزینی پیش روی دولت/ برای مدیریت مصرف سوخت چه باید کرد؟
- دولت تصمیم به اعمال خاموشی گرفت/ آغاز قطع منظم برق از فردا
- شاخص شماره ۵۲/ شریک جرم
- سهگونه کنش؛ سازش،جنگ و مقاومت
- کتاب «پاییز آمد» توسعهدهنده فرهنگ ایثار و دفاع مقدس است
- نگین درخشان ری
- پلیس و امنیت اقتصادی پایدار
- نگاهی بر دستاوردهای عملیات وعده صادق ۲
- چرا ترور رهبران جنبشهای مقاومت موجب فروپاشی آن‌ها نمی‌شود؟
- جوانهای ورزشکار موجب سربلندی ایران هستند/ ملت را شاد کردید، از همه شما صمیمانه تشکر میکنم
- ماهوارهبر «قائم-۱۰۵» و ماهواره «نور-۴» تا سال آینده پرتاب می‌شود +فیلم
- صالح قاسمی: سازمان برنامه و بودجه پاشنه آشیل موفقیت قانون جوانی جمعیت است
- سپاه ۷۳ مجتمع آبرسانی برای ۳۵۰۰ روستا میسازد
جمعه ؛ 02 آذر 1403 طرح معامله قرن؛ بازیگران و موانع
با بررسی طرح معامله قرن و مواضع بازیگران تأثیرگذار در کنار موانع تحقق آن این‌گونه به نظر می‌رسد که این طرح با چالش‌های جدی روبروست
معامله قرن، طرحی آمریکایی است که هدف و غایت نهایی آن ایجاد نظم جدید منطقه‌ای با شکل‌گیری قدرت رژیم صهیونیستی و پایان مسئله فلسطین است. این طرح با واکنش‌های گوناگونی روبرو بوده است. در این یادداشت با بررسی طرح، موضع‌گیری بازیگران و موانع تحقق آن به دنبال برداشتی دقیق‌تر برای امکان‌سنجی عملیاتی شدن این رویای صهیونیست‌ها هستیم.
۱-جزئیات طرح معامله قرن
گمانه‌زنی‌های گوناگونی حول معامله قرن شده و برخی رسانه‌های عربی و عبری ادعا‌های گوناگونی داشته‌اند؛ اما شاید بتوان گفت: مهم‌ترین و رسمی‌ترین جزئیات معامله قرن تنها از سوی صائب عریقات دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین رسانه‌ای شده است. همخوان بودن ادعا‌های عریقات با برخی افشاگری‌های رسانه‌های عبری نشان می‌دهد که می‌توان به آن استناد کرد. کلیات طرح فاش شده از سوی عریقات شامل موارد زیر است [۱]:
شناسایی تمام شهر قدس به پایتختی رژیم صهیونیستی
تشکیل کشور یهودی اسرائیل (اکنون سازمان ملل، اسرائیل را به عنوان کشوری دموکراتیک اسرائیل و غیر نژادی (یهود) به رسمیت می‌شناسد.)
تشکیل کشور فلسطینی عاری از هرگونه سلاح و ارتش متشکل از نوار غزه و بخشی از کرانه باختری
ایجاد یک گذرگاه تحت کنترل امنیتی اسرائیل میان نوار غزه و کرانه باختری برای اتصال این دو منطقه
الحاق ۱۰ درصد دیگر از کرانه باختری به کشور اسرائیل
تعیین مرز‌های نهایی و دقیق (که منظور شهرک‌های صهیونیستی در منطقه کرانه باختری است) هم به دو کشور اسرائیل و فلسطین واگذار می‌شود!
عدم پذیرش حق بازگشت آوارگان فلسطینی
آب‌های منطقه‌ای، حریم هوایی و امواج الکترومغناطیسی تحت نظارت و مراقبت طرف صهیونیستی خواهد بود.
مهم‌ترین مؤلفه‌های ذکرشده در معامله قرن از سوی عریقات، دولت «یهودی اسرائیل»، «پایتختی قدس برای رژیم صهیونیستی»، «رسمیت یافتن اشغالگری و شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری» و نقش‌آفرینی اعراب است.
تنها می‌توان گفت: وقتی نام معامله قرن می‌آید، همه می‌دانند که هدف آن چیست، ولی در شیوه عمل و جزئیات آن ذهنیت‌های پراکنده‌ای وجود دارد؛ اما آنچه در معامله قرن اهمیت دارد هدف آن است نه جزئیات آن، زیرا یک گام بسیار مهم در مسیر تحقق آرزوی صهیونیست‌ها و تکمیل سیطره بر فلسطین است.
مهم‌ترین مؤلفه‌های ذکرشده در معامله قرن از سوی عریقات، دولت «یهودی اسرائیل»، «پایتختی قدس برای رژیم صهیونیستی»، «رسمیت یافتن اشغالگری و شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری» و نقش‌آفرینی اعراب است.
۲-موضع بازیگران و کشور‌های مختلف در خصوص «معامله قرن»
۱-۲- بازیگران داخلی رژیم صهیونیستی
نتانیاهو و راست‌گرایان: نتانیاهو ماه‌ها قبل‌تر از جدی شدن معامله قرن (بهمن ۹۶)، در سخنانی پیش‌بینی کرده بود که آمریکایی‌ها طرح معامله قرن را طی چند ماه آینده بدون جلب موافقت تشکیلات خودگردان فلسطین ارائه کنند؛ سخنانی که گویا دارد رنگ واقعیت می‌گیرد؛ اما نتانیاهو تأکید کرده بود معامله قرن بهترین و مناسب‌ترین طرح برای رژیم صهیونیستی است و انتشار آن، طرح‌های سابق اوباما و جان کری و کلینتون را از بین می‌برد که مبتنی بر تخلیه شهرک‌های یهودی و عقب‌نشینی به مرز‌های چهارم ژوئن سال ۱۹۶۷ بود. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی یادآور شد که واشنگتن در آینده دست به اقدامات یکجانبه‌ای به نفع رژیم خواهد زد؛ همان‌طوری که این اقدام را در مورد قدس انجام داد. [۲]طرح معامله قرن برای نتانیاهو و راست‌گرایان رژیم یک رویای باورنکردنی است که با روی کار آمدن ترامپ و حضور طیفی صهیونیست در اطراف ترامپ و همراه با نتانیاهو به واقعیت نزدیک‌تر شده است. انتقال سفارت و به رسمیت شناختن قدس به پایتختی رژیم در کنار تلاش برای تحقق اشغالگری رژیم در همه مناطق شهرک‌های کرانه باختری بخشی از اقداماتی است که نتانیاهو در دوره‌های پیشین، تحقق آن را برای خود بعید می‌دانست؛ اما با حضور ترامپ عملیاتی شده می‌بیند.
جریان‌های چپ در رژیم صهیونیستی: حساسیت موضوع معامله قرن موجب شده هیچ‌کدام از شخصیت‌ها و طیف‌های رقیب نتانیاهو علیه این طرح سخنی به میان نیاورند؛ اما مخالفت بسیار از سوی جریان‌های چپ در رژیم صهیونیستی با تداوم فشار‌ها علیه نوار غزه، تشدید شهرک‌سازی‌ها و تصویب قوانین برای رسمی کردن اشغالگری در کرانه باختری نشان می‌دهد این طرح در سرزمین‌های اشغالی مخالفانی خواهد داشت. به‌طور نمونه نتایج یک نظرسنجی جدید که به‌صورت مشترک توسط دانشگاه تل‌آویو و موسسه دموکراسی اسرائیل انجام شده نشان می‌دهد که ۷۴ درصد صهیونیست‌ها معتقدند معامله قرن شکست می‌خورد. [۳]این نظرسنجی نشان می‌دهد مخالفان، علی‌رغم آنکه در برهه کنونی صدایی از آنان شنیده نمی‌شود، اما در آینده احتمالاً برای نتانیاهو و تصمیماتش موانعی را ایجاد خواهند کرد.
طرح معامله قرن برای نتانیاهو و راست‌گرایان رژیم یک رویای باورنکردنی است که با روی کار آمدن ترامپ و حضور طیفی صهیونیست در اطراف ترامپ و همراه با نتانیاهو به واقعیت نزدیک‌تر شده است.
۲-۲-بازیگران داخلی فلسطین
تشکیلات خودگردان فلسطین: در پروژه معامله قرن بخش عظیمی از تشکیلات خودگردان و حتی محمود عباس بار‌ها مخالفت خود را با طرح معامله قرن اعلام کردند. دلیل مخالفت محمود عباس با این طرح آن است که بیش از یک دهه وی و تشکیلات خودگردان مشروعیت خود را به بازپس گیری بخشی از حقوق فلسطینیان از طریق مذاکره گره زده بودند؛ لذا معامله قرن را می‌توان تیر خلاصی بر محمود عباس و تشکیلات خودگردان دانست.
مخالفت محمود عباس با طرح معامله قرن موجب شده است روابط تشکیلات خودگردان با آمریکایی‌ها به پایین‌ترین سطح خود در سال‌های اخیر برسد. به‌گونه‌ای که برخی رسانه‌ها از قطع ارتباط به‌طور کامل خبر می‌دهند. این مسئله باعث شده بار‌ها ما شاهد تهدید مسئولین آمریکا از جمله دو تن از تأثیرگذارترین افراد در طراحی معامله قرن یعنی کوشنر داماد ترامپ و جیسون گرینبلات نماینده ویژه ترامپ در پرونده فلسطین مبنی بر کنار گذاشتن محمود عباس در صورت تداوم مخالفت‌هایش باشیم. به نظر می‌رسد تلاش‌ها برای کنار گذاشتن محمود عباس بسیار جدی است و این اتفاق در صورت عملیاتی شدن معامله قرن بسیار زود رخ خواهد داد.
اما در این میان استثنایی وجود دارد که می‌تواند چالش‌های زیادی به همراه داشته و طیف موافق معامله قرن در تشکیلات خودگردان و یا دیگر گروه‌های فلسطینی را با خود همراه کند. ماجد فرج رئیس اطلاعات تشکیلات خودگردان فلسطین از همراهان طرح معامله قرن است که آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها هم بر روی وی حساب ویژه کرده‌اند. [۴]جهاد اسلامی فلسطین: جنبش جهاد اسلامی در کنار حماس از مخالفان اصلی طرح معامله قرن است. سخنان رهبران جهاد اسلامی نشان می‌دهد نگاهی عمیق و کلان به این مسئله دارند. به طور نمونه خالد از رهبران این جنبش در سخنانی به نمایندگی از گروه‌های فلسطینی در تظاهرات محکومیت تصمیم دونالد ترامپ در مورد قدس در شهر غزه اظهار داشت: «فشار صهیونیست‌ها بر فلسطینیان با هدف به زانو درآوردن آن‌ها روز به روز بیشتر می‌شود تا معامله موسوم به معامله قرن به مرحله اجرا درآید و فلسطینیان وادار شوند قدس را به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و کرانه باختری را به عنوان بخشی از اراضی تحت سیطره این رژیم به رسمیت بشناسند…هدف از معامله قرن، نه تنها فلسطین بلکه تقسیم کل منطقه است.» [۵]مخالفت محمود عباس با طرح معامله قرن موجب شده است روابط تشکیلات خودگردان با آمریکایی‌ها به پایین‌ترین سطح خود در سال‌های اخیر برسد. به‌گونه‌ای که برخی رسانه‌ها از قطع ارتباط به‌طور کامل خبر می‌دهند.
حماس: حماس بار‌ها و به روش‌های گوناگون، مخالفت خود را با معامله قرن ابراز کرده است. اقدامات این جنبش در ماه‌های اخیر مانند راهپیمایی‌های بازگشت، بادبادک‌های آتشین و پاسخ‌های راکتی به حملات صهیونیست‌ها به‌صورت بی‌سابقه نشان دهنده برداشت خاص و ویژه این جریان از وضعیت کنونی فلسطین و مسئله معامله قرن است. دفتر سیاسی حماس در بیانیه‌ای تاکید کرده است: «ما مخالفت قاطع خود را با آنچه معامله قرن نامیده می‌شود، اعلام می‌کنیم و بر ادامه تظاهرات بازگشت تا تحقق اهداف آن تاکید می‌کنیم. حق مشروع ملت ماست که همه انواع مبارزه مشروع تا نابودی اشغالگران را ادامه دهیم و اهداف ملی ثابت خود را محقق سازیم. ما به شدت هرگونه تلاش رسمی و غیررسمی عربی یا داخلی برای عادی‌سازی روابط با رژیم غاصب صهیونیستی را محکوم می‌کنیم.» [۶]ضمن آنکه سران حماس مانند جنبش جهاد اسلامی، معامله قرن را یک طرح بلندمدت برای مشروعیت بخشی به رژیم صهیونیستی و نابودی تفکر مقاومت علیه استکبار می‌دانند. اسماعیل هنیه در سخنانی تاکید کرده بود: «هدف از معامله قرن، به فراموشی سپردن مسئله فلسطین و تغییر هویت دشمن است. این معامله می‌خواهد ایران و گروه‌های مقاومت فلسطین را دشمن جدید در منطقه اعلام کند.» [۷]
۱-جزئیات طرح معامله قرن
گمانه‌زنی‌های گوناگونی حول معامله قرن شده و برخی رسانه‌های عربی و عبری ادعا‌های گوناگونی داشته‌اند؛ اما شاید بتوان گفت: مهم‌ترین و رسمی‌ترین جزئیات معامله قرن تنها از سوی صائب عریقات دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین رسانه‌ای شده است. همخوان بودن ادعا‌های عریقات با برخی افشاگری‌های رسانه‌های عبری نشان می‌دهد که می‌توان به آن استناد کرد. کلیات طرح فاش شده از سوی عریقات شامل موارد زیر است [۱]:
شناسایی تمام شهر قدس به پایتختی رژیم صهیونیستی
تشکیل کشور یهودی اسرائیل (اکنون سازمان ملل، اسرائیل را به عنوان کشوری دموکراتیک اسرائیل و غیر نژادی (یهود) به رسمیت می‌شناسد.)
تشکیل کشور فلسطینی عاری از هرگونه سلاح و ارتش متشکل از نوار غزه و بخشی از کرانه باختری
ایجاد یک گذرگاه تحت کنترل امنیتی اسرائیل میان نوار غزه و کرانه باختری برای اتصال این دو منطقه
الحاق ۱۰ درصد دیگر از کرانه باختری به کشور اسرائیل
تعیین مرز‌های نهایی و دقیق (که منظور شهرک‌های صهیونیستی در منطقه کرانه باختری است) هم به دو کشور اسرائیل و فلسطین واگذار می‌شود!
عدم پذیرش حق بازگشت آوارگان فلسطینی
آب‌های منطقه‌ای، حریم هوایی و امواج الکترومغناطیسی تحت نظارت و مراقبت طرف صهیونیستی خواهد بود.
مهم‌ترین مؤلفه‌های ذکرشده در معامله قرن از سوی عریقات، دولت «یهودی اسرائیل»، «پایتختی قدس برای رژیم صهیونیستی»، «رسمیت یافتن اشغالگری و شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری» و نقش‌آفرینی اعراب است.
تنها می‌توان گفت: وقتی نام معامله قرن می‌آید، همه می‌دانند که هدف آن چیست، ولی در شیوه عمل و جزئیات آن ذهنیت‌های پراکنده‌ای وجود دارد؛ اما آنچه در معامله قرن اهمیت دارد هدف آن است نه جزئیات آن، زیرا یک گام بسیار مهم در مسیر تحقق آرزوی صهیونیست‌ها و تکمیل سیطره بر فلسطین است.
مهم‌ترین مؤلفه‌های ذکرشده در معامله قرن از سوی عریقات، دولت «یهودی اسرائیل»، «پایتختی قدس برای رژیم صهیونیستی»، «رسمیت یافتن اشغالگری و شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری» و نقش‌آفرینی اعراب است.
۲-موضع بازیگران و کشور‌های مختلف در خصوص «معامله قرن»
۱-۲- بازیگران داخلی رژیم صهیونیستی
نتانیاهو و راست‌گرایان: نتانیاهو ماه‌ها قبل‌تر از جدی شدن معامله قرن (بهمن ۹۶)، در سخنانی پیش‌بینی کرده بود که آمریکایی‌ها طرح معامله قرن را طی چند ماه آینده بدون جلب موافقت تشکیلات خودگردان فلسطین ارائه کنند؛ سخنانی که گویا دارد رنگ واقعیت می‌گیرد؛ اما نتانیاهو تأکید کرده بود معامله قرن بهترین و مناسب‌ترین طرح برای رژیم صهیونیستی است و انتشار آن، طرح‌های سابق اوباما و جان کری و کلینتون را از بین می‌برد که مبتنی بر تخلیه شهرک‌های یهودی و عقب‌نشینی به مرز‌های چهارم ژوئن سال ۱۹۶۷ بود. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی یادآور شد که واشنگتن در آینده دست به اقدامات یکجانبه‌ای به نفع رژیم خواهد زد؛ همان‌طوری که این اقدام را در مورد قدس انجام داد. [۲]طرح معامله قرن برای نتانیاهو و راست‌گرایان رژیم یک رویای باورنکردنی است که با روی کار آمدن ترامپ و حضور طیفی صهیونیست در اطراف ترامپ و همراه با نتانیاهو به واقعیت نزدیک‌تر شده است. انتقال سفارت و به رسمیت شناختن قدس به پایتختی رژیم در کنار تلاش برای تحقق اشغالگری رژیم در همه مناطق شهرک‌های کرانه باختری بخشی از اقداماتی است که نتانیاهو در دوره‌های پیشین، تحقق آن را برای خود بعید می‌دانست؛ اما با حضور ترامپ عملیاتی شده می‌بیند.
جریان‌های چپ در رژیم صهیونیستی: حساسیت موضوع معامله قرن موجب شده هیچ‌کدام از شخصیت‌ها و طیف‌های رقیب نتانیاهو علیه این طرح سخنی به میان نیاورند؛ اما مخالفت بسیار از سوی جریان‌های چپ در رژیم صهیونیستی با تداوم فشار‌ها علیه نوار غزه، تشدید شهرک‌سازی‌ها و تصویب قوانین برای رسمی کردن اشغالگری در کرانه باختری نشان می‌دهد این طرح در سرزمین‌های اشغالی مخالفانی خواهد داشت. به‌طور نمونه نتایج یک نظرسنجی جدید که به‌صورت مشترک توسط دانشگاه تل‌آویو و موسسه دموکراسی اسرائیل انجام شده نشان می‌دهد که ۷۴ درصد صهیونیست‌ها معتقدند معامله قرن شکست می‌خورد. [۳]این نظرسنجی نشان می‌دهد مخالفان، علی‌رغم آنکه در برهه کنونی صدایی از آنان شنیده نمی‌شود، اما در آینده احتمالاً برای نتانیاهو و تصمیماتش موانعی را ایجاد خواهند کرد.
طرح معامله قرن برای نتانیاهو و راست‌گرایان رژیم یک رویای باورنکردنی است که با روی کار آمدن ترامپ و حضور طیفی صهیونیست در اطراف ترامپ و همراه با نتانیاهو به واقعیت نزدیک‌تر شده است.
۲-۲-بازیگران داخلی فلسطین
تشکیلات خودگردان فلسطین: در پروژه معامله قرن بخش عظیمی از تشکیلات خودگردان و حتی محمود عباس بار‌ها مخالفت خود را با طرح معامله قرن اعلام کردند. دلیل مخالفت محمود عباس با این طرح آن است که بیش از یک دهه وی و تشکیلات خودگردان مشروعیت خود را به بازپس گیری بخشی از حقوق فلسطینیان از طریق مذاکره گره زده بودند؛ لذا معامله قرن را می‌توان تیر خلاصی بر محمود عباس و تشکیلات خودگردان دانست.
مخالفت محمود عباس با طرح معامله قرن موجب شده است روابط تشکیلات خودگردان با آمریکایی‌ها به پایین‌ترین سطح خود در سال‌های اخیر برسد. به‌گونه‌ای که برخی رسانه‌ها از قطع ارتباط به‌طور کامل خبر می‌دهند. این مسئله باعث شده بار‌ها ما شاهد تهدید مسئولین آمریکا از جمله دو تن از تأثیرگذارترین افراد در طراحی معامله قرن یعنی کوشنر داماد ترامپ و جیسون گرینبلات نماینده ویژه ترامپ در پرونده فلسطین مبنی بر کنار گذاشتن محمود عباس در صورت تداوم مخالفت‌هایش باشیم. به نظر می‌رسد تلاش‌ها برای کنار گذاشتن محمود عباس بسیار جدی است و این اتفاق در صورت عملیاتی شدن معامله قرن بسیار زود رخ خواهد داد.
اما در این میان استثنایی وجود دارد که می‌تواند چالش‌های زیادی به همراه داشته و طیف موافق معامله قرن در تشکیلات خودگردان و یا دیگر گروه‌های فلسطینی را با خود همراه کند. ماجد فرج رئیس اطلاعات تشکیلات خودگردان فلسطین از همراهان طرح معامله قرن است که آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها هم بر روی وی حساب ویژه کرده‌اند. [۴]جهاد اسلامی فلسطین: جنبش جهاد اسلامی در کنار حماس از مخالفان اصلی طرح معامله قرن است. سخنان رهبران جهاد اسلامی نشان می‌دهد نگاهی عمیق و کلان به این مسئله دارند. به طور نمونه خالد از رهبران این جنبش در سخنانی به نمایندگی از گروه‌های فلسطینی در تظاهرات محکومیت تصمیم دونالد ترامپ در مورد قدس در شهر غزه اظهار داشت: «فشار صهیونیست‌ها بر فلسطینیان با هدف به زانو درآوردن آن‌ها روز به روز بیشتر می‌شود تا معامله موسوم به معامله قرن به مرحله اجرا درآید و فلسطینیان وادار شوند قدس را به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و کرانه باختری را به عنوان بخشی از اراضی تحت سیطره این رژیم به رسمیت بشناسند…هدف از معامله قرن، نه تنها فلسطین بلکه تقسیم کل منطقه است.» [۵]مخالفت محمود عباس با طرح معامله قرن موجب شده است روابط تشکیلات خودگردان با آمریکایی‌ها به پایین‌ترین سطح خود در سال‌های اخیر برسد. به‌گونه‌ای که برخی رسانه‌ها از قطع ارتباط به‌طور کامل خبر می‌دهند.
حماس: حماس بار‌ها و به روش‌های گوناگون، مخالفت خود را با معامله قرن ابراز کرده است. اقدامات این جنبش در ماه‌های اخیر مانند راهپیمایی‌های بازگشت، بادبادک‌های آتشین و پاسخ‌های راکتی به حملات صهیونیست‌ها به‌صورت بی‌سابقه نشان دهنده برداشت خاص و ویژه این جریان از وضعیت کنونی فلسطین و مسئله معامله قرن است. دفتر سیاسی حماس در بیانیه‌ای تاکید کرده است: «ما مخالفت قاطع خود را با آنچه معامله قرن نامیده می‌شود، اعلام می‌کنیم و بر ادامه تظاهرات بازگشت تا تحقق اهداف آن تاکید می‌کنیم. حق مشروع ملت ماست که همه انواع مبارزه مشروع تا نابودی اشغالگران را ادامه دهیم و اهداف ملی ثابت خود را محقق سازیم. ما به شدت هرگونه تلاش رسمی و غیررسمی عربی یا داخلی برای عادی‌سازی روابط با رژیم غاصب صهیونیستی را محکوم می‌کنیم.» [۶]ضمن آنکه سران حماس مانند جنبش جهاد اسلامی، معامله قرن را یک طرح بلندمدت برای مشروعیت بخشی به رژیم صهیونیستی و نابودی تفکر مقاومت علیه استکبار می‌دانند. اسماعیل هنیه در سخنانی تاکید کرده بود: «هدف از معامله قرن، به فراموشی سپردن مسئله فلسطین و تغییر هویت دشمن است. این معامله می‌خواهد ایران و گروه‌های مقاومت فلسطین را دشمن جدید در منطقه اعلام کند.» [۷]
۳-۲- بازیگران منطقه‌ای
ایران: جمهوری اسلامی ایران همیشه یکی از حامیان اصلی آرمان آزادی کل فلسطین و نابودی رژیم صهیونیستی بوده است. در خصوص معامله قرن با توجه به عدم رسمیت آن، ایران موضع‌گیری‌های زیادی نداشته است و تنها به چند مورد در رد کلی این سناریو و نقش خیانت بار برخی کشور‌های عربی و اسلامی اکتفا کرده است. به طور نمونه امام خامنه‌ای در سخنانی در دیدار با مسئولین حج تاکید کردند: «اکنون آمریکایی‌ها نام سیاست شیطانی خود درباره فلسطین را «معامله قرن» گذاشته‌اند، اما بدانند که به فضل الهی، این معامله قرن هرگز محقق نخواهد شد و به کوری چشم دولتمردان امریکا، قضیه فلسطین از یاد‌ها نخواهد رفت و قدس پایتخت فلسطین باقی خواهد ماند.» [۸]سکوت عربستان در ماجرای انتقال سفارت آمریکا به قدس، مصاحبه جنجالی بن سلمان با نشریه آتلانتیک و به رسمیت شناختن کشور «اسرائیل» و دیدار‌های متعدد علنی و غیرعلنی بن سلمان با صهیونیست‌ها و کوشنر داماد ترامپ بخشی از نشانه‌های نقش‌آفرینی مستقیم سعودی‌ها در تحقق معامله قرن است.
عربستان: بن سلمان در دو سال گذشته نشان داده بسیار برای تحقق سازش و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی مشتاق است. سکوت عربستان در ماجرای انتقال سفارت آمریکا به قدس، مصاحبه جنجالی بن سلمان با نشریه آتلانتیک و به رسمیت شناختن کشور «اسرائیل» [۹]و دیدار‌های متعدد علنی و غیرعلنی بن سلمان با صهیونیست‌ها و کوشنر داماد ترامپ بخشی از نشانه‌های نقش‌آفرینی مستقیم سعودی‌ها در تحقق معامله قرن است. اما این اشتیاق سعودی‌ها حتی صدای برخی سران عربی را هم درآورده است. برخی رسانه‌های عربی از ناراحتی مصر از این حجم از اشتیاق سعودی‌ها خبر داده‌اند. [۱۰]سعودی‌ها از معامله قرن اهداف گوناگونی را دنبال می‌کنند: عادی‌سازی روابط با تل‌آویو، کسب اعتماد آمریکا و تغییر نظم منطقه با نابودی محور مقاومت سه هدف سعودی‌ها از این طرح است.
اردن: اردن یکی از اصلی‌ترین بازیگران تأثیرگذار منطقه‌ای در معامله قرن است، اما اظهارات و حتی اقداماتی متناقض در این مسئله از سوی اردن شاهد بوده‌ایم. یکی از مهم‌ترین موضع‌گیری‌ها به دیدار نتانیاهو و پادشاه اردن مربوط می‌شود. سفر سرزده نتانیاهو به اردن – درست قبل از سفر کوشنر فرستاده ویژه آمریکا به منطقه- برای بررسی راهکار موسوم به صلح کاخ سفید که اولین دیدار نخست وزیر رژیم صهیونیستی با پادشاه اردن پس از اعتراضات اخیر این کشور به شمار می‌رود، حاکی از نمایان شدن بخشی از ابعاد دومینوی معامله قرن بود. به دنبال این سفر راز آلود، دفتر شاه اردن در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو طرف در این دیدار تاکید کردند که «تلاش برای حل مناقشه میان فلسطین و اسرائیل بر پایه راه حل دو دولت مستقل ضروری است». دفتر نتانیاهو هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که نخست وزیر رژیم صهیونیستی در این دیدار، بر پایبندی تل‌آویو در حفظ اماکن مقدس در قدس تاکید کرده است. در این دیدار همچنین مسائل مربوط به موانع تجارت اردن با کرانه باختری بررسی شد تا حرکت تجاری میان اردن و فلسطین تقویت شود. [۱۱]دو بیانیه اردن و رژیم صهیونیستی تحلیل برخی رسانه‌های عربی را تائید می‌کند که اردن در قبال گرفتن تضمین برای امنیت و اقتصاد خود در کنار حفظ مدیریت بر اماکن قدس شریف حاضر است از معامله قرن حمایت کند.
تغییر وضعیت کرانه باختری و اشغال بخش‌های دیگری از آن توسط رژیم صهیونیستی موجب آواره شدن بخشی از فلسطینیان به سوی اردن خواهد شد. ضمن آنکه در معامله قرن سخنی از حق بازگشت آوارگان به میان نیامده است؛ لذا برای اردن بسیار مهم است که برای مسئله آوارگان فلسطینی و امنیتش قبل از اجرای طرح تدابیری اندیشیده شود؛ لذا عبدالله دوم در سخنانی در دیدار با مقامات لبنانی بر این موضوع تاکید کرده بود و آوارگان را چالشی برای اردن نام‌برده بود. [۱۲]
ایران: جمهوری اسلامی ایران همیشه یکی از حامیان اصلی آرمان آزادی کل فلسطین و نابودی رژیم صهیونیستی بوده است. در خصوص معامله قرن با توجه به عدم رسمیت آن، ایران موضع‌گیری‌های زیادی نداشته است و تنها به چند مورد در رد کلی این سناریو و نقش خیانت بار برخی کشور‌های عربی و اسلامی اکتفا کرده است. به طور نمونه امام خامنه‌ای در سخنانی در دیدار با مسئولین حج تاکید کردند: «اکنون آمریکایی‌ها نام سیاست شیطانی خود درباره فلسطین را «معامله قرن» گذاشته‌اند، اما بدانند که به فضل الهی، این معامله قرن هرگز محقق نخواهد شد و به کوری چشم دولتمردان امریکا، قضیه فلسطین از یاد‌ها نخواهد رفت و قدس پایتخت فلسطین باقی خواهد ماند.» [۸]سکوت عربستان در ماجرای انتقال سفارت آمریکا به قدس، مصاحبه جنجالی بن سلمان با نشریه آتلانتیک و به رسمیت شناختن کشور «اسرائیل» و دیدار‌های متعدد علنی و غیرعلنی بن سلمان با صهیونیست‌ها و کوشنر داماد ترامپ بخشی از نشانه‌های نقش‌آفرینی مستقیم سعودی‌ها در تحقق معامله قرن است.
عربستان: بن سلمان در دو سال گذشته نشان داده بسیار برای تحقق سازش و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی مشتاق است. سکوت عربستان در ماجرای انتقال سفارت آمریکا به قدس، مصاحبه جنجالی بن سلمان با نشریه آتلانتیک و به رسمیت شناختن کشور «اسرائیل» [۹]و دیدار‌های متعدد علنی و غیرعلنی بن سلمان با صهیونیست‌ها و کوشنر داماد ترامپ بخشی از نشانه‌های نقش‌آفرینی مستقیم سعودی‌ها در تحقق معامله قرن است. اما این اشتیاق سعودی‌ها حتی صدای برخی سران عربی را هم درآورده است. برخی رسانه‌های عربی از ناراحتی مصر از این حجم از اشتیاق سعودی‌ها خبر داده‌اند. [۱۰]سعودی‌ها از معامله قرن اهداف گوناگونی را دنبال می‌کنند: عادی‌سازی روابط با تل‌آویو، کسب اعتماد آمریکا و تغییر نظم منطقه با نابودی محور مقاومت سه هدف سعودی‌ها از این طرح است.
اردن: اردن یکی از اصلی‌ترین بازیگران تأثیرگذار منطقه‌ای در معامله قرن است، اما اظهارات و حتی اقداماتی متناقض در این مسئله از سوی اردن شاهد بوده‌ایم. یکی از مهم‌ترین موضع‌گیری‌ها به دیدار نتانیاهو و پادشاه اردن مربوط می‌شود. سفر سرزده نتانیاهو به اردن – درست قبل از سفر کوشنر فرستاده ویژه آمریکا به منطقه- برای بررسی راهکار موسوم به صلح کاخ سفید که اولین دیدار نخست وزیر رژیم صهیونیستی با پادشاه اردن پس از اعتراضات اخیر این کشور به شمار می‌رود، حاکی از نمایان شدن بخشی از ابعاد دومینوی معامله قرن بود. به دنبال این سفر راز آلود، دفتر شاه اردن در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو طرف در این دیدار تاکید کردند که «تلاش برای حل مناقشه میان فلسطین و اسرائیل بر پایه راه حل دو دولت مستقل ضروری است». دفتر نتانیاهو هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که نخست وزیر رژیم صهیونیستی در این دیدار، بر پایبندی تل‌آویو در حفظ اماکن مقدس در قدس تاکید کرده است. در این دیدار همچنین مسائل مربوط به موانع تجارت اردن با کرانه باختری بررسی شد تا حرکت تجاری میان اردن و فلسطین تقویت شود. [۱۱]دو بیانیه اردن و رژیم صهیونیستی تحلیل برخی رسانه‌های عربی را تائید می‌کند که اردن در قبال گرفتن تضمین برای امنیت و اقتصاد خود در کنار حفظ مدیریت بر اماکن قدس شریف حاضر است از معامله قرن حمایت کند.
تغییر وضعیت کرانه باختری و اشغال بخش‌های دیگری از آن توسط رژیم صهیونیستی موجب آواره شدن بخشی از فلسطینیان به سوی اردن خواهد شد. ضمن آنکه در معامله قرن سخنی از حق بازگشت آوارگان به میان نیامده است؛ لذا برای اردن بسیار مهم است که برای مسئله آوارگان فلسطینی و امنیتش قبل از اجرای طرح تدابیری اندیشیده شود؛ لذا عبدالله دوم در سخنانی در دیدار با مقامات لبنانی بر این موضوع تاکید کرده بود و آوارگان را چالشی برای اردن نام‌برده بود. [۱۲]
مصر: سیسی رئیس‌جمهور مصر گویا در مسئله معامله قرن همکاری خوبی با صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها داشته‌اند. البته مصر با توجه به هم‌مرزی‌اش با نوار غزه و همچنین موضوع صحرای سینا در طرح معامله قرن منافع و حساسیت‌های خاص خود را هم دارد. اظهارات و اخبار منتشرشده از دیدار کوشنر داماد ترامپ و سیسی در روز نخست تیرماه در خصوص مسئله فلسطین نشان می‌دهد احتمالاً مصر در مرحله کنونی مخالفت خاصی با این طرح ندارد. پس از این دیدار بسام راضی سخنگوی نهاد ریاست جمهوری تصریح کرد که سیسی در جریان دیدار با کوشنر و گرینبلات بر علاقه‌مندی قاهره به تداوم، تقویت و توسعه روابط خود با آمریکا تاکید کرده است و از سویی به تلاش‌های قاهره برای نهایی شدن روند آشتی ملی میان طرف‌های فلسطینی و آرام‌سازی اوضاع در غزه پرداخت و اعلام کرد که مصر اقداماتی را در راستای کاهش درد و رنج ساکنان غزه اتخاذ کرده است. سخنگوی دولت مصر همچنین اظهار داشت که کوشنر نیز در این دیدار به تشریح تلاش‌های دولت آمریکا و تماس‌های آن برای احیای روند سازش میان طرفین فلسطینی و صهیونیستی و تلاش برای بهبود اوضاع انسانی غزه پرداخت. [۱۳]سخنان سیسی در خصوص تلاش‌هایش در تحقق گفتگو‌های آشتی ملی به این دلیل اهمیت دارد که یکپارچگی دولت فلسطینی در نوار غزه و کرانه باختری به تحقق معامله قرن کمک می‌کند. زیرا به باور صهیونیست‌ها این مسئله می‌تواند منجر به عقب‌نشینی گروه‌های مقاومت از خواسته‌هایشان شود. البته به نظر می‌رسد این سناریو در کنار تشدید فشار‌ها و محاصره علیه نوار غزه به منظور وادار کردن مقاومت و حماس به سازش در حال اجراست.
ضمن آنکه اخیراً برخی منابع مصری اخباری را منتشر نموده‌اند که گزاره همراهی سیسی با معامله قرن را بیش از پیش به واقعیت نزدیک می‌نماید. منابع سیاسی مصر اعلام کردند که ارتش این کشور طی روز‌های گذشته، در سایه تفاهمات منطقه‌ای و در چارچوب معامله قرن، شروع به اجرای اقدامات جدید در سینای شمالی کرده است که منجر به خروج ساکنان مناطقی از خاک سینا شده و همه تأسیسات و زمین‌های کشاورزی این منطقه نیز تخریب خواهد شد و فرودگاه العریش هم تخلیه شده است. [۱۴]حضور نیروهای مقاومت و ضد صهیونیستی در نزدیکی مرز‌های منطقه اشغالی جولان و عدم اطمینان تل‌آویو از مرز لبنان بابت حضور حزب‌الله، موجب شده است رژیم صهیونیستی برای ماجراجویی در نوار غزه به‌منظور تحقق معامله قرن بسیار دچار تردید باشد.
۴-۲- بازیگران بین‌المللی
روسیه: روس‌ها در سال‌های اخیر در مسئله فلسطین بسیار فعال و پویا عمل کرده‌اند. موضع روس‌ها همواره تحقق دو دولت بر اساس مرز‌های قطعنامه سال ۱۹۴۸ است. از این منظر روس‌ها موضع‌گیری‌های نسبتاً خوبی در حمایت از نواز غزه و مخالفت با شهرک‌سازی‌ها داشته‌اند. اگر مسکو بر اساس اصول پیشین خود در مسئله فلسطین قضاوت و برخورد نماید از مخالفین معامله قرن خواهد بود. الکساندر زاسپکین سفیر روسیه در لبنان درباره مواضع روسیه در خصوص معامله قرن گفت: «اسرائیل از ضعف عربی استفاده می‌کند و معامله قرن «تسلیم شدن» است نه «صلح»؛ ما معتقدیم، برخی سیاست‌های اسرائیل که مناسب برخی کشور‌های عربی است، برای دیگر کشور‌ها مثلاً در سوریه، لبنان و فلسطین، مناسب نیست. [۱۵]»
البته نفوذ لابی صهیونیسم در مسکو را هم نباید نادیده گرفت. برخی رسانه‌ها معتقدند آمریکایی‌ها به دنبال معامله با کرملین در ازای عدم مخالفت روس‌ها با معامله قرن هستند. اقدام روس‌ها در پذیرش قدس غربی به پایتختی رژیم صهیونیستی مشروط به تشکیل کشور فلسطین با پایتختی قدس شرقی پیش از اقدام ترامپ در انتقال سفارت به قدس، نشان دهنده نفوذ این لابی است. [۱۶]هرچند کار روس‌ها کاملاً متفاوت از طرح کلان ترامپ است، اما این اقدام روس‌ها از این منظر اهمیت داشت که به نوعی عقب نشینی کرملین از یکی از مهم‌ترین اصول خود در مسئله فلسطین یعنی توجه به قطعنامه‌های سازمان ملل بود. زیرا در قطعنامه‌های سازمان ملل سخنی از پایتختی قدس یا قدس غربی برای رژیم صهیونیستی به میان نیامده است و این اقدام روس‌ها موجب خوشحالی شدید صهیونیست‌ها همراه بود؛ لذا در خصوص موضع و عملکرد روس‌ها در قبال معامله قرن، باید هوشمندانه جوانب مختلف را در نظر گرفت.
اتحادیه اروپا: انگلیس و فرانسه دو بازیگر مهم اتحادیه اروپا در موضوع فلسطین و تحولات پیرامون آن هستند. به نظر می‌رسد این دو بازیگر طبق اصول همیشگی این اتحادیه که راه حل مسئله فلسطین را تحقق دو دولت بر اساس مرز‌های قطعنامه‌های شورای امنیت می‌داند، با معامله قرن به طور کامل موافق نیستند. ماه گذشته کانال ده رژیم صهیونیستی در خبری مدعی شد انگلیس در تدارک برگزاری نشستی میان وزرای خارجه کشور‌های اروپایی و عربی با تیم مشاوران ترامپ است. این شبکه در ادامه فاش کرد بوریس جانسون، وزیر خارجه وقت انگلیس در واشنگتن با کوشنر، داماد و مشاور ترامپ در مسائل مربوط به گفت‌وگو‌های سازش دیدار و ایده برگزاری این نشست را با او مطرح کرده و گفته خواستار موفقیت طرح کاخ سفید است و به همین جهت، مشارکت دادن اروپایی‌ها در این روند حائز اهمیت است. پاسخ کوشنر به این پیشنهاد مثبت بوده و گفته که خواستار شنیدن توصیه‌ها و نظرات اروپایی‌ها است. او در عین حال تأکید کرده که طرح مورد نظر آمریکایی خواهد بود و مفاد نهایی آن توسط ترامپ تعیین خواهد شد. [۱۷]
ضمن آنکه اخیراً برخی منابع مصری اخباری را منتشر نموده‌اند که گزاره همراهی سیسی با معامله قرن را بیش از پیش به واقعیت نزدیک می‌نماید. منابع سیاسی مصر اعلام کردند که ارتش این کشور طی روز‌های گذشته، در سایه تفاهمات منطقه‌ای و در چارچوب معامله قرن، شروع به اجرای اقدامات جدید در سینای شمالی کرده است که منجر به خروج ساکنان مناطقی از خاک سینا شده و همه تأسیسات و زمین‌های کشاورزی این منطقه نیز تخریب خواهد شد و فرودگاه العریش هم تخلیه شده است. [۱۴]حضور نیروهای مقاومت و ضد صهیونیستی در نزدیکی مرز‌های منطقه اشغالی جولان و عدم اطمینان تل‌آویو از مرز لبنان بابت حضور حزب‌الله، موجب شده است رژیم صهیونیستی برای ماجراجویی در نوار غزه به‌منظور تحقق معامله قرن بسیار دچار تردید باشد.
۴-۲- بازیگران بین‌المللی
روسیه: روس‌ها در سال‌های اخیر در مسئله فلسطین بسیار فعال و پویا عمل کرده‌اند. موضع روس‌ها همواره تحقق دو دولت بر اساس مرز‌های قطعنامه سال ۱۹۴۸ است. از این منظر روس‌ها موضع‌گیری‌های نسبتاً خوبی در حمایت از نواز غزه و مخالفت با شهرک‌سازی‌ها داشته‌اند. اگر مسکو بر اساس اصول پیشین خود در مسئله فلسطین قضاوت و برخورد نماید از مخالفین معامله قرن خواهد بود. الکساندر زاسپکین سفیر روسیه در لبنان درباره مواضع روسیه در خصوص معامله قرن گفت: «اسرائیل از ضعف عربی استفاده می‌کند و معامله قرن «تسلیم شدن» است نه «صلح»؛ ما معتقدیم، برخی سیاست‌های اسرائیل که مناسب برخی کشور‌های عربی است، برای دیگر کشور‌ها مثلاً در سوریه، لبنان و فلسطین، مناسب نیست. [۱۵]»
البته نفوذ لابی صهیونیسم در مسکو را هم نباید نادیده گرفت. برخی رسانه‌ها معتقدند آمریکایی‌ها به دنبال معامله با کرملین در ازای عدم مخالفت روس‌ها با معامله قرن هستند. اقدام روس‌ها در پذیرش قدس غربی به پایتختی رژیم صهیونیستی مشروط به تشکیل کشور فلسطین با پایتختی قدس شرقی پیش از اقدام ترامپ در انتقال سفارت به قدس، نشان دهنده نفوذ این لابی است. [۱۶]هرچند کار روس‌ها کاملاً متفاوت از طرح کلان ترامپ است، اما این اقدام روس‌ها از این منظر اهمیت داشت که به نوعی عقب نشینی کرملین از یکی از مهم‌ترین اصول خود در مسئله فلسطین یعنی توجه به قطعنامه‌های سازمان ملل بود. زیرا در قطعنامه‌های سازمان ملل سخنی از پایتختی قدس یا قدس غربی برای رژیم صهیونیستی به میان نیامده است و این اقدام روس‌ها موجب خوشحالی شدید صهیونیست‌ها همراه بود؛ لذا در خصوص موضع و عملکرد روس‌ها در قبال معامله قرن، باید هوشمندانه جوانب مختلف را در نظر گرفت.
اتحادیه اروپا: انگلیس و فرانسه دو بازیگر مهم اتحادیه اروپا در موضوع فلسطین و تحولات پیرامون آن هستند. به نظر می‌رسد این دو بازیگر طبق اصول همیشگی این اتحادیه که راه حل مسئله فلسطین را تحقق دو دولت بر اساس مرز‌های قطعنامه‌های شورای امنیت می‌داند، با معامله قرن به طور کامل موافق نیستند. ماه گذشته کانال ده رژیم صهیونیستی در خبری مدعی شد انگلیس در تدارک برگزاری نشستی میان وزرای خارجه کشور‌های اروپایی و عربی با تیم مشاوران ترامپ است. این شبکه در ادامه فاش کرد بوریس جانسون، وزیر خارجه وقت انگلیس در واشنگتن با کوشنر، داماد و مشاور ترامپ در مسائل مربوط به گفت‌وگو‌های سازش دیدار و ایده برگزاری این نشست را با او مطرح کرده و گفته خواستار موفقیت طرح کاخ سفید است و به همین جهت، مشارکت دادن اروپایی‌ها در این روند حائز اهمیت است. پاسخ کوشنر به این پیشنهاد مثبت بوده و گفته که خواستار شنیدن توصیه‌ها و نظرات اروپایی‌ها است. او در عین حال تأکید کرده که طرح مورد نظر آمریکایی خواهد بود و مفاد نهایی آن توسط ترامپ تعیین خواهد شد. [۱۷]
۳-موانع تحقق معامله قرن
نوار غزه: مهم‌ترین و جدی‌ترین مانع تحقق معامله قرن حماس و مقاومت غزه است. از سال گذشته تلاش‌های بسیاری برای اعمال تحریم‌ها و فشار‌هایی توأم با پیشنهادات وسوسه‌انگیز به حماس برای تن دادن به سازش بزرگ انجام شده است؛ لذا در حالی که پیش‌تر گزارش‌های متعددی مبنی بر رضایت سران کشور‌های عربی برای اجرای طرح «معامله قرن» منتشرشده بود، اکنون نیز بخش اول این طرح روی نوار غزه متمرکز است و از این منطقه آغاز می‌شود. نشریه اسرائیل هیوم به نقل از برخی مقامات عربی که نامشان را فاش نکرد، مدعی شد این طرح قصد دارد بحران انسانی و وضعیت وخیم در نوار غزه را بهبود بخشد و همچنین کشور‌های عربی را آماده کند که یک توافق صلح فراگیر، احتمالاً تشکیلات خودگردان را در نظر نمی‌گیرد. [۱۸]هدف از این کار تغییر رویه نوار غزه برای آغاز معامله قرن است. تحولات ماه‌های اخیر در نوار غزه از راهپیمایی‌های بازگشت [۱۹]و بالون‌های آتشین [۲۰]تا پاسخ‌های قاطع موشکی به حملات جنگنده‌های صهیونیستی نشان می‌دهد مقاومت فلسطین در نوار غزه با درک اهمیت شرایط کنونی با جدیت به دنبال ایستادگی در مقابل معامله قرن است؛ لذا شاید بتوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین مانع طرح را نوار غزه دانست.
محور مقاومت: ایران و حزب‌الله لبنان در کنار مقاومت نوار غزه، با درک شرایط کنونی قطعاً اقداماتی برای ناکامی معامله قرن انجام خواهند داد. حضور نیروهای مقاومت و ضد صهیونیستی در نزدیکی مرز‌های منطقه اشغالی جولان و عدم اطمینان تل‌آویو از مرز لبنان بابت حضور حزب‌الله، موجب شده است رژیم صهیونیستی برای ماجراجویی در نوار غزه به‌منظور تحقق معامله قرن بسیار دچار تردید باشد.
عدم همراهی افکار عمومی جهان عرب و اسلام: اقدامات برخی کشور‌های عربی و اسلامی، چون سوریه، عراق، تونس و … علیه معامله قرن می‌تواند فضای سنگینی را علیه کشور‌های سازش‌گر و دخیل در این مسئله مانند سعودی، اردن و مصر در جهان عرب ایجاد نماید و هدف آنان برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را با مشکل روبرو سازد. عدم همراهی افکار عمومی و فضای اجتماعی جهان عرب و اسلام می‌تواند به یک مانع اصلی در تحقق معامله قرن تبدیل شود. افکار عمومی کشور‌ها را نباید دست‌کم گرفت. اگر جامعه کشور‌های عربی مخصوصاً مصر و اردن با طرح مخالفت جدی نمایند، قطعاً معامله قرن دچار چالش خواهد شد. زیرا تغییر وضعیت جغرافیایی صحرای سینا و واگذاری بخشی از آن به مصر و همچنین افزوده شدن آوارگان فلسطینی به اردن دو مسئله‌ای است که جز با همراهی مردم مصر و اردن امکان تحقق وجود ندارد.
مشکلات داخلی نتانیاهو: یکی دیگر از موانع تحقق معامله قرن، مشکلات داخلی نتانیاهو است. نتانیاهو اکنون به اتهامات فراوان قضایی و مالی متهم است. این پرونده‌ها فشار‌های سیاسی و حقوقی را بر نتانیاهو بسیار افزایش داده است. برکناری نتانیاهو و عدم همراهی افکار عمومی ساکنان سرزمین‌های اشغالی با این طرح نتانیاهو می‌تواند آرزوی صهیونیست‌ها را با چالش روبرو کند. ممکن است گفته شود طرح معامله قرن از سوی ترامپ و اصرار آمریکا در حال اجرایی شدن است، اما همان‌گونه که در بالاتر گفته شد بخشی از جامعه صهیونیستی به این طرح ترامپ خوش‌بین نیستند، لذا کاهش محبوبیت نتانیاهو یا برکناری وی می‌تواند منجر به تغییر نخست وزیر شود. این تغییر در صورتی که منجر به حضور طیف چپ‌گرا در صدر قدرت گردد قطعاً منجر به کاهش جدیت و تمایل اجرای طرح قرن منجر خواهد شد.
عدم همراهی اروپا و روسیه: طرح آمریکایی‌ها بدون هماهنگی و همراهی کشور‌های اروپایی و روس‌ها تدوین و اجرایی شده است. مقدمه این طرح یعنی انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی نشان داد اروپا و روسیه از این مسئله بسیار نگران‌اند و به شدت با آن مخالفت می‌کنند. معامله قرن بدون مشورت قبلی با جامعه جهانی تهیه شده و مغایرت این طرح با راه حل اروپایی‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت، یک مانع نه‌چندان قوی برای تحقق آن است.
نتیجه گیری و امکان‌سنجی تحقق طرح
در پایان باید گفت: با بررسی طرح معامله قرن و مواضع بازیگران تأثیرگذار در کنار موانع تحقق آن این‌گونه به نظر می‌رسد که این طرح با چالش‌های جدی روبروست، اما شکل‌گیری مثلثی هماهنگ متشکل از جریان سازش داخلی فلسطین (ماجد فرج)، سازش عربی (به رهبری بن سلمان) و قدرت صهیونیستی در آمریکا (کوشنر)، صهیونیست‌ها و نتانیاهو را برای تحقق آرزوهایشان وسوسه کرده است؛ لذا تحقق معامله قرن به اراده و ایستادگی جهان عرب، کشور‌های اسلامی و مقاومت غزه در مقابل فشار‌ها و چالش‌ها بستگی خواهد داشت.
منابع
[۱]«جزئیات معامله قرن از زبان مدیر کمیته اجرایی ساف»، مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، منتشرشده در تاریخ ۳ مارس ۲۰۱۸، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://farsi.palinfo.com/۱۲۲۷۴
[۲]«نتانیاهو: معامله قرن بهترین طرح برای اسرائیل است»، خبرگزاری ایسنا منتشرشده در تاریخ ۱ بهمن ۱۳۹۶، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.isna.ir/news/۹۶۱۱۰۱۰۰۶۵۰/
[۳]«به اعتقاد اغلب صهیونیست‌ها معامله قرن شکست می‌خورد»، خبرگزاری مهر، منتشرشده در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.mehrnews.com/news/۴۳۳۷۶۱۰
[۴]برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی، «جانشینان احتمالی محمود عباس چه کسانی هستند؟»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۲۶۵۲۹
[۵]«هدف از معامله قرن، تقسیم کل منطقه است نه‌فقط فلسطین»، اطلاع‌رسانی فلسطین، منتشرشده در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۱۸، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://farsi.palinfo.com/۱۲۰۳۴
[۶]«مخالفت قاطع حماس با معامله قرن»، خبرگزاری مهر، منتشرشده در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.mehrnews.com/news/۴۳۴۳۳۲۹
[۷]«هنیه: معامله قرن می‌خواهد ایران را دشمن جدید در منطقه معرفی کند»، خبرگزاری تسنیم منتشرشده در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۳۹۷/۰۳/۱۷/۱۷۴۴۱۸۳
[۸]«سیاست شیطانی «معامله قرن» هرگز محقق نمی‌شود»، خبرگزاری فارس، منتشرشده در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۴۲۵۰۰۰۵۵۰
[۹]«بن سلمان: عربستان منافع بسیاری با اسرائیل دارد»، خبرگزاری ایسنا، منتشرشده در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.isna.ir/news/۹۷۰۱۱۴۰۲۷۶۲
[۱۰]«حتی مصر از اشتیاق عربستان به طرح «معامله قرن» ناراضی است»، خبرگزاری فارس، ۲۰ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۳۱۹۰۰۰۸۹۱
[۱۱]«دومینوی معامله قرن و پشت پرده سفر نتانیاهو به اردن»، خبرگزاری العالم، منتشرشده در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://fa.alalam.ir/news/۳۶۳۱۱۱۱
[۱۲]««العهد» بررسی کرد؛ اردن دروازه عبور «معامله قرن»»، خبرگزاری فارس، منتشرشده در تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۴۰۴۰۰۰۳۳۳
[۱۳]«دیدار السیسی با مسئولان آمریکایی برای بررسی تحولات فلسطین»، خبرگزاری مهر، منتشرشده در یک تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.mehrnews.com/news/۴۳۲۷۲۵۱
[۱۴]«آغاز احداث دیوار حائل در سینای مصر در چارچوب اجرای «معامله قرن»»، خبرگزاری ایسنا، منتشرشده در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.isna.ir/news/۹۷۰۴۱۹۱۰۳۹۷
[۱۵]«ابومرزوق: روسیه مخالف «معامله قرن» است»، خبرگزاری فارس، منتشرشده در تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۴۰۴۰۰۱۲۳۶
[۱۶]برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی، «به رسمیت شناختن قدس غربی به پایتختی رژیم صهیونیستی از سوی روسیه، پیامد‌ها و تهدیدها»، منتشرشده در تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۱۸۸۴۴
[۱۷]«برگزاری نشست اروپایی – عربی برای معامله قرن»، پایگاه شبکه الکوثر، منتشرشده در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://fa.alkawthartv.com/news/۱۴۲۷۱۶
[۱۸]Arab officials: US peace plan to focus on Gaza first, circumvent PA, july ۸، ۲۰۱۸,available at:
http://www.israelhayom.com/۲۰۱۸/۰۷/۰۸/arab-officials-us-peace-plan-to-focus-on-gaza-%E۲%۸۰%۸Efirst-circumvent-pa-%E۲%۸۰%۸E/
[۱۹]برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی، «فلسطین و راهپیمایی بازگشت؛ زمینه‌ها و دستاوردها»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۲۵۴۶۵
[۲۰]برای مطالعه بیشتر ر. ک: سعید ساسانیان، «نبرد نامتقارن با رژیم صهیونیستی؛ ضرورت ایده‌پردازی بادبادکی!»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۲۶۷۴۷
نوار غزه: مهم‌ترین و جدی‌ترین مانع تحقق معامله قرن حماس و مقاومت غزه است. از سال گذشته تلاش‌های بسیاری برای اعمال تحریم‌ها و فشار‌هایی توأم با پیشنهادات وسوسه‌انگیز به حماس برای تن دادن به سازش بزرگ انجام شده است؛ لذا در حالی که پیش‌تر گزارش‌های متعددی مبنی بر رضایت سران کشور‌های عربی برای اجرای طرح «معامله قرن» منتشرشده بود، اکنون نیز بخش اول این طرح روی نوار غزه متمرکز است و از این منطقه آغاز می‌شود. نشریه اسرائیل هیوم به نقل از برخی مقامات عربی که نامشان را فاش نکرد، مدعی شد این طرح قصد دارد بحران انسانی و وضعیت وخیم در نوار غزه را بهبود بخشد و همچنین کشور‌های عربی را آماده کند که یک توافق صلح فراگیر، احتمالاً تشکیلات خودگردان را در نظر نمی‌گیرد. [۱۸]هدف از این کار تغییر رویه نوار غزه برای آغاز معامله قرن است. تحولات ماه‌های اخیر در نوار غزه از راهپیمایی‌های بازگشت [۱۹]و بالون‌های آتشین [۲۰]تا پاسخ‌های قاطع موشکی به حملات جنگنده‌های صهیونیستی نشان می‌دهد مقاومت فلسطین در نوار غزه با درک اهمیت شرایط کنونی با جدیت به دنبال ایستادگی در مقابل معامله قرن است؛ لذا شاید بتوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین مانع طرح را نوار غزه دانست.
محور مقاومت: ایران و حزب‌الله لبنان در کنار مقاومت نوار غزه، با درک شرایط کنونی قطعاً اقداماتی برای ناکامی معامله قرن انجام خواهند داد. حضور نیروهای مقاومت و ضد صهیونیستی در نزدیکی مرز‌های منطقه اشغالی جولان و عدم اطمینان تل‌آویو از مرز لبنان بابت حضور حزب‌الله، موجب شده است رژیم صهیونیستی برای ماجراجویی در نوار غزه به‌منظور تحقق معامله قرن بسیار دچار تردید باشد.
عدم همراهی افکار عمومی جهان عرب و اسلام: اقدامات برخی کشور‌های عربی و اسلامی، چون سوریه، عراق، تونس و … علیه معامله قرن می‌تواند فضای سنگینی را علیه کشور‌های سازش‌گر و دخیل در این مسئله مانند سعودی، اردن و مصر در جهان عرب ایجاد نماید و هدف آنان برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را با مشکل روبرو سازد. عدم همراهی افکار عمومی و فضای اجتماعی جهان عرب و اسلام می‌تواند به یک مانع اصلی در تحقق معامله قرن تبدیل شود. افکار عمومی کشور‌ها را نباید دست‌کم گرفت. اگر جامعه کشور‌های عربی مخصوصاً مصر و اردن با طرح مخالفت جدی نمایند، قطعاً معامله قرن دچار چالش خواهد شد. زیرا تغییر وضعیت جغرافیایی صحرای سینا و واگذاری بخشی از آن به مصر و همچنین افزوده شدن آوارگان فلسطینی به اردن دو مسئله‌ای است که جز با همراهی مردم مصر و اردن امکان تحقق وجود ندارد.
مشکلات داخلی نتانیاهو: یکی دیگر از موانع تحقق معامله قرن، مشکلات داخلی نتانیاهو است. نتانیاهو اکنون به اتهامات فراوان قضایی و مالی متهم است. این پرونده‌ها فشار‌های سیاسی و حقوقی را بر نتانیاهو بسیار افزایش داده است. برکناری نتانیاهو و عدم همراهی افکار عمومی ساکنان سرزمین‌های اشغالی با این طرح نتانیاهو می‌تواند آرزوی صهیونیست‌ها را با چالش روبرو کند. ممکن است گفته شود طرح معامله قرن از سوی ترامپ و اصرار آمریکا در حال اجرایی شدن است، اما همان‌گونه که در بالاتر گفته شد بخشی از جامعه صهیونیستی به این طرح ترامپ خوش‌بین نیستند، لذا کاهش محبوبیت نتانیاهو یا برکناری وی می‌تواند منجر به تغییر نخست وزیر شود. این تغییر در صورتی که منجر به حضور طیف چپ‌گرا در صدر قدرت گردد قطعاً منجر به کاهش جدیت و تمایل اجرای طرح قرن منجر خواهد شد.
عدم همراهی اروپا و روسیه: طرح آمریکایی‌ها بدون هماهنگی و همراهی کشور‌های اروپایی و روس‌ها تدوین و اجرایی شده است. مقدمه این طرح یعنی انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی نشان داد اروپا و روسیه از این مسئله بسیار نگران‌اند و به شدت با آن مخالفت می‌کنند. معامله قرن بدون مشورت قبلی با جامعه جهانی تهیه شده و مغایرت این طرح با راه حل اروپایی‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت، یک مانع نه‌چندان قوی برای تحقق آن است.
نتیجه گیری و امکان‌سنجی تحقق طرح
در پایان باید گفت: با بررسی طرح معامله قرن و مواضع بازیگران تأثیرگذار در کنار موانع تحقق آن این‌گونه به نظر می‌رسد که این طرح با چالش‌های جدی روبروست، اما شکل‌گیری مثلثی هماهنگ متشکل از جریان سازش داخلی فلسطین (ماجد فرج)، سازش عربی (به رهبری بن سلمان) و قدرت صهیونیستی در آمریکا (کوشنر)، صهیونیست‌ها و نتانیاهو را برای تحقق آرزوهایشان وسوسه کرده است؛ لذا تحقق معامله قرن به اراده و ایستادگی جهان عرب، کشور‌های اسلامی و مقاومت غزه در مقابل فشار‌ها و چالش‌ها بستگی خواهد داشت.
منابع
[۱]«جزئیات معامله قرن از زبان مدیر کمیته اجرایی ساف»، مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، منتشرشده در تاریخ ۳ مارس ۲۰۱۸، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://farsi.palinfo.com/۱۲۲۷۴
[۲]«نتانیاهو: معامله قرن بهترین طرح برای اسرائیل است»، خبرگزاری ایسنا منتشرشده در تاریخ ۱ بهمن ۱۳۹۶، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.isna.ir/news/۹۶۱۱۰۱۰۰۶۵۰/
[۳]«به اعتقاد اغلب صهیونیست‌ها معامله قرن شکست می‌خورد»، خبرگزاری مهر، منتشرشده در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.mehrnews.com/news/۴۳۳۷۶۱۰
[۴]برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی، «جانشینان احتمالی محمود عباس چه کسانی هستند؟»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۲۶۵۲۹
[۵]«هدف از معامله قرن، تقسیم کل منطقه است نه‌فقط فلسطین»، اطلاع‌رسانی فلسطین، منتشرشده در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۱۸، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://farsi.palinfo.com/۱۲۰۳۴
[۶]«مخالفت قاطع حماس با معامله قرن»، خبرگزاری مهر، منتشرشده در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.mehrnews.com/news/۴۳۴۳۳۲۹
[۷]«هنیه: معامله قرن می‌خواهد ایران را دشمن جدید در منطقه معرفی کند»، خبرگزاری تسنیم منتشرشده در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۳۹۷/۰۳/۱۷/۱۷۴۴۱۸۳
[۸]«سیاست شیطانی «معامله قرن» هرگز محقق نمی‌شود»، خبرگزاری فارس، منتشرشده در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۴۲۵۰۰۰۵۵۰
[۹]«بن سلمان: عربستان منافع بسیاری با اسرائیل دارد»، خبرگزاری ایسنا، منتشرشده در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.isna.ir/news/۹۷۰۱۱۴۰۲۷۶۲
[۱۰]«حتی مصر از اشتیاق عربستان به طرح «معامله قرن» ناراضی است»، خبرگزاری فارس، ۲۰ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۳۱۹۰۰۰۸۹۱
[۱۱]«دومینوی معامله قرن و پشت پرده سفر نتانیاهو به اردن»، خبرگزاری العالم، منتشرشده در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://fa.alalam.ir/news/۳۶۳۱۱۱۱
[۱۲]««العهد» بررسی کرد؛ اردن دروازه عبور «معامله قرن»»، خبرگزاری فارس، منتشرشده در تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۴۰۴۰۰۰۳۳۳
[۱۳]«دیدار السیسی با مسئولان آمریکایی برای بررسی تحولات فلسطین»، خبرگزاری مهر، منتشرشده در یک تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.mehrnews.com/news/۴۳۲۷۲۵۱
[۱۴]«آغاز احداث دیوار حائل در سینای مصر در چارچوب اجرای «معامله قرن»»، خبرگزاری ایسنا، منتشرشده در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.isna.ir/news/۹۷۰۴۱۹۱۰۳۹۷
[۱۵]«ابومرزوق: روسیه مخالف «معامله قرن» است»، خبرگزاری فارس، منتشرشده در تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.farsnews.com/news/۱۳۹۷۰۴۰۴۰۰۱۲۳۶
[۱۶]برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی، «به رسمیت شناختن قدس غربی به پایتختی رژیم صهیونیستی از سوی روسیه، پیامد‌ها و تهدیدها»، منتشرشده در تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۱۸۸۴۴
[۱۷]«برگزاری نشست اروپایی – عربی برای معامله قرن»، پایگاه شبکه الکوثر، منتشرشده در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://fa.alkawthartv.com/news/۱۴۲۷۱۶
[۱۸]Arab officials: US peace plan to focus on Gaza first, circumvent PA, july ۸، ۲۰۱۸,available at:
http://www.israelhayom.com/۲۰۱۸/۰۷/۰۸/arab-officials-us-peace-plan-to-focus-on-gaza-%E۲%۸۰%۸Efirst-circumvent-pa-%E۲%۸۰%۸E/
[۱۹]برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی، «فلسطین و راهپیمایی بازگشت؛ زمینه‌ها و دستاوردها»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۲۵۴۶۵
[۲۰]برای مطالعه بیشتر ر. ک: سعید ساسانیان، «نبرد نامتقارن با رژیم صهیونیستی؛ ضرورت ایده‌پردازی بادبادکی!»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ ۴ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tabyincenter.ir/۲۶۷۴۷
منبع : اندیشکده راهبردی تبیین
اشتراک گذاری:
ارسال نظرات