سفر پوچ بایدن به ریاض

پایگاه رهنما:

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز جمعه وارد عربستان شد و با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه این کشور درباره تحولات منطقه و مسائل بین‌المللی دیدار و گفتگو کرد. مهمترین دلیل سفر بایدن به ریاض، بحث بر سر انرژی بود اما آنگونه که از اظهارات مقامات آمریکایی بر می‌آید، در این زمینه دو طرف نتوانستند به توافقاتی دست پیدا کنند.

در این رابطه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفته که انتظار ندارد سفر بایدن به افزایش تولید نفت از سوی عربستان منجر شود. این درحالی است که از هفته‌ها پیش رسانه‌ها و مقامات غربی بر این باور بودند که بایدن در سفر به عربستان، مقامات سعودی را متقاعد خواهد کرد تا تولیدات نفتی خود را افزایش دهند. غربی‌ها پس از بحران اوکراین تلاش کرده‌اند تا عربستان و امارات را برای افزایش فرآورده‌های نفتی مجاب کنند تا تعادل و ثبات به بازارها برگشته و قیمت نفت کاهش پیدا کند.

گفته می‌شود مقامات سعودی در دیدار با بایدن اعلام کرده‌اند که برای افزایش تولیدات نفتی باید با روسها در چارچوب «اوپک پلاس» توافق کنند. اما از آنجا که روسیه در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ اوکراین، به طور غیرمستقیم با غرب درگیر است، بنابراین با این درخواست به شدت مخالفت کرده است و به نظر نمی‌رسد در دیدارهای آتی هم با افزایش تولیدات نفتی سعودی موافقت کند. زیرا روسیه که با تحریم‌های گسترده غرب مواجه است، تلاش می‌کند با استفاده از اهرم انرژی برای ضربه زدن به آمریکا و اروپا استفاده کند و سعی خواهد کرد تا سعودی‌ها را نیز با خود همراه کند و در 5 ماه گذشته نیز در این زمینه موفق عمل کرده است.

موضوع دیگری که در ناکامی بایدن در سفر به عربستان می‌توان به آن اشاره کرد، این است که عربستان علاوه بر اینکه تولیدات نفتی خود را افزایش نداده بلکه در ماههای اخیر میزان واردات نفتی از روسیه را دو برابر کرده است. عربستان در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئن، ۶۴۷ هزار تن نفت مورد استفاده در نیروگاه‌های خود را از روسیه وارد کرده، درحالی که این میزان در مدت مشابه سال قبل ۳۲۰ هزار تن بود. این درحالی است که روسیه پس از تحریمهای غرب، اکنون نفت خود را با قیمت‌ پایین‌تری به کشورهای دیگر می‌فروشد و سعودیها هم از این فرصت استفاده کرده و با خرید نفت ارزان از روسیه، میزان ذخایر نفتی خود را افزایش می‌دهند تا در آینده بتوانند به بازارهای جهانی صادر کنند. فروش نفت ارزان روسیه چالش جدیدی را برای جو بایدن ایجاد می‌کند، زیرا دولت او به دنبال منزوی کردن روسیه و محروم کردن آن از درآمدهای کلان حاصل از صادرات انرژی است. بنابراین، آمریکاییها برای تحت فشار قرار دادن روسها، روی حمایت عربستانی حساب باز کرده‌اند که خودش از روسها نفت خریداری می‌کند. از این رو باید گفت آمریکا در مجاب کردن متحدانش در منطقه برای همسویی با غرب شکست خورده است، چرا که ادامه وضعیت فعلی انرژی در بازارهای جهانی به نفع سعودی‌ها است. زیرا سعودیها از یک طرف می‌توانند نفت ارزان روسیه را خریداری کرده و از طرفی دیگر، با افزایش قیمت در بازارهای جهانی، نفت خود را به بهای گزافی به فروش برسانند و درآمدهای زیادی از این طریق کسب کنند.

سعودی از وضعیت کنونی بازارهای جهانی حمایت می‌کند

از سوی دیگر، عربستان برای اجرای پروژه‌های بزرگ اقتصادی به ویژه ساخت شهر رویایی «نئوم» به سرمایه‌های کلانی نیاز دارد و بنابراین از ادامه روند صعودی قیمت نفت در بازارهای جهانی استقبال می‌کند و به نظر نمی‌رسد سعودیها با خواسته آمریکا و اروپاییها برای افزایش تولیدات نفتی به بهای اینکه غربیها متضرر نشوند، موافقت کنند. کاهش قیمت نفت در سالهای اخیر تا سطح 40 دلار ضربات سنگینی به اقتصاد عربستان وارد کرد و باتوجه به اینکه در این مدت سعودیها در جنگ یمن نیز صدها میلیارد دلار هزینه کرده‌اند، ذخایر مالی این کشور به شدت کاهش یافته است و اکنون از فرصت به وجود آمده در بازارهای جهانی سعی می‌کنند نهایت استفاده را برده و بتوانند ذخایر مالی خود را افزایش دهند.  

نکته مهم دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، این است که سعودیها دیگر مثل گذشته از سیاستهای آمریکا در منطقه و جهان پیروی نمی‌کنند و به ویژه در شرایطی کنونی که هژمونی این کشور در جهان تضعیف شده است. این مسئله آشکار است که سعودیها با جمهوریخواهان در کاخ سفید بهتر می‌توانند همکاری کنند و بنابراین دل خوشی از دولت بایدن هم ندارند. باتوجه به اینکه بایدن در کارزار اوکراین قافیه بازی را به روسها باخته و به شدت زیر تیغ انتقاد جمهوریخواهان قرار گرفته و میزان محبوبیتش در جامعه آمریکا به شدت کاهش یافته است، لذا سعودیها نیز کمک می‌کنند روند بازارهای انرژی به شکل کنونی ادامه پیدا کند تا شاید در انتخابات ریاست جمهوری 2024، بایدن شکست خورده و دوباره دونالد ترامپ و یا جمهوریخواهان بر مسند قدرت بازگردند. زیرا حضور جمهوریخواهان و به خصوص ترامپ در واشنگتن، سبب می‌شود تا دست سعودیها برای اجرای سیاستهای مخربانه خود در منطقه بازتر باشد و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برای بازگشت ترامپ لحظه شماری می‌کند و حتی سرمایه‌گذاریهایی نیز در این زمینه انجام داده است.

در کل می‌توان گفت سفر بایدن به عربستان و سرزمینهای اشغالی که با هیاهوی زیادی انجام شد، عملا هیچ دستاور خاصی در پی نداشت. نه ائتلاف ضد ایرانی خواسته صهیونیستها محقق شد و نه سعودیها با افزایش تولیدات نفتی برای کاستن از بحرانهای انرژی در غرب موافقت کردند و به عبارتی بایدن دست از پا درازتر از منطقه به واشنگتن برگشت و در همراه کردن متحدانش علیه روسیه و ایران، شکست خورد.