- ازدواج سفید و سرنوشت سیاه!
- قهرمانان ملی را به تاریخ نسپاریم!
- سناریوهای مختلف بنزینی پیش روی دولت/ برای مدیریت مصرف سوخت چه باید کرد؟
- دولت تصمیم به اعمال خاموشی گرفت/ آغاز قطع منظم برق از فردا
- شاخص شماره ۵۲/ شریک جرم
- سهگونه کنش؛ سازش،جنگ و مقاومت
- کتاب «پاییز آمد» توسعهدهنده فرهنگ ایثار و دفاع مقدس است
- نگین درخشان ری
- پلیس و امنیت اقتصادی پایدار
- نگاهی بر دستاوردهای عملیات وعده صادق ۲
- چرا ترور رهبران جنبشهای مقاومت موجب فروپاشی آن‌ها نمیشود؟
- جوانهای ورزشکار موجب سربلندی ایران هستند/ ملت را شاد کردید، از همه شما صمیمانه تشکر میکنم
- ماهوارهبر «قائم-۱۰۵» و ماهواره «نور-۴» تا سال آینده پرتاب می‌شود +فیلم
- صالح قاسمی: سازمان برنامه و بودجه پاشنه آشیل موفقیت قانون جوانی جمعیت است
- سپاه ۷۳ مجتمع آبرسانی برای ۳۵۰۰ روستا میسازد
جمعه ؛ 02 آذر 1403 پتانسیل هسته‌ای ایران را می‌توان کاهش داد، اما هرگز نمی‌توان از بین برد
هر توافق جدیدی به احتمال زیاد«زمان گریز» کوتاه‌تری خواهد داشت، اما به احتمال زیاد بهتر از زمان گریز خیلی کوتاهی باشد که اکنون وجود دارد......
بولتن دانشمندان اتمی در مقاله‌ای به قلم جان بی.ولفشتال از اعضای ارشد این اندیشکده آمریکایی نوشت: اکنون ایران خیلی بیشتر از زمانی که رئیس‌جمهور ترامپ برجام را نقض کرد، یا حتی بیشتر از زمانی که این توافق در سال ۲۰۱۵ امضا شد، به در اختیار داشتن مواد لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک شده است و شاید اگر تصمیم به چنین کاری بگیرد تنها چند هفته با انجام آن فاصله داشته باشد. برجام به این منظور مقرر شد تا یک شکاف یک ساله بین هرگونه تصمیم ایران برای به دست آوردن مواد کافی برای ساخت سلاح و توانایی تولید آن به وجود بیاورد. در نتیجه تجربه و تخصصی که ایران از زمان نقض برجام توسط رئیس‌جمهور ترامپ، به واسطه تحمیل مجدد تحریم‌ها بدون هیچگونه دلیلی، به دست آورده است، اکنون به نظر می‌رسد که بازآفرینی زمان گریز هسته‌اییکساله غیرممکن باشد. هر توافق جدیدی به احتمال زیاد«زمان گریز» کوتاه‌تری خواهد داشت، اما به احتمال زیاد بهتر از زمان گریز خیلی کوتاهی باشد که اکنون وجود دارد.
• برجام بر پایه حقایق انکارناپذیر بنا شده بود
در این گزارش آمده است: برجام بر پایه حقایق انکارناپذیر بنا شده بود. ایران حداقل از سال ۲۰۰۳ به دانش ساخت سلاح‌های هسته‌ای که یک فناوری۷۰ و چند ساله است دست یافته بود. این موضوع توسط گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اثبات رسیده است. ایران همچنین بیش از ۱۵ سال است که دانش غنی‌سازی اورانیوم از طریق سانتریفیوژ را در اختیار دارد و پیش از مذاکرات برجام در حال استفاده عملیاتی از هزاران سانتریفیوژ بوده است. این وقایع حتی قبل از ورود رئیس‌جمهور اوباما به کاخ سفید که مذاکرات برجام را آغاز کرد، رخ داده بودند؛ بنابراین، برجام یک حقیقت کلیدی در بر دارد: تنها محدودیتی که می‌توانست از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای در صورت تصمیم این کشور برای ساخت آن جلوگیری کند، این بود که از دستیابی دولت ایران به مواد هسته‌ای در سطح تسلیحاتییعنی اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا جلوگیری شود. وقتی مواد هسته‌ای در سطح تسلیحاتی وجود نداشته باشد، سلاح هسته‌ای هم تولید نخواهد شد. حتی با وجود ۳۰۰ کیلوگرم ماده غنی‌شده با خلوص پایین که این توافق مجاز کرده بود، ایران به اندازه کافی اورانیوم در اختیار نداشت تا حتییک بمب بسازد. زمان گریز هسته‌اییکسالهیک تصمیم سیاسی بود، بر اساس مدت زمانی که اعضای برجام معتقد بودند طول می‌کشد تا جامعه بین‌المللی به هرگونه اقدام ایران جهت ساخت سلاح هسته‌ای واکنش نشان دهد.
• ترامپ تمامی دستاوردها را از بین برد
تمامی این مفاد ارزشمند به واسطه اقدام یک‌جانبه رئیس‌جمهور ترامپ برای نقض برجام از بین رفت. در حال حاضر، ایران به جای۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده، بیش از ۲۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده،یعنی شش برابر مقدار مجاز در برجام را در اختیار دارد. این میزان اورانیوم برای تولید چندین سلاح هسته‌ای کافی است؛ و به جای محدودیت غنی‌سازی با درصد خلوص ۳.۶۷، برخی از این مواد با خلوص ۶۰ درصد غنی‌سازی شده‌اند. این تقریباً دو سوم مسیر دستیابی به خلوص موردنیاز برای ساخت سلاح است. علاوه بر این، ایران دیگر از سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم نسل اولIR-۱استفاده نمی‌کند و اکنون در حال کسب تجربیات ارزشمند با استفاده از سانتریفیوژهایIR-۲، IR-۴و IR-۶است. ایران همچنین در حال کسب مهارت و تسلط بر فرآیند پیچیده اتصال این سانتریفیوژها به یکدیگر است تا بتواند آن‌ها را با اورانیوم غنی‌شده با درصد خلوص پایین تغذیه کند و در نتیجه در آینده بتواند سریع‌تر از غنی‌سازی با درصد خلوص پایین به غنی‌سازی با درصد خلوص بالا دست پیدا کند.
• خروج از برجام یک شکست سیاسی، فنی و امنیتی کامل بود
بولتن دانشمندان اتمی در ادامه این گزارش تصریح کرد: تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای نقض برجام و آزاد گذاشتن ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خودش که توسط مایک پمپئو وزیر امور خارجه سابق و جان بولتون مشاور امنیت ملی اجرایی شد، یک شکست سیاسی، فنی و امنیتی کامل بوده است. ایران به همان اندازه زمان حضورش در برجام و حتی بیشتر از آن در خاورمیانه فعال است و اکنون بهتر می‌تواند از قابلیت‌های هسته‌ای خودش به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای منطقه استفاده کند. اکنون نه ایران، بلکه ایالات متحده به عنوان یک مهره غیرقابل اعتماد در جبهه هسته‌ای در نظر گرفته می‌شود، به دلیل بازگشت به توافقی که رئیس‌جمهور بایدن و تیم مذاکره‌کننده او بیش از یک سال برای آن تلاش کرده‌اند.
متأسفانه، در نتیجه اقدامات رئیس‌جمهور ترامپ هیچ گزینه خوبی باقی نمانده است، اما هنوز یک گزینه مناسب وجود دارد: پیشنهاد گام‌هایی به ایران برای پذیرش محدودیت‌هایی در مورد اینکه چه مقدار مواد هسته‌ای می‌تواند داشته باشد و چه کاری می‌تواند با آن‌ها انجام دهد. مذاکرات در حال انجام در وین توسط اعضای برجام همگی در مورد این محدودیت‌ها هستند.
• زمان گریز در هر توافق جدیدی بسیار کوتاه‌تر از یک سال خواهد بود
امایک نکته وجود دارد. حتی اگر شرایط اولیه برجام دوباره تحمیل شوند، ایران بسیاری از موانع فنی را از بین برده است که توافق اصلی را قادر ساخت تا حداقل یک سال از دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح هسته‌ای جلوگیری کند. ناتوانی در ایجاد زمان گریزیک ساله بهایی است که جهان باید به دلیل تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای کناره‌گیری از یک توافق حاصل از مذاکره و به دقت مورد تأیید بپردازد؛ بنابراین، این احتمال وجود دارد که زمان گریز در هر توافق جدیدی بسیار کوتاه‌تر از یک سال باشد. اعضای برجام باید تصمیم بگیرند که به چقدر زمان گریز هسته‌ای نیاز دارند تا اطمینان حاصل کنند که می‌توانند طی آن نسبت به هرگونه اقدام ایران برای تسلیحاتی کردن مجموعه هسته‌ای خودش واکنش نشان دهند. این کشورها ابزارهایی دارند که در صورت شکست مذاکرات می‌توانند از آن‌ها برای جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران استفاده کنند، اما اگر یک توافق حاصل از مذاکره وجود نداشته باشد این ابزارها تأثیر و کارایی چندانی نخواهند داشت؛ و در پایان هر توافقی، اگر ایالات متحده و شرکا و متحدانش بر این باور باشند که ایران به یک برنامه هسته‌ای کاملاً صلح‌آمیز متعهد نیست، هنگامی که مفاد توافق اصلی منقضی شوند، امکان تحمیل تحریم‌ها و مذاکرات اضافی وجود دارد.
• ایدهیک توافق بهتر یک توهم خطرناک بوده است
در بخش دیگری از این گزارش عنوان شده است: ایالات متحده طی چند سال گذشته چه درس‌هایی گرفته است؟ اول، اینکه تصمیم دولت قبلی برای نقض توافق ایرانیک تصمیم زیانبار بود که امنیت جهانی و منطقه‌ای را تضعیف کرد. دوم، اینکه هیچ توافقی بهتر از توافق ۲۰۱۵ به تنهایی از طریق فشار شدیدیا اقدام یک‌جانبه به دست نمی‌آید. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، ایالات متحده این فرضیه را مورد آزمایش قرار داد که امکان امضای یک توافق بهتر وجود دارد، اما مشخص شد که اینیک توهم خطرناک بوده است. سوم، اینکه کسانی که با برجام مخالفت کردند یاادعا کردند که امکان امضاییک توافق بهتر وجود دارد -و همچنین آن‌هایی که ایالات متحده را به سوی نقض برجام سوق دادند- به افزایش تهدید هسته‌ای ایران کمک کردند. آن‌ها مسئول به وجود آمدن این خطر بزرگ هستند؛ و بنابراین توصیه آن‌ها -که اگر توافق جدیدی مورد مذاکره قرار گیرد آن را آزادانه و علناً اعلام خواهند کرد- حتی اگر به صراحت رد نشود باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
• توافق‌های دیپلماتیک مانع گسترش سلاح‌های هسته‌ای
آخرین درس این است که توافق‌های دیپلماتیک حاصل از مذاکره در گذشته مانع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شده‌اند، در حالی که اقدامات یک‌جانبه و مداخله نظامی تقریباً همیشه تأثیر کمتری نسبت به این مذاکرات دارند. مذاکرات و توافق‌ها، با حمایت یکپارچه جهانی، در اغلب موارد جواب می‌دهند. اگرچه مذاکرات در مقایسه با اقدام نظامی عالی نیستند، اما بسیار خوب به نظر می‌رسند. ممکن است هیچ راهی برای بازسازی کامل مزایای برجام وجود نداشته باشد، مگر اینکه ایران محدودیت‌های بیشتری در میزان ذخایر اورانیوم خود بپذیرد، چیزی که احتمالاً به مشوق‌های بیشتری از سوی ایالات متحده و سایر کشورها نیاز دارد. در حال حاضر، چنین محدودیت‌هایی واقع‌گرایانه به نظر نمی‌رسند، اما ممکن است اگر توافق بعدی صورت بگیرد تحمیل آن‌ها امکان‌پذیر باشد
• برجام بر پایه حقایق انکارناپذیر بنا شده بود
در این گزارش آمده است: برجام بر پایه حقایق انکارناپذیر بنا شده بود. ایران حداقل از سال ۲۰۰۳ به دانش ساخت سلاح‌های هسته‌ای که یک فناوری۷۰ و چند ساله است دست یافته بود. این موضوع توسط گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اثبات رسیده است. ایران همچنین بیش از ۱۵ سال است که دانش غنی‌سازی اورانیوم از طریق سانتریفیوژ را در اختیار دارد و پیش از مذاکرات برجام در حال استفاده عملیاتی از هزاران سانتریفیوژ بوده است. این وقایع حتی قبل از ورود رئیس‌جمهور اوباما به کاخ سفید که مذاکرات برجام را آغاز کرد، رخ داده بودند؛ بنابراین، برجام یک حقیقت کلیدی در بر دارد: تنها محدودیتی که می‌توانست از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای در صورت تصمیم این کشور برای ساخت آن جلوگیری کند، این بود که از دستیابی دولت ایران به مواد هسته‌ای در سطح تسلیحاتییعنی اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا جلوگیری شود. وقتی مواد هسته‌ای در سطح تسلیحاتی وجود نداشته باشد، سلاح هسته‌ای هم تولید نخواهد شد. حتی با وجود ۳۰۰ کیلوگرم ماده غنی‌شده با خلوص پایین که این توافق مجاز کرده بود، ایران به اندازه کافی اورانیوم در اختیار نداشت تا حتییک بمب بسازد. زمان گریز هسته‌اییکسالهیک تصمیم سیاسی بود، بر اساس مدت زمانی که اعضای برجام معتقد بودند طول می‌کشد تا جامعه بین‌المللی به هرگونه اقدام ایران جهت ساخت سلاح هسته‌ای واکنش نشان دهد.
• ترامپ تمامی دستاوردها را از بین برد
تمامی این مفاد ارزشمند به واسطه اقدام یک‌جانبه رئیس‌جمهور ترامپ برای نقض برجام از بین رفت. در حال حاضر، ایران به جای۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده، بیش از ۲۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده،یعنی شش برابر مقدار مجاز در برجام را در اختیار دارد. این میزان اورانیوم برای تولید چندین سلاح هسته‌ای کافی است؛ و به جای محدودیت غنی‌سازی با درصد خلوص ۳.۶۷، برخی از این مواد با خلوص ۶۰ درصد غنی‌سازی شده‌اند. این تقریباً دو سوم مسیر دستیابی به خلوص موردنیاز برای ساخت سلاح است. علاوه بر این، ایران دیگر از سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم نسل اولIR-۱استفاده نمی‌کند و اکنون در حال کسب تجربیات ارزشمند با استفاده از سانتریفیوژهایIR-۲، IR-۴و IR-۶است. ایران همچنین در حال کسب مهارت و تسلط بر فرآیند پیچیده اتصال این سانتریفیوژها به یکدیگر است تا بتواند آن‌ها را با اورانیوم غنی‌شده با درصد خلوص پایین تغذیه کند و در نتیجه در آینده بتواند سریع‌تر از غنی‌سازی با درصد خلوص پایین به غنی‌سازی با درصد خلوص بالا دست پیدا کند.
• خروج از برجام یک شکست سیاسی، فنی و امنیتی کامل بود
بولتن دانشمندان اتمی در ادامه این گزارش تصریح کرد: تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای نقض برجام و آزاد گذاشتن ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خودش که توسط مایک پمپئو وزیر امور خارجه سابق و جان بولتون مشاور امنیت ملی اجرایی شد، یک شکست سیاسی، فنی و امنیتی کامل بوده است. ایران به همان اندازه زمان حضورش در برجام و حتی بیشتر از آن در خاورمیانه فعال است و اکنون بهتر می‌تواند از قابلیت‌های هسته‌ای خودش به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای منطقه استفاده کند. اکنون نه ایران، بلکه ایالات متحده به عنوان یک مهره غیرقابل اعتماد در جبهه هسته‌ای در نظر گرفته می‌شود، به دلیل بازگشت به توافقی که رئیس‌جمهور بایدن و تیم مذاکره‌کننده او بیش از یک سال برای آن تلاش کرده‌اند.
متأسفانه، در نتیجه اقدامات رئیس‌جمهور ترامپ هیچ گزینه خوبی باقی نمانده است، اما هنوز یک گزینه مناسب وجود دارد: پیشنهاد گام‌هایی به ایران برای پذیرش محدودیت‌هایی در مورد اینکه چه مقدار مواد هسته‌ای می‌تواند داشته باشد و چه کاری می‌تواند با آن‌ها انجام دهد. مذاکرات در حال انجام در وین توسط اعضای برجام همگی در مورد این محدودیت‌ها هستند.
• زمان گریز در هر توافق جدیدی بسیار کوتاه‌تر از یک سال خواهد بود
امایک نکته وجود دارد. حتی اگر شرایط اولیه برجام دوباره تحمیل شوند، ایران بسیاری از موانع فنی را از بین برده است که توافق اصلی را قادر ساخت تا حداقل یک سال از دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح هسته‌ای جلوگیری کند. ناتوانی در ایجاد زمان گریزیک ساله بهایی است که جهان باید به دلیل تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای کناره‌گیری از یک توافق حاصل از مذاکره و به دقت مورد تأیید بپردازد؛ بنابراین، این احتمال وجود دارد که زمان گریز در هر توافق جدیدی بسیار کوتاه‌تر از یک سال باشد. اعضای برجام باید تصمیم بگیرند که به چقدر زمان گریز هسته‌ای نیاز دارند تا اطمینان حاصل کنند که می‌توانند طی آن نسبت به هرگونه اقدام ایران برای تسلیحاتی کردن مجموعه هسته‌ای خودش واکنش نشان دهند. این کشورها ابزارهایی دارند که در صورت شکست مذاکرات می‌توانند از آن‌ها برای جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران استفاده کنند، اما اگر یک توافق حاصل از مذاکره وجود نداشته باشد این ابزارها تأثیر و کارایی چندانی نخواهند داشت؛ و در پایان هر توافقی، اگر ایالات متحده و شرکا و متحدانش بر این باور باشند که ایران به یک برنامه هسته‌ای کاملاً صلح‌آمیز متعهد نیست، هنگامی که مفاد توافق اصلی منقضی شوند، امکان تحمیل تحریم‌ها و مذاکرات اضافی وجود دارد.
• ایدهیک توافق بهتر یک توهم خطرناک بوده است
در بخش دیگری از این گزارش عنوان شده است: ایالات متحده طی چند سال گذشته چه درس‌هایی گرفته است؟ اول، اینکه تصمیم دولت قبلی برای نقض توافق ایرانیک تصمیم زیانبار بود که امنیت جهانی و منطقه‌ای را تضعیف کرد. دوم، اینکه هیچ توافقی بهتر از توافق ۲۰۱۵ به تنهایی از طریق فشار شدیدیا اقدام یک‌جانبه به دست نمی‌آید. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، ایالات متحده این فرضیه را مورد آزمایش قرار داد که امکان امضای یک توافق بهتر وجود دارد، اما مشخص شد که اینیک توهم خطرناک بوده است. سوم، اینکه کسانی که با برجام مخالفت کردند یاادعا کردند که امکان امضاییک توافق بهتر وجود دارد -و همچنین آن‌هایی که ایالات متحده را به سوی نقض برجام سوق دادند- به افزایش تهدید هسته‌ای ایران کمک کردند. آن‌ها مسئول به وجود آمدن این خطر بزرگ هستند؛ و بنابراین توصیه آن‌ها -که اگر توافق جدیدی مورد مذاکره قرار گیرد آن را آزادانه و علناً اعلام خواهند کرد- حتی اگر به صراحت رد نشود باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
• توافق‌های دیپلماتیک مانع گسترش سلاح‌های هسته‌ای
آخرین درس این است که توافق‌های دیپلماتیک حاصل از مذاکره در گذشته مانع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شده‌اند، در حالی که اقدامات یک‌جانبه و مداخله نظامی تقریباً همیشه تأثیر کمتری نسبت به این مذاکرات دارند. مذاکرات و توافق‌ها، با حمایت یکپارچه جهانی، در اغلب موارد جواب می‌دهند. اگرچه مذاکرات در مقایسه با اقدام نظامی عالی نیستند، اما بسیار خوب به نظر می‌رسند. ممکن است هیچ راهی برای بازسازی کامل مزایای برجام وجود نداشته باشد، مگر اینکه ایران محدودیت‌های بیشتری در میزان ذخایر اورانیوم خود بپذیرد، چیزی که احتمالاً به مشوق‌های بیشتری از سوی ایالات متحده و سایر کشورها نیاز دارد. در حال حاضر، چنین محدودیت‌هایی واقع‌گرایانه به نظر نمی‌رسند، اما ممکن است اگر توافق بعدی صورت بگیرد تحمیل آن‌ها امکان‌پذیر باشد
منبع: هفته نامه تبیین
اشتراک گذاری:
ارسال نظرات