بسیاری از متفکران و سیاستمداران و نیز نظریهپردازان سیاسی بارها به این سؤال پاسخ دادهاند که مؤلفههای قدرت یک ملت در چیست و چگونه میتوان ملتی قدرتمند داشت. البته پاسخ به این دست سؤالات بر اساس ویژگیهای ذاتی و منطقهای در هر کشور ممکن است متفاوت باشد؛ اما همه متفکران در یک نقطه خاص با یکدیگر در تعریف «ملت قدرتمند» وجه اشتراک دارند. بر این اساس هر ملتی که دارای امنیت پایدار؛ اعمال حق حاکمیت و استقلال باشد ملتی قدرتمند است. ملتهای ضعیف همواره در طول تاریخ در ناامنی مطلق به سر برده، حقی در تعیین سرنوشت خود نداشته و همواره زیر پوتین سرباز بیگانه نفس کشیدهاند. بر این اساس اگر ملتی قدرتمند باشد؛ امنیت در آن رشد پیداکرده و اگر در طول تاریخ، ملتی از خود سستی نشان داده وابسته به اراده و عمل دیگر کشورها شده است. بر اساس نظریهپردازیهای سیاسی میزان جمعیت، وسعت سرزمین، تواناییهای حکمرانی بهعنوان مهمترین شاخصهای قدرت ملی بیانشده است. بر این اساس هر مقدار که کشور مرزهای بیشتری داشته و از جمعیت بیشتری برخوردار باشد و از سویی دولت توانمندتری داشته باشد، قدرت ملی آن بیشتر میشود. البته برخی نیز اعتقاددارند که قدرت ملی زیر سایه توان نظامی معنا پیداکرده و نیروی مسلح بر سایر شاخصها سایه افکنده است. در کنار قدرت نظامی اثرگذاری بر اقتصاد جهانی نیز یکی دیگر از مؤلفههای قدرت ملی معرفیشده است.
در طی چهار دهه گذشته، جمهوری اسلامی ایران همواره توجه ویژهای بر شاخصهای مرتبط باقدرت ملی داشته است. بر اساس رهنمود و روشنگریهای رهبرمعظم انقلاب، اسناد بالادستی کشور بر اساس «قدرت ملی» طراحیشده است. توجه ویژه به مسئله آموزش و پروش، راهنمایی رسیدن به جمعیت 150 میلیون نفری، توجه ویژه به مردمسالاری دینی و نیز ارتقاء قدرت نظامی کشور در دستور کار بوده است؛ اما نکته بسیار مهم آن است که قدرت ملی در جمهوری اسلامی ایران تنها بر اساس شاخصهای جهانی تعیین نمیشود، مهمترین داشته جمهوری اسلامی ایران توجه همزمان به قدرت درونی آن یعنی توجه به اصالت مردم و تأثیر گرفتن از آموزههای اسلامی است. بر این اساس ما توانستهایم که باوجود همه محدودیتهای بینالمللی و کششهای درونی روزبهروز بیش از گذشته قدرت ملی خود را افزایش دهیم.
میشل فوکو در شرح مؤلفه قدرت در جمهوری اسلامی ایران در توصیفی جالبتوجه میگوید که قدرت در ایران «مردمنهاد» بوده و ایران روح یک جهان بیروح است. فهم فوکو از قدرت ملی ایران البته مصداق همه توصیفات آن نیست؛ چنان چه در طول هشت سال جنگ تحمیلی دشمن اگرچه تا بن دندان مسلح بوده و حمایت 72 ملت را با خود داشت، آن روحیه استقلالطلبی و نیروی بدون مهار توسل به معنویت الهی باعث شد بر همه چالشها فائق آمده و پیروز گردیم. همین توسل به وعدههای الهی باعث شده است تا قدرت ملی مردم ایران درصحنههای حساس با همه وجود در برابر شرارتهای داخلی و بینالمللی مقاومت کند؛ از فتنه سال 78 تا شهرآشوب سال 88 و پسازآن توطئههای سال 96 و 98 در کنار تهاجم فرهنگی و شبیخون داعشیان تابآوری داشته و از تمامی آزمونها با سربلندی بیرون آمدهایم.
اندیشکده بروکینگز درباره قدرت ملی ایران مینویسد: «اسلام شیعی» عامل تأثیرگذار بر سیاستهای منطقهای ایران و «قدرت بسیج اسلام» نقشی مؤثر بر قدرت ایران دارد. در ادامه این گزارش آمده است: رهبری کاریزماتیک امام خمینی (ره) به کمک همین عامل توانست نیروهای مخالف شاه را با وجود ایدئولوژیهای متفاوت و منافع متفرق، بهطور مؤثری باهم متحد نماید: «بنابراین، تعجبی ندارد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی نیز تحت تأثیر هویت مذهبی دولت و مقامات آن شکلگرفته است، بهاینترتیب، جمهوری اسلامی خود را بهعنوان منبع الهام و الگویی برای جهان اسلام معرفی کرد. امام خمینی (ره) نیز پیروان خود را به انتشار پیام انقلاب اسلامی در مناطق فراتر از ایران تشویق و اعلام کرد که این انقلاب برای یک هدف اسلامی صورت گرفته است و نه صرفاً برای ایران، بلکه ایران تنها نقطه شروع این انقلاب بوده است.» رهبر انقلاب اسلامی در شرح قدرت ملی ایران میفرمایند: «ایران قوی» یک شعار عمومی است، این را همه قبول دارند، مسلّماً ایران قوی بهتر از ایران ضعیف و ناتوان و توسریخور است، ملّت هستند که این قوّت را به کشور میبخشند و حضور ملّت و مشارکتشان هم (اصل مشارکتشان، اندازه مشارکتشان) مسلّماً در این قوّت ملّی تأثیر دارد.
بر اساس فرمایش رهبر حکیم انقلاب، ایران قدرتمند میتواند با توکل به خدای متعال و توسل به خاندان عطرت و طهارت موانع را از سر راه خود بردارد. روایت شهید کاظمی از دسترسی ایران به موشکهای دوربرد در این ماجرا قابلتوجه است. این شهید بزرگوار نقل میکند که در زمانی که کشورهای خارجی حاضر نبودند تکنولوژی ساخت موشک به ایران بدهند؛ در راه بازگشت از یکی از این کشورها به طهرانی مقدم (شهید) گفتم که باید خودت بسازی! همین باعث شد که سازمان هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اولین گامها را بهتنهایی برداشته و حالا در مرحلهای قرارگرفتهایم که نهتنها بذر شهرهای موشکی را بیخ گوش رژیم صهیونیستی کاشتهایم، بلکه دورترین پایگاه تروریستهای سنتکام در اقیانوس هند در رصد ماست. روایت است که فنّاوریهای نظامی ما در سطحی است که تصور آن از ذهن دشمن دور است. افزایش مؤلفههای قدرت باعث شده است که سرریز پیشرفتهای نظامی در بستر تحقیقات علمی واردشده و حالا ایران اولین کشور مسلمان جهان است که بدون اتکا به دولت خارجی ماهواره به هوا پرتاب کرده است. این افتخار بزرگ در شرایطی بااهمیتتر میشود که بدانیم ماهواره نور 2 ایران توانست با یک جهش رسیدن به مرز ۷۵ کیلومتری را در مدار LEO تجربه کند. با این اتفاق غرورآفرین و مهم، نیروی هوافضای سپاه یکبار دیگر در حوزه فضایی خوش درخشید. در سال های اخیر و با توسعه برنامه فضایی کشور، سایت پرتاب اصلی جمهوری اسلامی ایران که در استان سمنان قرار دارد مورد رصد تقریباً همیشگی ماهوارهها بوده و در بسیاری از موارد، قبل از هر پرتاب فضایی ما از آن، توسط شبکههای غربی اطلاعرسانی و رسانههای بیگانه زودتر از این آمادهسازی خبر میدادند؛ اما حالا، سپاه پاسداران با توسعه یک حامل و پرتابگر متحرک برای ماهواره جدید خود چه در پرتاب اول و چه در پرتاب اخیر، اصل مهم غافلگیری را رعایت و اثبات کرده و در زمان و مکان انتخابی خود، دست به پرتاب زده است. این مسئله، خصوصاً با سنگین شدن جنگ روانی علیه برنامه فضایی ایران در سال های اخیر یک اقدام بسیار مثبت و قابلتحسین است و طبیعتاً، امکان تکرار در سایر پرتابهای کشورمان در حوزههای نظامی و غیرنظامی را نیز دارد. ماهواره نور 2 در حالی ایران را وارد باشگاه صاحبان ماهواره کرد که بسامد آن تنها ارتعاشی از نیروهای بالقوه قدرت ملی مردم ایران است.
ارسال نظرات