لبنان در آستانه شکل گیری فتنه جدید

سعد حریری، رئیس جریان المستقبل و نخست وزیر پیشین لبنان اکنون با تعلیق فعالیت‌های سیاسی خود خواستار عدم مشارکت در انتخابات لبنان شده است! اکنون سوال این است که؛ چرا سعد حریری که از هر روشی بهدنبال تداوم قدرت خود بود، فعالیت‌های سیاسی اش را تعلیق کرده است. بهنظر میرسد سعد حریری پس از ناامیدی از پیروزی در عرصه سیاسی، ماموریت جدیدی در پیش گرفته است.

• دلایل کناره گیری سعد حریری از دنیای سیاست
۱- شاید بتوان اولین و مهمترین دلیل این تصمیم سعد حریری را ناامیدی وی از تداوم حمایت‌های خارجی دانست. سعد حریری، همواره وابسته بهخارج از لبنان و بهخصوص عربستان بوده است. در ۵ سال اخیر روابط حریری و عربستان، دوستانه نبود. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، نوامبر ۲۰۱۷ با فراخواندن حریری به ریاض، وی را تحت بازداشت خانگی قرار داد و مجبور کرد از سمت خود در پست نخست وزیری لبنان استعفا دهد. این رفتار نقطه آغاز اختلاف‌ها در روابط عربستان و سعد حریری بود؛ چرا که حریری پس از بازگشت به بیروت، استعفای خود را پس گرفت و تلویحاً اعلام کرد تحت فشار ولیعهد سعودی استعفا داده است. از سوی دیگر، عربستان انتظار داشت سعد حریری با همه توان خود برای تضعیف موقعیت حزبالله در ساختار قدرت لبنان تلاش کند. اگرچه حریری تلاش زیادی در این خصوص انجام داد، اما موقعیت اجتماعی و سیاسی حزبالله سبب شد وی نتواند اهداف سعودی ضد حزبالله را محقق کند. بنابراین، یک دلیل کنارهگیری موقت حریری از صحنه سیاسی لبنان این است که وی در شرایط کنونی از حمایت عربستان سعودی برخوردار نیست و بدون حمایت خارجی نیز نمیتواند در مناسبات قدرت لبنان، جای مناسبی برای خود تعریف کند.
۲- دلیل دوم به جایگاه از دست رفته سعد حریری در لبنان باز میگردد. گزارش‌ها حاکی از این است که جریان المستقبل یکپارچگی سیاسی خود را از دست داده و دچار شکاف سیاسی درونی شده است. علاوه بر این، موقعیت حریری در میان هم پیمانان المستقبل و به طور کلی جریان‌های سیاسی اهل سنت به علل مختلف از جمله انحصارگرایی سیاسی او متزلزل شده است.
۳- دلیل مهم دیگر این است که تصمیم حریری با هدف ایجاد آشوب سیاسی در لبنان صورت گرفته است. او در ساختار سیاسی لبنان گماشته شد تا همچنان بود و نبودش بتواند خلاء سیاسی در لبنان را حفظ کند و مانع از یک ثبات و آرامش شود. استعفای مکرر او و پافشاری‌های برنامهریزیشده برای ماندن در قدرت و ایجاد تحریک و تولید فشار اجتماعی در لبنان با هدف گرفتن سلاح مقاومت شکی باقی نمیگذارد که هم استعفای حریری و هم بودن او در قدرت تنها با هدف ممانعت از آرامش سیاسی در لبنان برنامه ریزی میشود. این دیدگاه هم وجود دارد که این اقدام حریری به معنای بایکوت انتخابات از سوی سنی‌ها و احتمال تعویق انتخابات طراحی شده باشد.
۴- دیدگاه دیگر اینکه ممکن است حریری این تصمیم را به عنوان یک حربه انتخاب کرده باشد. چندی پیش مقتدی صدر رئیس جریان صدر در عراق نیز با توسل بهبرخی بهانه‌ها در بره‌های اعلام کرد که جریانش در انتخابات پارلمانی عراق شرکت نمیکند، ولی بعد از مدتی تصمیم خود را تغییر داد و در انتخابات شرکت کرد و توانست بیشترین کرسی‌های پارلمان را بهدست بیاورد. طبق این دیدگاه، بهنظر میرسد سعد حریری نیز به نوعی با الگوگیری از مقتدی صدر این شیوه را در پیش بگیرد تا بهاین صورت وضعیت را بهنفع خود تغییر دهد؛ چرا که در شرایط کنونی شانسی برای پیروزی خود و حزب متبوعش قائل نیست. یا ممکن است این اقدام را با هدف به تعویق انداختن برگزاری انتخابات پارلمانی دنبال می‌کند، چرا که در شرایط کنونی امکان پیروزی را ندارد.