وقتی جانسون امنیت اروپا را گروگان می گیرد

تشدید بحران اوکراین از یک سو و ناتوانی واشنگتن و شرکای آتلانتیکی آن در تشریح و صورتبندی آنچه در صحنه نبرد احتمالی خواهد گذشت، منجر به پیچیده‌تر شدن این بحران شده است. به عبارت بهتر، نوع اظهارات و مواضع مقامات آمریکایی و اروپایی در قبال بحران جاری در اوکراین نشان می‌دهد که آن‌ها درک مشترک و صحیحی از این بحران و عوارض و تبعات آن ندارند. یکی از افرادی که در این معادله، نقش یک عامل بحرانساز را ایفا می‌کند، بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس می‌باشد. جانسون که به دلیل رسوایی‌های مختلف از جمله آنچه در انگلیس «پارتی گیت» خوانده می‌شود در آستانه خروج از مسند نخست وزیری قرار دارد، سعی دارد از بحران اوکراین به مثابه آخرین فرصت برای عرض اندام و نجات خود و دولتش از سقوط استفاده کند.
تنش بین مسکو و کی‌یف با وجود تلاش‌ها و رفت و آمد‌های چند جانبه دیپلماتیک، کاهش نیافته است. روسیه به تحرکات نظامی در مرز اوکراین ادامه می‌دهد و مانور نظامی مشترک با بلاروس، به دغدغه‌ها و ابهامات غرب دامن زده است. در مقابل، غرب خود نیز با اعزام نیرو‌های ناتو به مرز روسیه، پررنگ‌ترین نقش ممکن را در تشدید این بحران ایفا کرده است. هم‌زمان با هشدار استولتنبرگ دبیر کل ناتو و بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس نسبت به وقوع جنگ، به کرملین پیشنهاد مذاکره در قالب شورای ناتو - روسیه ارائه شده است. با این حال به نظر می‌رسدتا زمانی که بازیگران غربی از طرح پیوستن اوکراین به ناتو عقب نشینی نکنند، چنین بحرانی به قوت خود باقی خواهد ماند.
اخیرا دبیرکل ناتو، در مقر این پیمان در بروکسل، میزبان نخست‌وزیر انگلیس بود. بوریس جانسون در این ملاقات با اشاره به تداوم جابه‌جایی‌نیرو‌های روسیه در مرز اوکراین گفت: «اروپا خطرناک‌ترین بحران امنیتی در بازه‌ای طولانی را تجربه می‌کند.»
طبق اطلاعات ناتو، نیرو‌های مسکو در مانور نظامی مشترک با بلاروس، در مقیاسی مشابه دوران جنگ سرد به کار گرفته شده‌اند. تمرینات فشرده کشتی‌های جنگی روسیه در دریای سیاه انتقاد شدید غرب را برانگیخته است. با این حال مقامات غربی کمترین اشاره‌ای نسبت به اقدامات و کنش‌های خود در مرز روسیه و اوکراین نمی‌کنند! در هر حال، مانور یادشده در ۴ پایگاه زمینی، ۴ پایگاه هوایی و در «مناطق مختلف دیگر» در بلاروس برگزار می‌شود. یکی از این مناطق، برست در مرز مشترک بلاروس با اوکراین است. غرب نگران است که حضور نیرو‌های روسی در بلاروس آخرین تدارکات حلقه محاصره به دور اوکراین و آغاز حمله به این کشور (در صورت اصرار غربی‌ها بر استمرار وضعیت موجود) باشد. برخی منابع نیز اعلام کرده اند ممکن است روسیه نیرو‌های اعزامی به بلاروس را به‌طور دایمی در این کشور مستقر کند.
مخالفت جانسون با تضمین‌های امنیتی
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در ملاقات با بوریس جانسون تأکید کرد که زمان دارد برای هشدار نسبت به حمله احتمالی روسیه از دست می‌رود. او افزود که هرگونه تهاجم روسیه به اوکراین به تقویت نیرو‌های این پیمان نظامی منجر خواهد شد، نه کاهش آنها! بر اساس گزارش دویچه وله، نخست‌وزیر انگلیس نیز به گزارش‌های تأمل‌برانگیز سرویس مخفی در باره جنگ احتمالی اشاره کرد و هشدار داد که چنین جنگی برای روسیه بی‌ثمر، پرهزینه و مصیب‌بار خواهد بود. جانسون گفت: «نمی‌دانم مسکو تصمیم جنگ دارد یا نه، اما این می‌تواند فاجعه‌ای تمام عیار بیافریند.»
در عین حال، نخست‌وزیر بریتانیا، مطالبه روسیه برای تضمین‌های امنیتی از سوی ناتو را با قطعیت رد کرد و در تشریح این مخالفت گفت: «نباید به دورانی بازگردیم که قدرت‌های بزرگ، خودسرانه برای سرنوشت سایر کشور‌ها تصمیم می‌گرفتند!» این اظهارات جانسون در حالی مطرح می‌شود که گسترش ناتو به شرق (به دلیل محاصره مسکو توسط غرب)، خط قرمز امنیتی و راهبردی مسکو محسوب می‌شود.
وارونه نمایی این مسئله از سوی نخست وزیر انگلیس در نوع خود قابل تأمل است! جانسون تأکید کرده است که غرب سیاست توامان بازدارندگی و دیپلماسی صبر در قبال روسیه را در پیش گرفته است. این همان موضع پیمان آتلانتیک شمالی در مناقشه کنونی اوکراین است؛ ترکیبی از تهدید و تحریم، وحدت نظامی و دیپلماسی. وزرای دفاع ناتو می‌خواهند در نشست هفته آینده خود در باره تقویت نیرو‌های رزمی در جنوب شرقی حوزه نفوذ خود گفت‌وگو کنند.

اقدامات بحرانساز لندن
انگلیس اخیرا موافقت کرد که سربازان، کشتی‌ها و هواپیما‌های بیشتری به منطقه گسیل کند. اعضای ناتو در عین حال تمایل خود برای گفت‌وگو را نیز ابراز می‌کنند. ینس استولتنبرگ، دبیر کل این پیمان در نامه‌ای به سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه خواستار انجام مذاکراتی بین شورای ناتو و روسیه برای کمک به کاهش بحران شده است.
این روز‌ها صدای طبل جنگ در اوکراین بیش از هر زمان دیگری شنیده می‌شود. در این میان، مقامات آمریکایی که کشورشان به لحاظ جغرافیایی دورتر از کانون نبرد قرار دارد اقداماتی را در ارسال سلاح به کی یف صورت داده اند. اقداماتی که منجر به آماده باش روس‌ها برای جنگ در برابر همسایه این کشور شده است. در مقابل، بازیگران اروپایی عضو ناتو مانند آلمان نسبت به این روند به شدت محتاط و بدبین هستند. آن‌ها معتقدند که واشنگتن در حال وارد کردن اروپا به نبردی سخت و نابرابر است که ثمره‌ای آن، قطعا به سود ناتو و اتحادیه اروپا نخواهد بود. با بالا گرفتن تنش‌ها در مرز اوکراین و روسیه تلاش‌های کشور‌های غربی برای کمک به کی‌یف افزایش یافته است. وزارت امور خارجه آمریکا به چند کشور حوزه بالتیک و همچنین انگلیس اجازه داده که تسلیحات آمریکایی را که در انبار‌های خود دارند به اوکراین تحویل دهند. تصمیمی که بر شدت بحران در مرز اوکراین و روسیه افزوده است.
در هر حال، استمرار تنش آفرینی‌های غرب در بحبوحه بحران اوکراین، حتی اگر منجر به نجات بوریس جانسون از سقوط شود، اروپا را به آتش خواهد کشید! هر چند که با توجه به آنچه کارشناسان مسائل سیاسی و امنیتی در انگلیس و اروپا می‌گویند: نخست وزیر انگلیس نیز در نهایت هر اندازه برای نقش آفرینی پررنگ در پرونده اوکراین تلاش کند باز هم به دلیل رسوایی‌های متعدد داخلی چاره‌ای جز استعفا و ترک مسند نخست وزیری نخواهد داشت.

 

منبع:روزنامه رسالت