تهاجم ترکیبی و الزامات موفقیت در برابر آن

پایگاه رهنما :

حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای در بیانات روز گذشته خود در دیدار جمعی از فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش با اشاره به موفقیت‌های مردم ایران در مقابله با تهدیدات پیچیده و گسترده دشمنان نظام اسلامی علیه ملت ایران در طول چهل‌وسه سال گذشته با تأکید بر اینکه جبهه دشمن امروز دست به تهاجم ترکیبی علیه مردم ایران زده است، به جنبه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی، رسانه‌ای و دیپلماسی این تهاجم، اشاره کردند و یادآور شدند «در مقابل این تهاجم ترکیبی و دسته‌جمعی، نمی‌توانیم همیشه در موضع دفاعی بمانیم و ما نیز باید در زمینه‌های مختلف ازجمله رسانه‌ای، امنیتی و اقتصادی تهاجم ترکیبی کنیم که در این زمینه اهل فکر و اقدام به‌خصوص مسئولان، موظف به تلاش هستند.»

جنگ ترکیبی، به راهبرد پیچیده‌ای اطلاق می‌شود که ترکیبی از نبرد‌های متعارف، نامتعارف، سایبری، روانی و اطلاعاتی را در خود جای می‌دهد و متناسب با آن طیف گسترده‌ای از ابزار‌ها را به شیوه متقارن یا نامتقارن درنبردی غیرخطی مورداستفاده قرار می‌دهد. ابعاد و مؤلفه‌های این جنگ که اصطلاحاً به آن جنگ هیبریدی می‌گویند، فعالیت‌های نظامی متعارف و غیرمتعارف، جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای، جنگ اقتصادی و انواع تحریم‌ها جنگ سایبری، دیپلماسی و مذاکره، جنگ روانی و اطلاعاتی، تروریسم، شورش و ناآرامی اجتماعی را شامل می‌شود. با توجه به تنوع ابعاد و مؤلفه‌های جنگ ترکیبی این جنگ‌ها از چند ویژگی مهم برخوردارند:

۱-هم‌افزایی:اگرچه هریک از ابعاد این جنگ کارکرد خاص خود را دارد، اما بهره‌گیری هم‌زمان سبب می‌شود که فشاری به‌مراتب بیشتر از تأثیر تک‌تک مؤلفه‌ها بر جامعه هدف وارد شود. در این وضعیت است که جامعه هدف دچار سردرگمی و بحران شناختی شده و به‌ناچار با تصمیم‌گیری‌های عجولانه و بعضاً نامناسب موفقیت دشمن را بیشتر می‌کند.

۲-قابلیت تسری از ویژگی‌های دیگر جنگ ترکیبی است به‌گونه‌ای که هرکدام از مؤلفه‌های جنگ ترکیبی می‌تواند مکمل و پیش‌برنده اهداف مؤلفه‌های دیگر باشد، مثلاً آنگاه‌که دشمن تحریم فلج‌کننده اقتصادی علیه مردم ایران را اعمال می‌کند، هدفش ایجاد نارضایتی اجتماعی است و بنا دارد از این نارضایتی برای ایجاد شورش اجتماعی استفاده کند؛ و یا هنگامی‌که در جنگ سایبری سیستم سوخت ایران را هدف قرار می‌دهد، تکرار غائله آبان ۹۸ را در نظر دارد.

۳-پیچیدگی و ابهام ویژگی دیگر جنگ ترکیبی است، دشمن در این جنگ بنا دارد که با اعمال فشار حداکثری بتواند جامعه هدف را دچار سردرگمی کرده و ضمن برهم زدن نظام محاسباتی مسئولین تصمیم گیر، مردم را نیز بدون شناخت درست از منشأ کاستی‌ها، در برابر مسئولین قرار دهد.

با توجه به این ویژگی‌ها و ویژگی‌های دیگری که مجال پرداخت به آن در این مقال نیست، جنگ ترکیبی از این منظر اهمیت پیدا می‌کند که جامعه هدف به دلیل رویارویی و مواجه‌شدن با انبوهی از مشکلات دچار بحران تصمیم‌گیری شده و آنگاه زمینه پذیرش شکست و تسلیم او فراهم می‌شود، نظیر آنچه در ایران دولت گذشته دچار آن شده بود که تنها راه‌حل مشکلات را تمکین در برابر «کدخدا» می‌دید، نکته‌ای که اتفاقاً پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ هم بر آن تأکید کرده بود که دولت ایران اگر می‌خواهد که مشکلاتش حل شود، باید به حرف امریکا گوش کند.

از سوی دیگر در این جنگ ترکیبی دشمنان بنا دارند از برخی از زمینه‌های موجود نظیر تغییرات نسلی و به میدان آمدن نسل‌های جدید، آثار برجای‌مانده از کاربرد جنگ‌های گذشته نظیر مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، واگرایی‌های ناشی از تهاجم و شبیخون فرهنگی دشمنان نسبت به ارزش‌های دینی و انقلابی، پیامد‌های ناشی از ضعف‌ها و ناکارآمدی دولت‌های گذشته، گستردگی و نفوذ شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و... برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند.

اما ازآنجایی‌که دشمنان مردم ایران در طول ۴۳ سال گذشته همه این ابعاد را یک‌به‌یک تجربه کرده و در نقطه مقابل مردم ایران توانسته‌اند هم در مقابله با تهدیدات نظامی و جنگ تحمیلی وهم جنگ نرم و براندازی از درون وهم تحریم‌ها فلج‌کننده اقتصادی، به‌رغم آسیب‌ها و فشار‌هایی که متحمل شده‌اند پیروز و سربلند از این میدان‌ها بیرون بیایند و دشمنان را وادار به اعتراف به شکست کنند که اعتراف اخیر مقام‌های امریکایی مصداق بارز آن است، با شناخت دقیق نسبت و ابعاد این جنگ ترکیبی و اتخاذ راهبرد مقابل نیز قادر خواهند بود که دشمنان را همچون گذشته ناکام گذاشته و کماکان پیروز این میدان باشند.

لازمه تحقق این امر عمل به چند نکته کلیدی است:

الف: رهبر معظم انقلاب مهم‌ترین راهبرد در مواجهه با جنگ ترکیبی دشمن را در بیاناتشان در روز گذشته در جمعی از فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش، تهاجم متقابل دانسته و یادآور شدند «در مقابل این تهاجم ترکیبی و دسته‌جمعی، نمی‌توانیم همیشه در موضع دفاعی بمانیم و ما نیز باید در زمینه‌های مختلف ازجمله رسانه‌ای، امنیتی و اقتصادی تهاجم ترکیبی کنیم که در این زمینه اهل فکر و اقدام به‌خصوص مسئولان، موظف به تلاش هستند.»

ب: آگاهی‌بخشی به مخاطبین و افزایش اعتمادبه‌نفس آن‌ها در برابر این جنگ ترکیبی و شناختی از طریق جهاد تبیین لازمه دیگر این مواجهه است. رهبر معظم انقلاب در همین دیدار با اشاره به گسترش انواع رسانه‌ها در بستر‌های مختلف، سیاست قطعی رسانه‌های معاند اسلام و ایران را تحریف واقعیت‌ها با بکار بستن دروغ‌های حرفه‌ای دانستند و افزودند: آن‌ها برای اجرای این سیاست، با بزک کردن چهره زشت و فاسد رژیم طاغوت و پوشاندن خیانت‌های آنها، حتی به دنبال تزیین و آرایش تصویر سراپا جنایت ساواک هستند و در مقابل، با مخدوش کردن چهره انقلاب و امام بزرگوار، پیشرفت‌ها، حقایق و نقاط مثبت انقلاب را کاملاً کتمان، و نقاط ضعف را صد‌ها برابر بزرگ‌نمایی می‌کنند، بنابراین در مقابل این تهاجم رسانه‌ای، جهاد تبیین یک فریضه قطعی و فوری است.

ج: بازنمایی واقعیت‌های امیدبخش به شکل صادقانه و هنرمندانه برای مردم، امروز واقعیت‌های عینی ایران اسلامی در درون خود پیام امید و امیدواری را به همراه دارد به‌شرط آنکه این واقعیت‌ها به شکل صادقانه و هنرمندانه به مردم منتقل شود. ایجاد و تقویت مؤلفه‌های قدرت داخلی و صیانت از آن‌ها بابیان کار‌های بزرگ و حماسه آمیزی در طول این چند دهه در عرصه‌های گوناگون همچون اقتصادی، اجتماعی، عمرانی، آموزشی، بهداشت و درمان، صنعتی، دینی و فرهنگی، دیپلماسی و سیاسی، دفاعی و امنیتی رقم خورده است، مهم‌ترین پشتوانه برای مقابله با تهاجم ترکیبی دشمنان است.

د: اطلاع‌رسانی به‌موقع و حفظ ابتکار عمل در خبررسانی دقیق با تکیه‌بر فناوری‌های جدید اطلاعاتی، دستگاه‌ها باید برای اطلاع‌رسانی، توصیف و تفسیر رویداد به واکنش سریع مبادرت ورزند تا بتوانند خود را با رخداد‌های قابل پیش‌بینی یا غیرمنتظره تطبیق دهند. این امر مستلزم نوعی مهندسی در حوزه اخبار است که با تکیه‌بر فناوری‌های جدید اطلاعاتی و ارتباطی، دقت و سرعت در انتشار تحقق می‌یابد.

و: مدیریت فضای مجازی وصیانت از آحاد مردم و به‌ویژه جوانان در برابر آسیب‌ها و چالش‌ها حداقل به میزانی که خود کشور‌های غربی عمل می‌کنند و همچنین تشویق به استفاده از شبکه‌های بومی و تقویت آن‌ها گامی آغازین در این مسیر است.

ز: حساس کردن مردم به‌ویژه نسل جدید نسبت به عمق راهبرد دشمنان برای تغییر و فروپاشی نظام اسلامی با استفاده از مستندات تاریخی.

ح: پرهیز از انتقال حس ناامیدی به جامعه و تقویت روح امید و ایجاد باور به نتیجه‌بخش بودن استقامت و پایداری در ناامید‌سازی دشمن.