کیهان**
عصبانیت ارگان سیا از ثبات قدم آیتالله صافی (ره)
ثبات قدم مرحوم آیتالله صافی گلپایگانی در صیانت از حریم اسلام و انقلاب اسلامی، ارگان رسمی سازمان سیا را عصبانی کرد.
وبسایت رادیو فردا در تحلیلی با عنوان «صافی گلپایگانی؛ اوج تعصب شیعی در جمهوری اسلامی» نوشت: نظرات (آیت الله) لطفالله صافی گلپایگانی درباره نظریه ولایت فقیه، به خوبی نشاندهنده باور او به تسلط فقیهان شیعه بر سیاست است. او از نظر مذهبی نه تنها سنتیترین و متعصبترین مرجع در میان مراجع کنونی تقلید شیعه بهشمار میرفت، بلکه از نظر سیاسی به لایههای متعصب جمهوری اسلامی تعلق داشت.
صافی گلپایگانی را باید پیش از هر چیز، وارث میراث فکری و سیاسی آیتالله محمدرضا گلپایگانی (۱۲۷۸–۱۳۷۲) از مراجع تقلید مطرح شیعه در دوران کنونی دانست باقر گلپایگانی، فرزند آیتالله گلپایگانی گفته است وقتی اولین قانون اساسی جمهوری اسلامی نوشته شد، خمینی آن را به وسیله مهدی بازرگان و دیگر اعضای دولت نزد پدرش فرستاد تا او هم تأیید کند. اما پس از چند روز که اعضای دولت موقت نظر گلپایگانی در این زمینه را پرسیدند او گفت: «باید در قانون قید شود رئیسجمهور حتماً باید شیعه اثنیعشری نیز باشد». صافی گلپایگانی که در چنین مکتب سیاسی و فکری پرورش یافته بود، پیش از انقلاب به تبعیت از آیتالله گلپایگانی با هر نوع تفسیر جدید از وقایع اسلام مخالفت میکرد.
کتابی که او با عنوان «شهید آگاه» در رد کتاب «شهید جاوید» اثر نعمتالله صالحی نجفآبادی نوشت، نمونه بارز در این زمینه است. کتاب «شهید جاوید» که درباره علل قیام حسین [علیه السلام]امام سوم شیعیان است، تفسیری اندازهای اسطورهزدا از واقعه کربلا به دست میدهد. صافی گلپایگانی همچنین در سرکوب بهاییان مشارکت داشت و کتاب «منتخبالاثر» را علیه بهائیت نوشت.
با وقوع انقلاب، صافی گلپایگانی در سال ۱۳۵۸ از استان مرکزی به عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی درآمد. او همچنین با حکم]امام [خمینی عضو و سپس دبیر شورای نگهبان شد.
هرچند که عدهای از اصلاحطلبان تلاش میکنند تصویر دیگری از شورای نگهبان دهه شصت ارائه دهند، اما آن شورا نیز مثل شورای نگهبان کنونی نقشآفرین بود.
ارگان سازمان سیا که از رسانههای نقشآفرین در فتنه ۸۸ بهشمار میرود، در ادامه نوشت: صافی در بحبوحه اعتراضات پس از انتخابات سال ۸۸ که نوعی صفبندی و جبههگیری جدید در جمهوری اسلامی بود، تمام قد از]آیتالله خامنهای دفاع کرد. او گفت: «خط مقام معظم رهبری، همان خط امام است و باید محکم و استوار در حفظ آن بایستیم و این خط تا قیامت پایدار بماند».
رادیو فردا در تحلیل خود، علیه احساس مسئولیت این مرجع والامقام در دفاع از اسلام و انقلاب عقدهگشایی کرد که سلامت و صلابت ایشان را بیش از پیش آشکار میسازد.
اعتماد: جمهوریخواهان و دموکراتها علیه ایران همصدا هستند
«تفاوت دموکراتها با جمهوریخواهان»، یکی از گزارههای جعلی بود که دائما در طول چند سال گذشته که توسط مدعیان اصلاحات و اعتدالی تکرار میشد، اما حالا روزنامه اصلاحطلب اعتماد میگوید: دموکراتها و جمهوریخواهان درباره برجام و تشدید تحریمها علیه ایران همصدا هستند.
این روزنامه در مطلبی با همین عنوان نوشت: برخی چهرههای دموکرات برای نخستینبار از دولت جو بایدن خواستهاند که سیاست فشار حداکثری علیه تهران به شمول تحریم نفت را جدیتر پیگیری کند.
«باب منندز»، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در جلسهای در کنگره ضمن اعلام مخالفت با ادامه مذاکرات وین برای رفع تحریمهای ایران، از دولت بایدن خواست که تحریم علیه ایران و شرکتهایی را که با این کشور تعامل دارند، تشدید کند. او در سخنرانی خود ضمن ابراز نارضایتی از افزایش واردات نفت ایران از سوی چین گفت: «چین در حال خریداری نفت ایران با تخفیف است. چین در سال گذشته، ۳۵۰ تا ۶۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز از ایران خریداری کرده که معادل انتقال ۱۰ میلیارد دلار به ایران میشود که این در تناقض با تحریمهای فعلی است.» منندز سپس با ابراز مخالفت با ادامه مذاکرات وین، از دولت بایدن خواست برای مقابله با برنامه هستهای و موشکی و فعالیتهای ایران در منطقه، سیاست جدیدی را در پیش بگیرد و اجرای تحریمها علیه ایران و شرکتهایی که با این کشور تعامل دارند را تشدید کند. این سناتور دموکرات در این خصوص ادامه داد: «دولت (جو) بایدن باید تحریمها علیه ایران را اجرا کند و شرکتهای چینی که با ایران تعامل دارند را طوری هدف قرار دهد که متحمل هزینههای سنگینی شوند.» منندز درخواست خود را به دولت بایدن محدود نکرد و از طرفهای مذاکرهکننده و اتحادیه اروپا نیز خواست تا تحریمهایی را علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کنند و در اینباره گفت: «ما گروه ۱+۵ راترغیب میکنیم تا براساس پارامترهای برجام، مکانیسم ماشه برای اجرای تحریمها علیه ایران را فعال کنند.» ما از اتحادیه اروپا میخواهیم که تحریمهای قبل برجام را مجدداً علیه ایران وضع کند.» این اولین تلاش یک سناتور آمریکایی برای اعمال فشار به دولت بایدن برای تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران نیست و دیگر نمایندگان کنگره نیز اقدامات مشابهی را در این زمینه انجام دادهاند بهطوری که اخیرا ۱۰ سناتور جمهوریخواه، خواهان اجرای تحریمها علیه نفتکشهای حامل نفت ایران و خریداران نفت ایران شدند.
فرار از مسئولیت دولت سابق و تشکیل دولت سایه با روحانی!
در حالی که روزنامه شرق، دورهمی روحانی و جهانگیری و خاتمی و ناطق نوری و باهنر و لاریجانی را «تشکیل دولت سایه» از سوی اصلاحطلبان میخواند، روزنامه آفتاب یزد به نکوهش این اقدام پرداخت.
شرق درباره جلسات چهرههای سیاسی مذکور نوشت: چندی پیش که خبر دیدار سیدمحمد خاتمی، علیاکبر ناطقنوری، حسن روحانی و سیدحسن خمینی به گوش رسید، همه گمانهزنیها به این سمت رفت که آیا این جمع و البته دیگر اصلاحطلبان بنای ترمیم تشکیلاتی خود و احیانا برنامهریزی برای انتخاباتهای آینده را دارند یا خیر که جواد امام، از نزدیکان خاتمی، گفت این دیدارها صرفا دیدوبازدید است و نباید آنها را انتخاباتی دانست. حالا، اما سیدمحمود علیزادهطباطبایی، از اعضای حزب کارگزاران سازندگی، میگوید قرار است این جلسات به تشکیل دولت در سایه ختم شود: «آقای روحانی در روزهای اخیر با آقایان ناطقنوری، خاتمی، باهنر و لاریجانی جلساتی داشته است. سران اصلاحات میخواهند جمهوریت نظام را احیا کنند. اسحاق جهانگیری هم در جلسات روحانی با سران اصلاحات حضور دارد و همفکری میکند. همتی و اسحاق جهانگیری با کارگزاران در ارتباط هستند و موضوعاتی را در زمینههای مختلف مورد بحث و بررسی قرار میدهند». او همچنین خبر از دیدارهای اخیر محسن هاشمیرفسنجانی با روحانی و لاریجانی داده و گفته است که بهزودی سیدحسین مرعشی نیز جلسهای را با آقای روحانی خواهد داشت و احزاب همگی دولت در سایه هستند. جلسات مشترکی را درخصوص تشکیل دولت در سایه داشتهایم و صحبتهایی شده است. این فعال سیاسی درباره تشکیل دولت در سایه از سوی اصلاحطلبان گفته است: «احزاب اصلاحطلب درصدد تشکیل دولت در سایه هستند. احزاب برنامهریزی میکنند تا دولت را از دست گروهی که بر مسند کار هستند، بگیرند.
اما روزنامه آفتاب یزد با نگاه انتقادی به ماجرا، در سرمقاله خود یادآور شد: شواهد و قرائن میگوید اصلاحطلبان با همراهی اعتدالگرایان یا همان اصولگرایان بریده از این جریان به دنبال طراحی مسیری برای بازگشت حداقلی به قدرت هستند. تا اینجای کار مشکلی و مانعی نیست. این خاصیت جریانها و احزاب سیاسی است که تلاش میکنند به طرق مختلف قدرت را در ید خود داشته باشند تا بتوانند تفکرات خود را جاری و ساری نمایند. هر چند که ما با ابتذال سیاسی مواجه هستیم. به نظر میرسد اگر بناست اصلاحطلبان برای بازگشت به قدرت طراحی داشته باشند باید تکلیف چند موضوع مهم را ابتدا روشن کنند. مثلا یکی از این موضوعات که کماکان درباره آن توضیحی داده نشده عملکرد دولت تدبیر و امید است. در واقع هنوز مشخص نشده سهم اصلاحطلبان در نتایج ضعیف این دولت چقدر بوده و آیا باید منتظر عذرخواهی و توضیح این جریان بود یا خیر؟
یکی دیگر از موضوعات گنگ که باید تکلیف آن نیز روشن شود نوع همکاری و تعامل اصلاحطلبان با اعتدالگرایان است. نمیشود در زمان تقسیم کیک قدرت خوب وخوش بود و زمانی که اوضاع بر هم خورد زیر میز زد. بالاخره ائتلاف با اصولگرایان میانه آری یا خیر؟
از این دست ابهامات فراوان است که باید در باره آن توضیح داده شود. هرچند که در میان تمام این مسائل ما با یک مسئله بسیار بسیار مهمتر هم مواجه است و آن سرشدگی مردم در برابر جریانهای سیاسی و فعالان این حوزه هستیم. جامعه آنقدر اباطیل از این جماعت شنیده و سرش کلاه رفته که حاضر نیست تن به ایدهها و طرحهای اینها دهد.
خودنمایی عجولانه مجمع حامیان روحانی
بیانیه طلبکارانه «مجمع روحانیون» و «مجمع محققین» در حالی صادر شد که آنها در طول ۸ سال گذشته، حامی ناکارآمدیهای دولت روحانی بودند و باید نام آنها را «مجمع حامیان روحانی» نامید.
این تحلیل را روزنامه فرهیختگان منتشر کرد و افزود: این جریان با کوششهای عجولانه، شلخته و بیتمرکز خود، ایفاگر نقشی کتمانناپذیر در «به ابتذالکشیدهشدن هرگونه کنشگری در سپهر سیاسی ایران» هستند. افرادی که اتفاقا کوچکترین قرابتی با طرز فکر، اولویت و دغدغههای مردم کوچه و بازار نداشته و ندارند.
این جریان در سال ۹۲ که مشکلات اقتصادی کشور بعد از تنگتر شدن حلقه تحریمها به اوج خود رسیده بود، چهرهای را بهعنوان نماینده نهایی معرفی کرد که خود را حقوقدان و فهمکننده «زبان دنیا» میدانست. یکی از بدیهیترین مزیتهای آلترناتیو، آن است که مرزگذاری مشخصی با مسببان وضعیت نامناسب موجود داشته باشد. اصلی بدیهی که این روزها شاهد فهمنشدن آن از سوی برخی افراد و جریانات هستیم. بدیهیاتی که فهم نشدن آن ممکن است منجر به خطاهای ادراکی بزرگی برای مدعیان سیاستورزی شود. مثال واضح فهم غلط از اصل بدیهی وجوب مرزگذاری، کوشش حامیان و یا کارگزاران دولت روحانی با آن کارنامه عجیب در عرصه حکمرانی، برای مطرح کردن خود بهعنوان آلترناتیو دولت سیزدهم است. جریاناتی مثل مجمع روحانیون مبارز و مجمعی که خود را محققین و مدرسین حوزه علمیه قم نامگذاری کردهاند و در کمتر از ۶ ماه از زمان تحویل دولت دوازدهم روی اختلال در حافظه جمعی ایرانیان حساب باز کردهاند؛ درصورتی که به اذعان اکثر پایشهای صورت گرفته در سطح جامعه، آسیبهای ناشی از هشت سال مدیریت بیبرنامه و ناکارآمد دولت متبوعشان همچنان از جدیترین عوامل ضربه دیدن اعتماد عمومی به نهاد دولت و ایجاد شکاف میان مردم و حاکمیت محسوب میشود. نکته دیگر آنکه اگر جریانهای جایگزین یا همان آلترناتیوها در سالهای گذشته، در ماههای پایانی دولتها خود را در معرض دید عمومی قرار میدادند، جریانات فعلی که تلاش میکنند بهعنوان آلترناتیوی برای دولت سیزدهم «کمی جدی گرفته شوند»، کنشگریهایی شلخته و بیتمرکز، آن هم در مقطعی که هنوز ۶ ماه از آغاز بهکار دولت جدید نگذشته است، داشتهاند تا شاید شاهد اقبال بخشهایی از جامعه باشند. خطای محاسباتی این افراد و جریانات در انتخاب زمان شروع کنشگریهای نسبتا سیاسی خود در مقابل دولت مستقر، نهتنها از سوی مردم جدی گرفته نمیشود، بلکه در نهایت، موجب دستمایه شوخی و مورد استهزا قرار گرفتن این جریانات از سوی مردم خواهد بود. لازم است به ساکتان روزهای سیاه دهه ۹۰ و کنشگران سیاسی این روزها توصیه کرد با عجله خود، برای دیدهشدن مبارزه کنند تا درنهایت کوششهای عجولانه و شلختهشان، موجب وهن کنشگریهای سیاسی نشوند.
****************
خراسان**
زنگ خطر ناترازی بنزینی در عید ۱۴۰۱
فارس – بنا بر آمار شرکت ملی پالایش و پخش با عبور از پیک کرونا سویه دلتا در مهرماه، مصرف بنزین شیب بیشتری به خود گرفت و عدد مصرف تا روزانه ۹۸ میلیون لیتر در دیماه امسال افزایش یافت. به نظر میرسد با عبور از فصل سرد امسال و افزایش سفرهای مردم با شروع فصل بهار سال جدید به زودی تراز بنزین در کشور به نقطه سربهسر میرسد.
نرخ تورم ترکیه به مرز ۵۰ درصد رسید
- شکست سیاست پولی اردوغان و خودداری او برای بالا بردن نرخ بهره، تورم در ترکیه را به بالاترین رقم طی دو دهه گذشته یعنی ۴۸.۷ درصد رساند که بالاترین رقم طی ۲۰ سال گذشته است. خودداری اردوغان برای بالا بردن نرخ بهره و افزایش مداوم تورم ارزش لیر ترکیه را ۴۴ درصد در سال ۲۰۲۱ پایین آورد.
«بلاک چین» در تجارت ایران با عمان پیادهسازی شد
مهر - علیرضا پیمان پاک، رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران با بیان این که به دنبال تخصیص منابع صندوق توسعه ملی برای اعتبار فروشنده در حوزه صادرات هستیم، اظهار کرد: اکنون بلاک چین در سامانه جامع تجارت پیادهسازی شده است و از این موضوع برای صادرات به کشور عمان میتوان استفاده کرد.
************
وطن امروز**
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دستاندرکاران همایش حضرت حمزه علیهالسلام:
قدرت شناخت و عزم راسخ ۲ ویژگی الگوساز در جناب حمزه است
بیانات رهبر انقلاب در دیدار دستاندرکاران همایش حضرت حمزه علیهالسلام که در تاریخ ۵ بهمن ۱۴۰۰ برگزار شده بود، صبح پنجشنبه در محل برگزاری این همایش در قم منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار با تشکر از بزرگداشت جناب حمزه (عموی پیامبر بزرگوار اسلام)، منابع علمی و تحقیقی این همایش را زمینه مناسبی برای فرهنگسازی و الگوسازی از آن شخصیت بزرگ اسلام دانستند و گفتند: با وجود نقش برجسته جناب حمزه در تاریخ اسلام بویژه در هجرت به مدینه و رشادت او در جنگهای با کفار، اما این شخصیت ارزشمند غریب است و باید از زندگی این بزرگوار و دیگر صحابه برجسته، اما ناشناخته پیامبر همچون عمار، سلمان، مقداد و جعفر بن ابیطالب در قالبهای هنری و نمایشی تصویرسازی شود.
ایشان هدف پیغمبر اکرم (ص) از مأمور کردن زنان مدینه به گریه بر جناب حمزه پس از شهادت و معرفی او به عنوان سیدالشهدا را الگوسازی از این شخصیت شجاع و فداکار برای همیشه تاریخ و همه مسلمانان دانستند و خاطرنشان کردند: ۲ عنصر مهم الگوساز در شخصیت جناب حمزه، «قدرت شناخت» و «اراده قوی و عزم راسخ» او است. رهبر انقلاب با اشاره به روایتی از امیرالمؤمنین، جناب حمزه را از مصادیق «مؤمنان صادق بر عهد الهی» خواندند و گفتند: مراکز حوزوی و دستگاههای تبلیغی همت خود را بر تربیت شخصیتهایی قرار دهند که مصداق معارف الهی و احکام اسلامی باشند، چرا که چنین شخصیتهایی قادر به نجات جامعه در مواقع حساس هستند و با وجود آنها تشکیل تمدن اسلامی قطعی خواهد بود.
***
دشمن به شکست سیاست فشار حداکثری اعتراف کرده است
فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: دشمنان چند روز پیش اعلام کردند ما در سیاست فشار حداکثری مفتضحانه شکست خوردیم و این چیزی جز اراده و نصرت الهی نیست.
سرلشکر حسین سلامی در کنگره بزرگداشت سرداران و ۳۷۳ شهید شهرستان گلپایگان با بیان اینکه ایران ۴۳ سال است در مقابل فشار حداکثری آمریکاییها و همپیمانان عربی و اروپاییشان با عظمت ایستاده است، افزود: امروز دشمنان به قدرت جمهوری اسلامی در منطقه پی بردهاند و در حال عقبنشینی هستند. آنها همه ابزارها را به کار گرفتند، اما شاهکار ولایت و هنر امامت این بود که انرژی دشمن را ظرف ۴۳ سال تخلیه و شکست را بر امپراتوری بزرگ آمریکا تحمیل کرد.
سرلشکر سلامی گفت: تحریم اقتصادی یک طراحی قدرتمند جهانی بود که من به جرأت میگویم هیچ کشوری حتی خود آمریکا قادر نیست در برابر این نوع تحریم دوام بیاورد، اما تدابیر و حکمتهای رهبر معظم انقلاب و صبر ملت و مجاهدت اقتصادی آنان بتدریج آثار خطرناک این توطئه جهانی را خنثی کرد و امروز از مخاطرات تحریم عبور کردهایم و اثرات آن را کاهش دادهایم. هنوز برخی مشکلات پابرجاست، ولی از گردنههای سخت عبور کردهایم. وی گفت: دشمنان چند روز پیش اعلام کردند ما در سیاست فشار حداکثری شکست خوردیم و این چیزی جز اراده و نصرت الهی نیست. فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افزود: دشمن به دنبال این بود در عرصههای مختلف، سیمایی از ایران را که خود دوست داشت ترسیم کند و میگفت ایرانیها فلج میشوند و در مقابل نظام میایستند، کم میآورند و نمیتوانند ادامه بدهند، اما با گذشت زمان و در حالی که آنها تمام ابزارهای تهاجم را به کار گرفتند، جوانان و فرزندان این کشور دشمن را زمینگیر و ذلیل کردند.
***
دهه فجر استفاده از ذخیره تمامنشدنی انقلاب اسلامی است
خطیب نماز جمعه تهران با بیان اینکه دهه فجر استفاده از ذخیره تمامنشدنی انقلاب اسلامی است، گفت: دهه فجر مثل عاشورا و غدیر است و باید همه ساله مردم این جشن پیروزی را تکرار کنند.
حجتالاسلام کاظم صدیقی اظهار کرد: نخستین ویژگیای که در این انقلاب وجود دارد، رهبری انقلاب و مکتبی است که چنین رهبری را در دامن خود تربیت کرده است. اگر چه ملت ایران با این انقلاب و با نفس مرجع تقلیدی متحول شد، اما این انقلاب، صرفا انقلاب ایران نبود، انقلاب مستضعفان بود. وی عنوان کرد: انقلاب جبههای بود که بدون اینکه ما دخالتی آن سوی مرزها داشته باشیم، تفکری را به میدان آورد که در مقابل ظلم و بیعدالتی ایستاده است. این انقلاب احیای فطرتها، بیدارگری، عزت، ارتباط صحیح دنیا و آخرت و احیای مکتب زندگیساز اسلام است. خطیب نماز جمعه تهران تأکید کرد: اسلام، مکتبی است که مدیریت، امامت، رهبری، اقتصاد، فرهنگ، تربیت، نظامات بینالمللی، جهاد، ظلمستیزی و استکبارستیزی، اخلاق، عرفان و عشق دارد.
صدیقی افزود: اسلام دینی است که جامعه را به صورت یک واحد باایمان و بامحبت منسجم میکند و از پیوستن آحاد مردم به یکدیگر اقیانوسی عظیم به وجود میآورد که امواج اتحاد دینی و تولیدی این اقیانوس تمام قدرتها را به چالش میکشد، آنچنان که تاکنون نیز کشیده است. وی گفت: محور این انقلاب را یک رجل الهی، حکیم و عارف خودساخته کلید زد که نفس گرم او که از ایمان او ناشی میشد، در طول زمان حوزهها را متحول کرد و به مردم رسید. مردم گوهری گم شده را یافتند و زیر پرچم او انقلاب اسلامی را رقم زدند؛ انقلابی که معجزه بزرگی را به دنیا ارائه کرد.
******************
ایران**
*********
شرق**
یمن به ما چه ربطی دارد؟
یمن برای عربستان بیشتر یک تهدید پرهزینهاست یمن به ما چه ربطی دارد؟ شرق: جنگ عربستان با یمن و نزدیکی ایران با شیعیان این کشور، پای کشور ما را به مسئله یمن باز کرده است. شاید بسیاری این پرسش را داشته باشند که یمن چه ربطی به ایران دارد. در مقاله زیر به تاریخچه این ارتباط و مسائل استراتژیکی که اکنون صحنه را میسازد، پرداخته شده است.
«اگر سیاستهای ما نتواند جلوی همجوشی مذهب و ملیگرایی ایرانی را بگیرد، آنگاه ایران به قدرت مهارناپذیر منطقهای تبدیل خواهد شد»
زبیگنیو برژینسکی
(ژئواستراتژیست - مشاور فقید سیاست خارجی کاخ سفید)
الف( ارتباط ایران و یمن پیش از اسلام )ساتراپی یمن(حتمالا اولین لشکرکشی مهم ایرانیان به یمن در دوران انوشیروان ساسانی انجام شد. وقتی حبشیها فرماندار (ساتراپ) منصوب ایران در یمن را از تخت به زیر کشیدند، بار دیگر خسروپرویز ساسانی یک ژنرال ایرانی به نام «وهرز» را با سه تا چهار هزار نفر لشکریان به یمن فرستاد که نهایتا خود حاکم ایرانی یمن شد. در دوره «باذان بن ساسان» پنجمین حاکم ایرانی یمن، او به همراه بسیاری از ابنا (ایرانیان ساکن یمن) در ماجرای نامهنوشتن پیامبر (ص) به خسروپرویز و ارجاع آن به باذان، اسلام آوردند. دیگر حاکم پیشااسلام یمن که نامش برای ما ایرانیان آشناست، «ملکه بلقیس» از خاندان سبا در یمن است که به روایت قرآن کریم با سلیمان نبی (ع) ازدواج کرد.
ب( ارتباط ایران و یمن پس از اسلام )شیعیان زیدی آل بویه(
بوییان، گیلکان ایرانی با مذهب شیعه زیدی و از دودمان دیلمیان بودند. سه فرزند پناه خسرو، ماهیگیری که نسب خود را به بهرام گور ساسانی میرساند، پس از فتح طبرستان و گیلان، ری، کرمان و خوزستان، شیراز و اصفهان، همدان و موصل، عزم بغداد کردند و توانستند خلیفه عباسی «المستکفی» را به زیر کشیده و خلیفه مدنظر خود «المطیع» را جایگزین کنند و حدود ۱۱۰ سال خلافت جهان اسلام را زیر نگین خود آورند. آل بویه مرزهای ایران را تقریبا به دوران ساسانی رساندند؛ یعنی از شمال گیلان و مازندران، از جنوب خلیج فارس، از شرق تا سیستان و از غرب تا موصل و بغداد زیر پرچم دودمان بویه بود (۳۱۳ تا ۴۳۵ ه.ش حدودا ٩٣۴ – ١۰۵۶ میلادی).
بویه به معنای لغوی امید است. بوییان اهل تساهل بودند، فرمانداران و مقامات کشوری و لشکری غیر زیدی، اعم از یهودی، مسیحی و زرتشتی در حاکمیت آنها کم نبودند. رمز موفقیت آنها شاید به تعبیر برژینسکی، ترکیب دینداری و ملیگرایی ایرانی با چاشنی رواداری بود که باعث دستاوردهای بزرگی برای ایران شد.
ج( حکومت شیعی امامان زیدی در یمن
حکومت امامان زیدی در یمن در سال ۲۸۴ ه.ق (۸۹۳ میلادی) به دست یحیی بن حسین (در میان زیدیه معروف به امام هادی) برپا شد و تا ۱۹۶۲ میلادی دوام یافت؛ یعنی با حدود ۱۲ قرن پایدارترین حکومت اسلامی در تاریخ. پس از آن نیز با به قدرت رسیدن علی عبدالله صالح فقید در سال ۱۹۷۸ که خود از زیدیه بود، حاکمیت زیدیان در یمن ادامه پیدا کرد؛ یعنی برخلاف تبلیغات رسانهای، زیدیه (با اکثریت حوثی) تقریبا از صدر اسلام تا زمان معاصر به استثنای کودتای ناصریستها (۱۹۶۲-۱۹۷۸) به طور پیوسته بر یمن حکومت کردهاند.
د( اهمیت متقابل ایران و یمن در طول تاریخ
یمن و نقاط سوقالجیشی آن یعنی جزیره سقطری، سواحل دریای سرخ و دریای مکران (که اخیرا و به اشتباه دریای عرب خوانده میشود) و امکان کنترل تردد دریایی به بابالمندب و کانال سوئز و کنترل شمال و غرب آفریقا، از زمان پیشااسلام برای حکمرانان ایران اهمیت استراتژیک داشته است. در آن زمان ایران برای کنترل مسیر دریایی حمل کالا از چین و آسیای دور به امپراتوری روم با امپراتوری ثروتمند حبشه (اتیوپی کنونی) که در سوی دیگر دریای مکران قرار داشت برای کنترل منطقه یمن (به شمول یمن و عمان کنونی) و شمال شرق آفریقا میجنگید. اهمیت ژئوپلیتیک یمن برای ایران تا زمان معاصر ادامه دارد و حتی پس از حفر کانال سوئز، توسعه حملونقل دریایی مدرن، کشف نفت و رقابتهای منطقهای، بیشتر نیز شده است. یادآوری میشود پهلوی دوم نیز حامی شیعیان یمن شمالی و در فکر کمک به آنها برای تجهیز یک ارتش 200هزارنفری بود و ضمنا حداقل یک جت فانتوم ایران توسط یمن جنوبی سرنگون شد. (خاطرات علم). از سوی دیگر آرامگاه بزرگان و اماکن زیارتی شیعیان زیدی یمن (که نقش مهمی در تاریخ ایران داشتهاند) نیز در منطقه گیلان و مازندران هستند.
هـ( شباهتها و تفاوتهای شیعیان امامی و زیدی
زید بن علی پسر امام سجاد (زینالعابدین ع)، چهارمین امام شیعیان است که سال ۷۸ در مدینه به دنیا آمد و در سال ۱۲۲ به شهادت رسید، زید علاوه بر پدر، نزد برادر بزرگترش امام محمد باقر (ع) و برادرزادهاش امام جعفر صادق (ع) تحصیل کرد و مانند آنان منتقد و مخالف حکومت امویان بود. سرانجام در اعتراض به «هشام بن عبدالملک»، خلیفه اموی وقت، در کوفه دست به قیام زد. قیام زید به روایتی به اذن امام صادق (ع) بوده، چنانکه در تاریخ آمده که برادرزادهاش جعفر صادق (ع) از او خواست در قیام با او همراهی کند؛ اما زید از او خواست که بماند و خاندانشان را پس از او، سرپرستی کند.
پس از شهادت امام حسین (ع) برخی از علویان، اندیشه قیام مسلحانه را بهعنوان یکی از شروط امامت و راهبرد مقابله با ظالمان قلمداد کردند و به مبارزه از طریق کار فرهنگی و نشر معارف شیعه، تبلیغ و پرورش شاگردان قانع نبودند. با شکلگیری این تفکر سیاسی در دوره امام سجاد (ع)، سنگ بنای زیدیه نهاده شد. میتوان گفت زیدیه معتقد به قیام به سیفاند (علت اینکه امامان زیدیه خنجر یمنی به کمر میبندند همین است). امام مذهبی از دید زیدیه ۱۴ شرط دارد ازجمله قائم به سیفبودن، یعنی حاکم و فرمانده کل قوا نیز هست. آنها زید بن علی را امام پنجم پس از امام سجاد (ع) میدانند. زیدیه امامت را حق انحصاری بنیفاطمه دانسته؛ اما قائل به علم غیب و عصمت برای امامان نیستند. پس از زید، پسرش یحیی نیز در خراسان علیه امویان قیام کرد و کشته شد، آرامگاه او در شهر گنبد کاووس به امامزاده یحیی شهرت دارد.
زیدیه نماز را در پنج نوبت میخوانند و از مهر استفاده نمیکنند، در اذانشان عبارت «اشهد ان علی ولیالله» وجود ندارد؛ اما عبارت «حی علی خیرالعمل» را که عمر خلیفه دوم منسوخ کرد، همچنان در اذان حفظ کردهاند. مساجد یمن شیعه و سنی ندارد و مسلمانان همه در یک مسجد نماز میخوانند و اغلب مردم خود را به جای شیعه یا سنی، زیدی میدانند، گویی زیدیه بیشتر یک جمع معنوی یمنی باشد تا یک مذهب.
و(رقابت منطقهای ایران و سعودی بر سر یمن
این اولین جنگ عربستان با یمن نیست و احتمالا آخرین آن هم نخواهد بود. از بدو تأسیس عربستان سعودی در ۱۹۳۲، عربستان در 90 سالی که از تأسیس آن میگذرد، قسمتهایی از سه استان یمن را در اشغال دارد که در واقع تنها نواحی خوش آبوهوای کوهستانی و جنگلی عربستان در کرانه دریای سرخ هستند و متعلق به شیعیان زیدی. ازاینرو اغلب یمنیها از حوثیهای شیعه زیدی گرفته تا ناسیونالیستها، سوسیالیستهای جنوبی و حتی سلفیها، اشغال خاک خود به دست عربستان (و اخیرا جزیره استراتژیک سقطری به دست امارات) را برنمیتابند.
یمن به دلیل سواحل طولانی دریای سرخ و اقیانوس هند همواره موقعیت بهتری برای صدور نفت و ترانزیت کالا نسبت به عربستان داشته و از آبوهوای بهتر، موقعیت استراتژیک برتر، پیوستگی تاریخی و غنای فرهنگی بیشتری برخوردار است و مشهور به بهشت عربی بوده؛ بنابراین عربستان در طول سده گذشته به خاطر احساس رقابت، با روشهای مختلف مانع از توسعه یمن است و سعی در تبدیل آن به سرزمین سوخته و درگیر مناقشات داخلی دارد. ازاینرو بهویژه توان استخراج، ذخیره یا پالایش نفت آن را برنمیتابد. به همه اینها باید ترس امنیتی از اتحاد سیاسی حاکمان شیعه زیدی یمن با ساکنان زیدی مناطق اشغالشده که اکنون ساکن عربستاناند و نیز شیعیان امامیه ساکن در مناطق نفتخیز شمال و شرق عربستان و حدود یک میلیون یمنی که در عربستان عمدتا به کارهای ردهپایین مشغولاند را افزود. حکومت موفق شیعیان در یمن، باعث تشدید وحشت حکام سعودی میشود؛ بنابراین عربستان و عمال یمنی آن، از روشهای گوناگونی برای تخریب یا تضعیف رقیب بالقوه استفاده کردهاند، اعم از تهدید و تطمیع سران سیاسی یمن، به قدرت رساندن و کنترل حکام دستنشانده، پولپاشی و تفرقهافکنی بین رؤسای قبایل و احزاب، دامنزدن به اختلاف مذهبی، پروپاگاندای رسانهای، خرید و تأسیس شبکههای تلویزیونی و مجازی، کمک به جریانات سیاسی و نظامی سلفی، کمک به تجزیه یمن به دو بخش شمالی و جنوبی، رادیکالیزهکردن مسلمانان سنی شافعیمذهب و تبلیغ سلفیت و اسلام وهابی، تا ترور رهبران و سرکوب خونین شیعیان زیدی.
همچنین عربستان برای کنترل و دور نگهداشتن یمن از مسیر توسعه، از نفوذ رسانهای و دیپلماتیک خود بین همپیمانان جهانی نیز استفاده میکند. مثلا عبدربه منصور هادی را که یک سرهنگ سابق کمونیست یمن جنوبی است و برکشیده سعودی از یک انتخابات تککاندیدا بوده، قبلا نیز رسما استعفا داده، همچنان بهعنوان رئیس دولت دستنشانده، با عنوان رئیسجمهوری قانونی یمن، در ریاض پذیرایی و مورد تأیید جامعه بینالمللی معرفی میکند. در مقابل شیعیان زیدی را که ۱۲ قرن حاکمان تاریخی یمن بودهاند، بهعنوان «شورشیان حوثی مورد حمایت ایران» معرفی میکند. یادآور میشود حتی برادر منصور هادی نیز در بمباران عربستان کشته شده!
از سوی دیگر ایران بهجد میخواهد جلوی تغییر فرهنگی و تبدیل مردم حنفی و شافعی یمن به سلفی و وهابی را بگیرد؛ بنابراین سعی در حمایت جمعیت شیعیان یمن دارد و تمایل دارد شیعیان زیدی را که ارتباط تاریخی با ایران داشتهاند، به وضع عادی خود؛ یعنی حاکمیت یمن بازگردند و از طریق این متحدان، احتمالا بتواند کنترل خود را بر نقاط استراتژیک یمن برقرار کند. توسعه اقتصادی و کاهش تنش سیاسی و مذهبی، انتخابات آزاد و بدون اعمال نفوذ در یمن، به احتمال زیاد باعث به قدرت رسیدن متحدان زیدی ایران خواهد شد که بیشک مطلوب سعودی نیست.
ز( وضعیت جنگ یمن درحالحاضر
ناگفته پیداست که ایران هزینه اقتصادی بهمراتب کمتری از عربستان متحمل میشود، عربستان در شش سال جنگ مستقیم با یمن، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار هزینه کرده؛ اما ایران نه در موقعیت اقتصادی برای چنین هزینهکردی است و نه با توجه به محاصره همهجانبه و شدید یمن، اصولا امکان چندانی بیش از حمایتهای دیپلماتیک، رسانهای و کمکهای مستشاری دارد. به نظر میرسد یمن برای عربستان بیشتر یک تهدید پرهزینه، برای امارات یک فرصت پرهزینه و برای ایران یک فرصت طلایی کمهزینه است.
شاید بتوان ادعا کرد برنده جنگ تا لحظه حاضر امارات و ایران هستند و بازنده عربستان و مردم یمن. امارات جزیره استراتژیک سقطری را هرچند با هزینه و ریسک بالا تصرف کرده؛ اما مشخص نیست در صورت عدم موفقیت به تجزیه یمن، قادر به نگهداری طولانیمدت آن باشد. ایران با اندک هزینهای، اتحاد خود با متحدان طبیعی شیعه زیدی و تسلط تاریخی خود را بر نقاط استراتژیک احیا کرده، به نظر میرسد زیدیها از لحاظ جمعیت، ثروت و گستره مناطق استراتژیک تحت کنترل، مهمتر از سایر متحدان منطقهای ایران هستند. عربستان در مقابل صرف هزینه گزاف مادی، چیزی به غیر از هزینه اخلاقی بابت بمباران مدارس و بازارها، حمله به همسایه مسلمان، ایجاد قحطی و تحمل حملات موشکی گاهوبیگاه کمیتههای مردمی و ارتش یمن به خاک خود و شماتت و بدنامی بینالمللی، دستاورد ویژهای نداشته؛ بلکه دشمنان دائمی در همسایگی خود آفریده، هدف استراتژیکی محقق نکرده و چشماندازی هم در ادامه جنگ برای خود متصور نیست؛ بنابراین فانوس به دست دنبال راهی برای خروج آبرومندانه و فوری از باتلاق خودساخته یمن، برگ برندهای به رقیب منطقهای تاریخی خود داده و چشم کمک به دستان ایران دوخته است.
ارسال نظرات